تأثیر مؤلفه‌های ذهنی بر آنالیز نحو فضا با بهره‌گیری از گراف وزندار (نمونه موردی: خانۀ هنرمندان تهران)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار معماری، گروه معماری منظر، دانشکدة معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.

چکیده

بیان مسئله: روش نحو فضای معماری به‌عنوان یکی از سامانه‌‌های منطقی پژوهش در دهة اخیر بسیار توسعه یافته است ولی با تمام مزایای آن نقدهای جدی نیز به آن وارد می‌شود. یکی از این نقدها کم‌توجهی به ویژگی‌‌های فردی و ذهنی محیط مصنوع و تمامیت وجودی انسان در فضا و قراردادن پیکره‌بندی فضا به‌عنوان اساس تحلیل الگوهای رفتاری است. سؤال اصلی پژوهش این است که چگونه می‌توان اثر چنین ویژگی‌‌هایی از فضا را همزمان با پیکره‌بندی فضا مورد‌بررسی قرار داد؟ در این مقاله فرض بر این است که با استفاده از گراف وزن‌دار به‌جای گراف ساده ارزش منحصر‌به‌فرد هر فضا تعیین می‌شود و نتایج حاصل دقیق‌تر و قابل‌استناد‌تر هستند.
هدف پژوهش: هدف این مقاله، درنظرگرفتن تأثیر مؤلفه‌‌های ذهنی فضا در کنار پیکره‌بندی فضا بر حرکت و در نتیجه رفتار انسان در یک بنای معماری است. این تحلیل همزمان از وزن مؤلفه‌‌های ذهنی و آنالیز نحو فضا می‌تواند بخشی از نواقص روش فعلی در تحلیل‌‌های نحو فضا را برطرف سازد.
روش پژوهش: تحلیل‌‌های این مقاله به دو روش کیفی و کمی صورت گرفته است. تحلیل هم‌پیوندی و تحلیل Agent-based به‌عنوان دو پارامتر مرتبط با موضوع مقاله به دو روش سازمان فضایی، خانة هنرمندان را بررسی کرده است. نخست به روش رایج و با بهره‌گیری از گراف ساده به وسیلة نرم‌افزار «Depthmap» محاسبه شده و در روش دوم وزن مؤلفه‌‌های ذهنی به روش «AHP» تعیین شده و در محاسبات نحو فضا لحاظ شده است. در انتها به روش «دروازة شمارش» قابلیت استناد به نتایج قیاس شده است.
نتیجه‌گیری: مقایسة دو روش ذکر‌شده نشان می‌دهد نتایج به‌دست‌آمده به‌وسیلة گراف وزن‌دار توانسته است به‌صورت دقیق‌تری با جریان‌‌های حرکت در فضای خانة هنرمندان تطبیق داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Impact of Mental Components on the Analysis of Space Syntax Using a Weighted Graph (Case Study: Iranian Artists’ House-Tehran)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Farshidi 1
  • Seyed Amir Mansouri 2
  • Shervin Mirshahzadeh 1
1 Department of Architecture, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Department of Landscape Architecture, Faculty of Architecture, University of Fine Arts, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Problem statement: As a logical research system, the architectural space syntax method has been profoundly developed in recent decades. However, despite all its advantages, it has received serious criticism such as negligence of the individual and mental characteristics of the built environment, existential integrity of the human in the space, and analysis of the behavioral patterns based on the space configuration. The present study attempts to understand how such characteristics of space can be investigated simultaneously with the space configuration. This article assumes that using a weighted graph instead of a simple graph allows for determining the unique value of each space, leading to more precise and reliable results.
Research objective: The article seeks to take into account the impact of mental components of space, apart from space configuration, on the movement and, consequently, the behavior of a human in an architectural building. The simultaneous analysis of the weights of mental components and space syntax can correct some defects of the current approach in space syntax analyses.
Research method: The analyses performed in the study were both qualitative and quantitative. The integration and agent-based analyses, as two parameters related to the research subject, were performed to study the spatial organization of the Iranian Artists’ House through two approaches. The weights of the mental components were first determined using a simple graph and the depthmap software. In the second method, they were calculated using the AHP method and considered in the space syntax calculations. Eventually, the reliability of the outcomes was compared using the gate count method.
Conclusion: The comparison of the two methods revealed that the results obtained from the weighted graph were more precisely in line with the movement flows in the space of the Iranian Artists’ House.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Space syntax
  • Natural movement
  • Weighted graph
  • Integration

مراجع

آرنهایم، رودولف. (1388). پویه‌شناسی صور معماری (ترجمة مهرداد قیومی بیدهندی). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها-انتشارات فرهنگستان هنر.
افروغ، عماد. (1377). فضا و نابرابری اجتماعی «ارائة الگویی برای جدایی‌گزینی فضایی و پیامدهای آن». تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
پرتوی، پروین. (1387). پدیدارشناسی مکان. تهران: فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران.
پورعلی، مصطفی. (1390). دربارة پدیدارشناسی در معماری. صفه، 21(1)، 19-30.
پیراوی ونک، مرضیه. (1389)، پدیدارشناسی نزد مرلوپونتی. آبادان: نشر پرسش، 101.
 جعفری بهمن، محمدعلی و خانیان، مجتبی. (1391). مشکل‌یابی طرح های جامع از دیدگاه رفتاری و مقایسة آن با وضع موجود به روش چیدمان فضا (Space Syntax)، نمونه‌موردی: محلة کبابیان شهر همدان. آرمانشهر، 5(9)، 285-295.
حاجیان، مینا و علی تاجر، سعید. (1396). ارزیابی شیوه‌‌های محدبی و متقاطع تئوری گراف در تحلیل فضای معماری. نقش جهان، 7(2)، 33-46.
درانی عرب، آتاناز؛ قلعه‌نویی، محمود؛ زمانی، بهادر و معززی‌مهر طهران، امیر‌محمد. (1395). بازنگری بر پایه‌‌های مشترک نظریه‌‌های مناسک تعامل و نحو فضا. پژوهش در هنر و علوم انسانی، 1(1)، 1-8.
دیده‌بان، محمد؛ پور‌دیهیمی، شهرام و ریسمانچیان، امید. (1392). روابط بین ویژگی‌‌های شناختی و پیکره‌بندی فضایی محیط مصنوع، تجربه‌ای در دزفول. مطالعات معماری ایران، 2(4) ، 37-64.
رشیدزاده، الهام؛ طهماسبی، ارسلان و حبیبی، فؤاد. (1398). فضای معماری در سیطرة سرمایه: واکاوی شکل‌گیری فضای معماری از دیدگاه نظریة تولید فضای لوفور. اندیشة معماری، 3(6)، 204-220.
ریسمانچیان، امید و بل، سایمون. (1389). شناخت کاربردی روش چیدمان فضا در درک پیکره‌بندی فضایی شهرها، هنرهای زیبا، 2(43) ، 49-56.
عباس‌زادگان، مصطفی. (1381). روش چیدمان فضا در فرایند طراحی شهری با نگاهی به شهر یزد. مدیریت شهری، 3(9) ، 64-75
کورت گروتر، یورگ. (1393). زیبایی‌شناسی در معماری. ویراست دوم. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
قهرمانی، محمد باقر؛ پیراوی ونک، مرضیه؛ مظاهریان، حامد و صیاد، علیرضا. (1393). تن‌یافتگی تماشاگر در فضای هاپتیکی فیلم. هنرهای زیبا -هنرهای نمایشی و موسیقی، 19(2)، 53-62.
معماریان، غلامحسین. (1381). نحو فضای معماری. صفه، 12(35)، 75-83.
همدانی گلشن، حامد، بهزادفر، مصطفی و مطلبی، قاسم. (1394). باز اندیشی نظریة «نحو فضا»، رهیافتی در معماری و طراحی شهری؛ مطالعه موردی: خانه بروجردی‌‌های کاشان. هنرهای زیبا، 20(2) ، 59-74.
همدانی گلشن، حامد؛ بهزادفر، مصطفی و مطلبی، قاسم. (1399). تبیین رابطة پیکره‌بندی فضایی و تعاملات اجتماعی، با استفاده از برهم‌کنش نحو فضا و روان‌شناسی بوم‌شناختی، صفه، 1(30)، 59-76.
 
