بررسی وجوه مختلف معنای مکان از دید معماران و غیر معماران

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه یاسوج

2 کارشناس ارشد معماری

چکیده

امروزه بحث پیرامون مفاهیم مختلف مرتبط با مکان و چگونگی تجربه آن توسط استفاده‌کنندگان، از مباحث مهم مطرح در معماری و شهرسازی به ویژه در حوزه علوم رفتاری است. در این راستا یکی از مهم‌ترین مفاهیم مرتبط با حوزه مذکور به ویژه در مباحث روان‌شناسی محیط، مفهوم معنای مکان است. با شناخت معانی مختلف مکان و روند شکل‌گیری آن و نیز پارامترهای تأثیرگذار بر ادراک آن توسط افراد، می‌توان به خلق محیطی مطلوب دست یافت که هدف اصلی معماری و شهرسازی است. هدف کلی پژوهش حاضر، استخراج و سنجش عناصر مؤثر بر ادراک معانی مکان از منظر معماران و غیر معماران و بررسی تفاوت آن از طریق تجزیه و تحلیل روایت مکان است که با مطالعه موردی بر روی دو ترمینال اصلی شهر اصفهان انجام گرفته است. برای نیل به این هدف، با استفاده از شیوه پرسشنامه باز و بسته و نیز مصاحبه‌های عمیق از افراد در محیط ترمینال‌ها، دو مفهوم "محتوای تفکر" و "شیوه تفکر" به تفکیک برای افراد معمار و غیر معمار شرکت کننده در پژوهش استخراج و مورد مقایسه قرار گرفت. تعداد جامعه آماری شامل 174 نفر بود که از این تعداد 100 نفر غیر معمار و 74 نفر معمار بودند. نتایج حاکی از آن است که هم معماران و هم غیر معماران، عوامل فردی را در شکل‌گیری معنا بسیار مؤثر می‌دانند با این حال، غیرمعماران، عوامل فردی را بیشتر در حوزه نیازهای فردی خود و میزان رضایت از تأمین این نیازها با توجه به امکانات موجود در محیط می‌دانند، این در حالی است که معماران، عوامل فردی را در قالب شناخت الگوهای رفتاری و نیز موقعیت و کیفیت عملکردهای موجود در محیط بیان می‌کنند. در ارتباط با شیوه تفکر، این پژوهش نشان می‌دهد که غیر معماران تفکری احساسی، تجربی یا نسبی‌گرا نسبت به مکان‌ها و معانی موجود در آنها دارند، در حالی که معماران بیشتر تفکری انتزاعی- مفهومی در ادراک معانی مکان دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conception of place for architects and non-architects

نویسندگان [English]

  • Aliakbar Heidari 1
  • Nazgol Behdadfar 2
1
2
چکیده [English]

Nowadays discussion about different conceptions of place and how it is perceived by users of the place is an important debate in architecture and urbanism, especially in the area of behavioral sciences. In this vein, one of the most important concepts associated with this area especially in the discussions about environmental psychology is the conception of place. By recognizing different conceptions of place, its formation process and also parameters contributing to the perception of people of place, it is possible to create a desirable environment, which is the ultimate goal of architecture and urbanism. The main thrust of the present study was to extract and measure the factors contributing to the conception of architects and non-architects of place and the distinction between the two through a place narrative analysis. This was accomplished by a case study carried out in two main bus stations located in Isfahan. For this purpose, two concepts namely "thinking content" and "thinking modes" were separately investigated and compared for architects and non-architects, using closed and open questionnaires and in-depth interviews with people in two terminals (i.e., Kaveh and Soffeh) in Isfahan. The sample was 174 people. Out of this sample, 100 were non-architects and 74 were architects.  The results were indicative of the fact that both architects and non-architects consider individual factors as relevant to the formation of conception of meaning. However, according to non-architects, individual factors are more relevant to individual needs and to the degree to which these needs are met, given the facilities in the environment whereas architects express individual factors in terms of recognition of behavioral patterns and also the existing conditions and quality in the environment. In terms of thinking mode, the findings indicate that non-architects have an emotional, empirical or relative thinking towards place and the conceptions in it, but architects have abstract and conceptual thinking in understanding place conceptions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Place conception
  • Perception
  • Place narrative
  • Architects
  • Non–architects

مراجع

دهکردی, علی. 1390. معرفی طرح‌ها و مدل‌ها در روش تحقیق آمیخته. فصلنامه راهبرد، 20 (60) : 234-217.
شولتس، کریستین نوربرگ. 1388. روح مکان، به سوی پدیدار شناسی مکان. تهران : نشر نی.
قاسم‌زاده، مسعود. 1389. جایگاه پایه‌ای اتاق در طراحی مسکن. هنرهای زیبا، (41) : 16-5.
لنگ, جان. 1381. آفرینش نظریه معماری، نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. ت : علیرضا عینی‌فر. تهران : دانشگاه تهران.
لینچ, کوین. 1387. تئوری شکل شهر. ت : سید حسین بحرینی. تهران : دانشگاه تهران.
مطلبی، قاسم. 1380. روان‌شناسی محیط دانشی نو در خدمت معماری و طراحی شهری. هنرهای زیبا، (25) : 64-55.
Alexander, C. (1979). The Timeless Way of Building. NewYork: Oxford University Press.
Amdu, L., & Epstein-Pliouchtch, M. (2009). Architects’ Places, Users’ Places: Place Meanings at the New Central Bus Station, Tel Aviv. Journal of Urban Design, 14(2): 147-161.
Bell, J. S. (2002). Narrative Inquiry: More Than Just Telling Stories. TESOL Quarterly, 36(2): 207-213.
Berdoulay, V. (1989). Place, meaning and discourse in French language geography. Boston: Unwin Hyman.
Bonta, J. P. (1979). Architecture and its Interpretation: A study of expressive system in Architecture. London: Lund Humphries.
Canter, D. (1977). The Psychology of Place. London: Architectural Press.
Cheng, A. S., & Daniels, S. E. (2003). Examining the interaction between geographic scale and ways of knowing in ecosystem management: a case study of placebased collaborative planning. Forest Science, (49): 841-854.
Childress, H. (1994). Place, narrative, and relationship: a new approach to place attachment. Conference Proceedings of the 25th Annual Conference of the Environmental Design Research Association. San Antonio: Texas.
Creswell , J. W., & Planto Clarrk, V. L. (2011). Designing and conducting mixed methods research (secound ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE.
Cuba, L., & Hummon, D. M. (1993). A place to call home: identification with dwelling, community, region. The Sociological Quartery, (34): 111-131.
Gustafson, P. E. R. (2001). MEANINGS OF PLACE: EVERYDAY EXPERIENCE AND THEORETICAL CONCEPTUALIZATIONS. Journal of Environmental Psychology, 21(1): 5-16.
Manzo, L. C. (2005). For better or worse: Exploring multiple dimensions of place meaning. Journal of Environmental Psychology, 25(1): 67-86.
Massey, D. (1994). Space, Place and Gender. Cambridge: Polity.
Meesters, J. (2009). The Meaning ofActivities in the Dwelling and Residential Environment. Doctoral Thesis. Netherlands: Delft University of Technology.
Rapoport, A. (1982). The meaning of the built environment: a nonverbal communication approach, Arizona: University of Arizona Press.
Relph, E. (1976). Place and Placelessness. London: Pion.
Sennett, R. (1990). The Conscience of the Eye—The Design and Social Life of Cities. NewYork: W.W. Norton & Company.
Sime, J. D. (1986). Creating places or designing spaces? Journal of Environmental Psychology, 6(1): 49-63.
Sixmith, J. (1986). THE MEANING OF HOME: AN EXPLORATORY STUDY OF ENVIRONMENTAL EXPERIENCE, Journal of Environmental Psychology, (6): 281-298.
Stedman, R. C. (2002). towards a social psichology of place: predicting behavior from place-based cognitions, attitude and identity. journal of environment and psychology, (34): 561-581.
Tuan, Y.-F. (1977). Space and Place: The Perspective of Experience. London: Edward Arnold.
Tuan, Y.-F. (2001). Space and place: The perspective of Experience. Minnea Polis: University of Minnesota press.
باغ نظر
دوره 13، شماره 43
دی 1395
صفحه 117-128

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار