معماری و موسیقی تعلیمی در زورخانه

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد موسیقی.

چکیده

زورخانه به عنوان پدیده‌ای استوار، از فرهنگ ایرانی-اسلامی است که واجد ویژگی‌هایی تعلیمی سنّت‌های پیشینیان ماست. ویژگی‌هایی که اندیشه کل‌نگر پیشینیان بدان شکل داده و تحت عنوان یک کل واحد به اجزای آن وحدت بخشیده است. در بستر ذهن کل‌نگر مردمان ایران‌زمین، تمام عناصر سازنده در یک پدیده به دنبال تحقق هدفی بوده است. معماری و موسیقی به عنوان دو عنصر عینی و ذهنی که در دو سر طیف پدیده زورخانه قرار می‌گیرند، گواهی بر این مدعاست که زورخانه برای تعلیم و آموزش خوی پهلوانی و منش انسانی شکل گرفته است. مسئلة این تحقیق، یافتن آن نگاه آموزشی مشترک در دو عنصر عینی (معماری) و ذهنی (موسیقی) زورخانه است. بر‌اساس یافته‌های این تحقیق : معماری و موسیقی زورخانه با هرچه ساده‌تر شدن و نزدیک‌شدن به زندگی مردم، دوری از تفنّن و پیچیدگی‌های تخصصی و تمسّک به اصولی ساده و سهل‌الوصول نخست به دنبال نشاندن مردم پای سخن خود و دوم نشاندن سخن خود در ذهن آنهاست. اجزاء معمارانه و موسیقایی در این فضا به گونه‌ای انتخاب شده‌اند که فرد به راحتی می‌تواند آن را بسازد یا در ذهن بسپارد. نفوذپذیری، سادگی و مردم‌واری از ویژگی‌هایی است که هدف سازندگان و پدیدآورندگان پدیده‌ای با نام زورخانه را محقق می‌ساخته است و همگی در معماری و موسیقی زورخانه متجلّی است. روش تحقیق پیش رو کیفی و با جمع‌آوری اطلاعات به شیوه‌های میدانی و کتابخانه‌ای در جستجوی مصادیقی از دو عنصر معماری و موسیقی انجام شده است. در پایان با روش تحلیل محتوا و مقایسه محتوایی داده‌های حاصل از تحلیل اطلاعات به دست آمده، به تناظر بین این دو عنصر پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Didactic Architecture and Music in Zurkhaneh

نویسنده [English]

  • Seyyed Sobhan Afsarian
چکیده [English]

Zurkhaneh is a firm phenomenon of Iranian-Islamic culture which contains some didactic characteristics of our ancestors’ traditions. These characteristics are formed by holistic thinking of our ancestors. This holistic thinking a whole has unified different parts of these characteristics. According to the holistic minds of the Iranian people, all elements of a phenomenon have been seeking to achieve a goal. Architecture and music as, respectively, the objective and the subjective elements which are located at the two ends of the spectrum of Zurkhaneh phenomena are proofs for the claim that Zurkhaneh is formed for training and education of heroic and humane characters.
This study aims to find the educational perspective which is common between these objective (architecture) and subjective (music) elements of Zurkhaneh. Based on the findings of this study, the architecture and the music of Zurkhaneh aim to, make people interested in Zukhaneh ideas and, moreover, to place these ideas in their minds. They try to achieve this goal through simplicity and getting close to people’s lives, getting away from artificiality and specialized complexities as well as adherence to the principles of simplicity and convenience. In this framework, architectural and musical components are selected such that one can easily create them or keep them in mind. Scrutability, simplicity, and humanism were of the features which realize the aim of the establishers of zurkhaneh phenomenon. All of these features are manifested in zurkhaneh architecture and music. This is a qualitative study which seeks some instances of the two elements of architecture and music by incorporating field and library methods for data collection. Finally, using content analysis and content comparison of the data obtained by information analysis, it explores the correspondence between these two elements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zurkhaneh
  • Architecture
  • Music
  • holistic approach
  • Didactic
آقاجانی، حسین و جلال کمالی، اسما. 1391. بررسی مردم شناختی ورزش باستانی (زورخانه‌ای) در شهر کرمان. دانش بومی. (2): 30.
آزاده‌فر، محمدرضا. 1394. مبانی آفرینش ملودی در آهنگ‌سازی. در دست انتشار.
اخ‍گ‍ر، مجید. 1390. فانی و باقی: درآمدی انتقادی بر مطالعه نقاشی ایرانی. تهران : حرفه‌هنرمند.
الهی، صدرالدین. 1373. نگاهی به سنّتی کهن: زورخانه، ایران‌شناسی، سال ششم،745-726.
انصاف‌پور، غلامرضا. 1386. تاریخ و فرهنگ زورخانه، تهران : اختران.
بهار، مهرداد. 1390 . آیین مهر و ورزش باستانی ایران (مقایسه زورخانه‌ها و نیایشگاه‌های مهری)، حافظ، (88) : 16-12.
پرتو بیضایی کاشانی، حسین . 1382. تاریخ ورزش باستانی ایران (زورخانه). تهران : زوار.
تموّلی، مهدی. 1391. آموزش مرشدی. تهران : سفیر اردهال.
رستگار فسایی، منصور. 1373. انواع شعر فارسی، چاپ اول. تهران : انتشارات نوید شیراز.
روشار، فیلیپ. 1383. هویت زورخانه. ت : امیر توفیقی. گفتگو، (42) : 75-74.
شمیسا، سیروس. 1381. انواع ادبی. ویرایش سوم، چاپ نهم، تهران : انتشارات فردوس.
صدیق ایمانی، مصطفی. 1387. آیین جوانمردی زورخانه و ورزش باستانی در روند تاریخ. کتاب ماه هنر، (121) : 57-42.
طلوع کیان، فرهاد. 1389. آموزش ورزش زورخانه‌ای (تاریخچه، فرهنگ، آداب، مکان، ابزار، عملیات و فوائد جسمانی ورزش پهلوانی) چاپ اول. تهران : سفیر اردهال.
عناصری، جابر. 1383. تأثیر تشیع بر ابنیه، اماکن و زیارتگاه‌های مذهبی ایران. شیعه شناسی. 2(7): 11.
ف‍لام‍ک‍ی، م‍ن‍ص‍ور. 1387. معماری و موسیقی. تهران : نشر فضا.
کاظمینی، کاظم. 1343. نقش پهلوانی و نهضت عیاری در تاریخ اجتماعی و حیات سیاسی ملت ایران : تعریف زورخانه و تحلیل ورزش باستانی. تهران : چاپخانه بانک ملی ایران.
گودرزی، محمود. 1383. سیر تطور ورزش باستانی و زورخانه در ایران، حرکت، (22)،170-150.
مصطفی، صدیق. 1353. گود مقدس-پیدایش زورخانه- هنر و مردم، 145: 9.
نجفی تهرانی، فرامرز و اسدالله حجازی. 1370. ریتم‌های‌ورزشی (ریتم‌های‌زورخانه‌ای)، تهران : پارت.
وحیدیان کامیار، تقی. 1374. وزن و قافیه شعر فارسی. ت‍ه‍ران : م‍رک‍ز ن‍ش‍ر دان‍ش‍گ‍اه.