Al-Sayed, K., Turner, A., Hillier, B., Iida, S. & Penn, A. (2018). Space syntax methodology. A teaching guide for the MRes/MSc Space Syntax course (Version 5). London: Bartlett School of Architecture, UCL.
Dalton, R. & Hoelscher, C. (2007). Understanding Space: the nascent synthesis of cognition and the syntax of spatial morphologies. In: Space Syntax and Spatial Cognition - Proceedings of the Workshop, 24 September - 28 September 2006, Bremen.
Forty, A. (2000). Words and buildings: a vocabulary of modern architecture. New York: Thames & Hudson.
Grajewski, T. (1992). Space Syntax Observation Manual (2001 unpublished revised edition: L. Vaughan). London: UCL Bartlett and Space Syntax Ltd.
Heidegger, M. (1971). On the Way to Language (P.D. Hertz Trans.). San Francisco: Harper & Row.
Hillier, B., Hanson, J. & Peponis, J. (1984). What do we mean by building Function? (In J. Powell, I. Cooper, & S. Lera (Eds.), Designing for building utilization. New York: Spon.
Hillier, B., Penn, A., Hanson, J., Grajewski, T. & Xu, J. (1993). Natural movement: Or, configuration and attraction in urban pedestrian movement. Environment and Planning B: Planning and Design, 20(1), 29-66.
Hillier, B. (2007). Space is the machine: A configurational theory of architecture. London, England: Space Syntax. (Original work published 1996).
Jiang, B. (1998). A space syntax approach to spatial cognition in urban environments. Paper presented at NSF-funded research workshop on Cognitive Models of Dynamic Phenomena and Their Representations. Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh.
Klarqvist, B. (2015). A space syntax glossary. NA, 6(2).
Kim, Y. O. & Penn, A. (2004). Linking the spatial syntax of cognitive maps to the spatial syntax of the environment. Environment and Behavior, 36(4), 483-504.
Lamprecht, M. (2022). Space syntax as a socio-economic approach: a review of potentials in the polish context. Miscellanea Geographica, 26(1), 5-14.
Lay, M. C. D., Reis, A., Dreux, V., Becker, D. & Ambrosini, V. (2005). Spatial Configuration, Spatial Behavior and Spatial Cognition: Syntactic and Perceptual Analysis of the Market Station Area in Porto Alegre. In Proceedings from EDRA 35, Vancouver, Canada.
Martin, L. & March, L. (1972). Urban Space and Structures, Cambridge Urban and Architectural Studies, No. 1. Cambridge: Cambridge University Press.
Ma, D., Omer, I., Osaragi, T., Sandberg, M. & Jiang, B. (2019). Why topology matters in predicting human activities. Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 46(7), 1297–1313.
Marshall, S. (2005). Streets and Patterns .London/New York: Spon Press.
Mohareb, N. I. (2009). Street morphology and its effect on pedestrian movement in historical Cairo. Cognitive Processing, 10(2), 253-256.
Mavridou, M. (2003). An investigation of the relation of space to society: a discussion on A. Giddens, H. Lefebvre and space syntax (Unpublished Masters Thesis in Architecture). Faculty of Architecture, UCL (University College London). 
Penn, A. & Turner, A. (2003). Space layout affects search efficiency for agents with vision. In Proceedings 4th International Space Syntax Symposium, London.
Rapoport, A. (1969). House Form and Culture. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Ratti, C. (2004). Space syntax: some inconsistencies. Environment and Planning B: Planning and Design, 31(4), 487-499.
Steadman, J. P. (1983). Architectural morphology: An introduction to the geometry of building plans. London: Pion.
Sabry Hegazi Y., Tahoon, D., Anwar Abdel-Fattah N. & Fathi El-Alfi, M. (2022). Socio-spatial vulnerability assessment of heritage buildings through using space syntax. Heliyon, 8(3).
Thungsakul, N. (2002). A Syntactic Analysis of Spatial Configuration towards the Understanding of Continuity and Change in Vernacular. Living Space: A Case Study in the Upper Northeast of Thailand. Bell & Howell, Ann Arbor, MI.
Zaleckis, K., Chmielewski, S., Kamičaitytė, J., Grazuleviciute-Vileniske I. & Lipińska H. (2022). Walkability Compass—A Space Syntax Solution for Comparative Studies. Sustainability. 14(4), 2033.
باغ نظر
دوره 19، شماره 113
آبان 1401
صفحه 105-122

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار