مطالعۀ تحلیلی آثار هنر معاصر ایران بر اساس مفاهیم و کارکردهای رویکرد «ازآن‌خودسازی»

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد نقاشی، گروه هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار گروه هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

بیان مسئله: هنرمعاصر شاهد پیامدها و پدیده‌های گوناگونی بوده است، که به هیچ عنوان از قواعد سنتیِ هنر تبعیت نمی‌کنند. «ازآن‌خود‌سازی» در هنر معاصر یکی از همین پدیده‌های نوظهور ‌است که هنرمندان بسیاری به آن روی آورده‌اند. هنرمند امروز، علاوه بر فعالیت‌های فرهنگی، خود نیز مصرف‌کنندة هنر است. از این‌رو «ازآن‌خود‌سازی» راهکاری است در هنر معاصر برای رجعت به گذشته و استفاده از تصاویرِ ازپیش‌موجود و باز‌تولیدِ آثاری با مفاهیم جدید. این پدیده همزمان با غربْ در هنر ایران نیز طرفداران خود را پیدا کرده است.
هدف پژوهش: این پژوهش بر آن است تا «ازآن‌خودسازی» وکارکردهای آن را در هنر معاصر ایران و آثار نقاشان معاصر ایرانی پی بگیرد.
روش پژوهش: این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته و شیوة گردآوری منابع آن نیز میدانی و کتابخانه‌ای بوده است. در اینجا، ابتدا، با توجه به تعاریف و مطالعات حوزة «ازآن‌خود‌سازی» در هنر غرب به بررسی مشابهت‌ها و مطابقت‌های این پدیده با هنر معاصر ایران پرداخته شده است، سپس هنرمندان معاصر ایرانی را که رویکرد «ازآن‌خود‌سازی» در آثارشان به‌وضوح قابل‌رؤیت است، شناسایی شده است.
نتیجهگیری: نتایج این پژوهش حاکی از حضور چشم‌گیرِ رویکرد «ازآن‌خود‌سازی» در هنر معاصر ایران است که با کارکردهای متفاوتی در میان هنرمندان به‌کار گرفته شده است، که از آن میان می‌توان سه کارکرد عمده را برجسته کرد: 1) «فراخوان گذشته در وضعیت معاصر»، 2) «ترجمه یا گفتگوی بینافرهنگی» و 3) «معنی‌گردانی آثار درون‌فرهنگی پیشین». در این پژوهش، ذیل هرکدام از این کارکردها، تعدادی از آثار ازآن‌خود‌ساختة هنرمندان معاصر موردبررسی قرارگرفته است. در حالی‌که، در کارکرد اول بازنماییِ عظمت گذشته، مسائل و مصائب انسان امروزی در معرض توجه هنرمندان بوده، درکارکرد دوم ترکیب فرهنگ و هنر ایرانی با آثار مهم و تأثیرگذار غربی مورد تأکید قرار گرفته است. در نهایت در کارکرد سوم، با دخل‌وتصرف در آثار شناخته‌شدة پیشینِ ایرانی و افزودن معانی تازه‌ای به آن‌ها مواجه می‌شویم. بنابراین، استفاده از تصاویر و آثار پیشین با رویکردهای نوین و انتقادی به‌منظور معنا‌سازی، درهم‌آمیختن گذشته و آینده، ارجاع به گذشته و نقلِ آن، از ویژگی‌های آثار خلق‌شدة کنونی با رویکرد «ازآن‌خود‌سازی» هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analytical Study on Contemporary Iranian Artworks Based on the Concepts and Functions of the “Appropriation”

نویسندگان [English]

  • NoorAkram Goodarzi 1
  • taher rezazadeh 2
1 M. A in Painting, Art Department, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor of Art Department, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Problem statement: Contemporary art has developed various outcomes and phenomena that do not comply with traditional artistic norms. One of these emerging phenomena in modern art is “appropriation,” which has piqued the curiosity of numerous artists. Artists today are also art consumers, in addition to their cultural activities. In this regard, “appropriation” may be seen as a contemporary art strategy for returning to the past, using pre-existing motifs, and reproducing works with new concepts. This approach has gained popularity among Iranian artists at the same time as it has in the Western world.
Research objective: This research aims to observe, examine, and evaluate contemporary Iranian art, mainly the works of modern Iranian painters, to investigate the idea of “appropriation” and identify its ways and functions with regard to Iranian contemporary art.
Research method: The descriptive-analytical method was used in this study, and data were gathered using field and desk research methodologies. First, we examined the similarities and overlap between this phenomenon in Iran and the Western world using definitions and studies associated with “appropriation” in Western art. Then, we highlighted contemporary Iranian artists whose work follows the “appropriation” principles.
Conclusion: According to the results, contemporary Iranian artists have predominantly accepted this method. As a consequence, artists have applied the notion of “appropriation” for a variety of purposes, three of which are noted below: 1- “Recycling the past within modern contexts,” 2- “Fostering intercultural dialogue and translation,” and 3- “Transposing the meanings of native artworks.” This study examines a range of appropriated works by contemporary artists under each of these functions. In the first function, artists’ attention has been drawn to the representation of the splendor of the past and the difficulties or concerns of contemporary man. In contrast, in the second function, the fusion of Iranian culture and art with renowned Western works has been highlighted. Finally, in the third function, we see previously recognized Iranian pieces distorted or tampered with, as well as new meanings added to them. Thus, some characteristics of works created through the “appropriation” strategy include modern and critical reproduction of images and works from the past to develop new meanings, link the past to the future, and refer to or retell the past.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Appropriation
  • Iranian contemporary art
  • Iranian contemporary painting
  • Tampering
  • Strategies and functions of appropriation
اشتاین، روبرت. ( 1382). والتر بنیامین (ترجمة مجید مددی). تهران: تشر اختران.
آژند، یعقوب. (1389). نگارگری ایران (پژوهشی در تاریخ نقاشی و نگارگری ایران). تهران: نشر سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
باغبان ماهر، سجاد و غلامیان، بهاره. (1389). اصالت آثار هنری. اطلاعات حکمت و معرفت، 5(10)، 44-49.
بکولا، ساندرو. (1387). هنر مدرنیسم (ترجمة هلیا دارابی و رویین پاکباز). تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
بنیامین، والتر .(1377). اثر هنری در عصر تکثیر مکانیکی (ترجمة امید نیک‌فرجام). پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 8(3)، 210- 225.
بهارلو، علیرضا. (1393). دربارة روزالیند کراوس: منتقد امریکایی و سنت گریبنرگی. تندیس، (287)، 14-15.
محمود سبزی. (1393). تندیس. تاریخ مراجعه: 15/02/1397، قابل دسترس در: https: //tandismag.com/tag/محمود – سبزی.
پاکباز، رویین. (1381). در جستجوی زبان نو. تهران: مؤسسة انتشارات نگاه.
پاکباز، رویین. (1383). نقاشی ایران (از دیرباز تا امروز). تهران: انتشارات زرین و سیمین.
تحریریة پان‌آرت. (1398). فرشتگان تمثیلی و هنر رفیع حجت امانی، گفتگو با پروفسور دومینیک تینو. تاریخ مراجعه: 10/07/1398، قابل دسترس در: https://panartmag.com/angels-by-hojjat-amani.
جنسن، آنتونی. اف. (1381). پست‌مدرنیسم و هنر پست‌مدرن (ترجمة مجید گودرزی). تهران: انتشارات عصر هنر.
جهانگیر، نازیلا. (1392). ازآن‌خود‌کردن (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد نقاشی)، دانشکدة هنر، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.
حلیمی، محمدحسین. (1383). نگرشی بر شیوه‌های نقاشی. تهران: انتشارات احیاء کتاب.
دیویس، دنی؛ هفریچر، جاکوبز و روبرتز، سیمون. (1388). تاریخ هنر جنسن (ترجمة فرزان سجودی). تهران: فرهنگسرای میردشتی.
شهنی، بهزاد. (1393). دیدار از نقاشی‌های «مهرداد محب علی» در نگارخانة اعتماد. روزنامة اعتماد، شمارة 3206،10.
زاهدی، مهدی و شریف‌زاده، شیرین. (1395). جایگاه هنر معاصر در حقوق آفرینش‌های ادبی و هنری. پژوهش حقوق خصوصی، 4(15)، 53- 83.
سمیع‌آذر، علیرضا. (1391). تاریخ هنر معاصر جهان، انقلاب مفهومی. ج. 2. تهران: مؤسسة فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
سمیع‌آذر، علیرضا. (1395). زایش مدرنیسم ایرانی. تهران: مؤسسة فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
شمخانی، محمد. (1396). فرهنگ‌نامة هنر. تهران: نشر طلایی.
صادق‌پناه، بهناز. (1390). ارجاع به خود در عکاسی معاصر (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد پژوهش هنر). دانشکدة هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
طاهری، محبوبه. (1395). کاربرد مؤلفة ازآن‌خود‌سازی در تبلیغات تجاری. مبانی نظری هنرهای تجسمی، 1(1)، 81-97.
فرجی، زهرا. (1390). بررسی تأثیر پست‌مدرنیسم بر نقاشی ایرانی (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد نقاشی). دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران.
قره‌باغی، علی‌اصغر. (1378). راهکارهای پست‌مدرنیسم؛ تبارشناسی پست‌مدرنیسم (5). گلستانه، (11)، 47-58.
قره‌باغی، علی‌اصغر. (1379الف). مایک بیدلو: هنر نقل قول. گلستانه، (21)، 60-63.
قره‌باغی، علی‌اصغر. (1379ب). تبارشناسی پست‌مدرنیسم (12): پایان و مرگ هنر (2). گلستانه، (20)، 17-24.
قیاسی، زهرا. (1395). کپی، جعل و ازآن‌خود‌سازی. تهران: آوام سرا.
کشمیرشکن، حمید. (1396). کنکاشی در هنر معاصر ایران: ریشه‌ها و دیدگاه‌های نوین. تهران: مؤسسة فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
کمالی، زهرا و اکبری، مجید. (1387). والتر بنیامین و هنر بازتولیدپذیر. فلسفة تحلیلی، 4(14)، 125-146.
گاردنر، هلن. (1381). هنر در گذر زمان. تهران: آگاه.
لوسی اسمیت، ادوارد. (1380). آخرین جنبش‌های هنری قرن بیستم (ترجمة علیرضا سمیع‌آذر). تهران: مؤسسة فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
لینتن، نوربرت. (1382). هنرمدرن (ترجمة علی رامین). تهران: نشرنی.
مک‌کوی، کلر. (1396). نقد روز. تاریخ مراجعه: 12/02/1397، قابل دسترس در: Naghderooz.com/نقاشی - سوگند- هوراتی.
میه، کاترین. (1396). هنر معاصر، تاریخ و جغرافیا (ترجمة مهشید نونهالی). تهران: مؤسسة فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
وایلدر، جسی برایانت. (1395). تاریخ هنر (ترجمة صفورا برومند). تهران: انتشارات آوند دانش.
یثربی، افروز. (1390). اندی وارهل. تهران، مؤسسة فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
 
Benjamin, A. (2005). Walter Benjamin and Art. London & New York: Continuum.
Fenzel, C. (2007). Still Life with “SPARK” and “SWEAT”: The Copyright Ability of Contemporary Art in the United States and United Kingdom. Arizona Jornal of International & Comparative Law, 24, 551-552.
Johannes, L.R. (2011). Copyright and Art Work in South Africa. Retrieved Jun 23, 2021, from: www.wired space. Wits.ac.za.
Krauss, R. E. (1986) The Originality of the Avante-Garde and Other Modernist Myths. Cambridge, MA: MIT Press.
Mirizzi, G. (2011). Appropriation in Art. Retrieved May, 12, 2018 from: https://gianfrancomirizzi.wordpress.com/.
Rowe, H. A. (2011). Appropriation in Contemporary Art. Inquiries Journal, 3(06). Retrieved from http://www.inquiriesjournal.com/articles/1661/appropriation-incontemporary-art.
Stokes, S. (2001). Art and Copyright. North America and Canada: Hart Publishing Oxford and Portland, Oregon.
Torsen, M.A. (2006). Beyond Oil on Canvas: New Media and Presentation Formats Challenge International Copyright law`s Ability to Protect The Interest of The Contemporary Artist. Art Antiquity, 3(1), 45-70.