استعاره به‌مثابۀ امتداد قیاس و شیوۀ استدلال طراحی معماری

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری معماری، گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

2 استادیار، گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

3 استاد، گروه معماری، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

4 استادیار، گروه معماری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

بیان مسئله: اگرچه حوزة فرایندپژوهی جوان است اما پژوهش‌های این حوزه سیر تحولی‌ پرفرازونشیبی را طی کرده‌اند که محل بازنمایی تنوع شیوه‌های فکری و نظری حاکم بر آن است. غالب پژوهش‌ها با رویکرد تحلیلی و نگاه تجزیه‏گرا تجربه‌های امر طراحی را تشریح کرده‌اند. در این پژوهش‏ها، غالباً از شیوة اندیشیدن به مسئلة طراحی غفلت ‌شده است. به‌ موجب همین نگاه تجزیه‏گرا، جوهرة فرایندها از دست‌ خواهد رفت اما فرایند‏ طراحی خود شیوه‌ای از اندیشه‏ورزی است. لاجرم، فرایند طراحی، فارغ از شناخت ناشی از تلاش‌های فرایندپژوهان، شیوه‌های استدلال منطقی را در ازای نیل به هدف خود به استخدام درخواهد آورد. به همین واسطه این پژوهش تلاش دارد تا به چیستی نسبت میان قیاس واستعاره به‌مثابة روش استدلالی پی ببرد. همینطور به این پرسش پاسخ دهد که تأثیر استعاره، به مثابة روش استدلالی در خلق اثر معماری چیست؟
هدف پژوهش: شناخت نسبتِ میان قیاس و استعاره به‌مثابة شیوة استدلالی پایه در روش‏های طراحی و کاربست منطقی آنهاست.
روش  پژوهش: در دو مرحله از استدلال قیاسی و استنتاجی استفاده شده است و برای گردآوری داده‌ها، از روش‌های کتابخانه‏ای کمک گرفته و در روش ‏تحقیق از روش‌های استدلال منطقی استفاده‌ شده است.
نتیجه‌گیری: در این پژوهش در دو به فهم نقش و چگونگی کارکرد استدلال منطقی در فرایند طراحی معماری و بررسی تأثیر استعاره به‌منزلة شیوه‏ای استدلالی پرداخته و طبق یافته‌های آن، قیاس و استعاره از فراگیرترین روش‌های منطقی هستند که در یک سازوکار چهاربخشی‌ معین، نقشی بنیادین در آفرینش آثار معماری ایفا می‏کنند. استعاره نوعی از قیاس است که با حفظ ویژگی‌های شاخص، قیاس منجر به خلق اصالت و معنای مضاعف در اثر معماری می‌شود.
هدف: شناخت نسبتِ میان قیاس و استعاره به‌مثابۀ شیوۀ استدلالی پایه در روش‏های طراحی و کاربست منطقی آنهاست.
روش تحقیق: در دو مرحله از استدلال قیاسی و استنتاجی استفاده شده است و برای گردآوری داده‌ها، از روش‌های کتابخانه‏ای کمک گرفته و در روش ‏تحقیق از روش‌های استدلال منطقی استفاده‌ شده است.
نتایج: پژوهش حاضر به فهم نقش و چگونگی کارکرد استدلال منطقی در فرایند طراحی معماری و بررسی تأثیر استعاره به‌منزلۀ شیوه‏ای استدلالی طبق یافته‌های این پژوهش، قیاس و استعاره از فراگیرترین روش‌های منطقی هستند که در سازوکار چهاربخشی‌ای معیّن نقشی بنیادین در آفرینش آثار معماری ایفا می‏کنند. استعاره نوعی از قیاس است که با حفظ ویژگی‌های شاخص قیاس منجر به خلق اصالت در اثر معماری می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Metaphor as an Extension of Deduction and Method of Architectural Design Reasoning

نویسندگان [English]

  • Sajad Aeini 1
  • Khosrow Afzalian 2
  • Iraj Etesam 3
  • Farhad Shariatrad 4 2
1 Ph.D. Student of Architecture, Islamic Azad University, Mashhad Branch, Iran.
2 Assistant Professor, Islamic Azad University, Mashhad Branch, Mashhad, Iran,
3 Professor, Department of Architecture, Islamic Azad University, Sciences & Research Branch, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Problem statement: Although the field of the research process is new, research in this area has advanced rapidly. This reflects the diversity of intellectual and theoretical methods governing the research process. The majority of studies have described design experiences using an analytical approach and point of view. The approach of thinking about design has often been overlooked in this research. The main concern of processes will be lost due to this detached viewpoint, yet the design process itself is a style of thinking. Regardless of the awareness gained from the research phase, the design process will invariably apply logical thinking processes to achieve its purpose. As a result, the goal of this study is to figure out the link between deduction and metaphor as a style of reasoning. Also, what influence can metaphor have as an argumentative approach in creating an architectural work?
Research objective: This study attempts to understand the link between deduction and metaphor as a core thinking tool in design methodologies and apply it logically.
Research method: Deductive and inferential reasoning was employed in two stages, the bibliographic method was used for data collection, and the logical reasoning method was used for data analysis.
Conclusion: This research aims to understand better the role and function of logical reasoning in the architectural design process and the impact of metaphor as an arguing tool. According to the conclusions of this study, deduction and metaphor are among the complete logical procedures that play a crucial role in the production of architectural works in a four-part mechanism. By keeping the features of deduction, metaphor is a type of deduction that leads to the uniqueness and twofold meaning in architecture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deduction
  • Metaphor
  • Reasoning
  • Design Process

مراجع

آنتونیادس، آنتونی سی. (1386). آنالوطیقای معماری (ترجمة احمدرضا آی). تهران: سروش.
براوون، مایکل. (1396). تفکر معمارانه: فرایند طراحی و چشم خیال اندیش (ترجمة سعید حقیر). تهران: فکر نو.
برهانی‌فر، سحر؛ موسوی، سیدجلیل؛ طلیسچی، غلامرضا و مظهری، محمدابراهیم. (1396). انتقال معنای اثر نقاشی در معماری بازگویی معنای اثر نقاشی مادام دوسون ویل و مجموعة استودیو در معماری خانة دیوار. باغ نظر، 14 (46)، 51-64.
بطوئی، حسین و رضایی، محمود. (1395). بازاندیشی مفهوم استعاره در گسترة آفرینش فضای معماری و ادبیات (مطالعة موردی: آثار معماری عمومی ممتاز اجراشده در تهران 1384 تا 1395). سومین کنفرانس بین‌المللی نوآوری‌های اخیر در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی. تهران: مؤسسة آموزش عالی نیکان/ دانشگاه تهران.
بیات، بنورا و مقدسی، محمدمهدی. (1393). استعاره در روند طراحی معماری. دومین کنگرة بین‌المللی سازه، معماری و توسعة شهری. تبریز: دبیرخانة دائمی کنگرة بین‌المللی سازه، معماری و توسعة شهری.
خاک‌زند، مهدی؛ مظفر، فرهنگ؛ فیضی، محسن و عظیمی، مریم. (1388). قیاس بصری و جایگاه آن در آموزش خلاق طراحی معماری. فناوری آموزش، 4 (2)، 63-72.
خدایی، سعیده؛ طلیسچی، غلامرضا و دانشگر مقدم، گلرخ. (1392). نقش استعاره و تفکر استعاری در شکل‌گیری ایده اثر معماری. کنفرانس بین‌المللی مهندسی عمران، معماری و توسعة پایدار شهری. تبریز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
داوودی، سمیه و آیت‌اللهی، سیدمحمدحسین. (1387). استعاره چیست و چگونه در تولید طرح‌مایه اثر می‌گذارد؟ صفه، 17 (47)، 17-26.
رضایی، محمود. (1393 الف‌). آنالوطیقای طراحی، بازنگری انگاره‌ها و پنداره‌ها در فرایند طراحی فرم و فضای معاصر. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی‌ـ‌واحد تهران مرکز.
رضایی، محمود. (1393ب‌). بازنگری فرایند طراحی (رمزگشایی «قیاس» به‌عنوان روش آفرینش فرم و فضا). هویت شهر، 8 (18)، 71-80.
عظیمی، مریم. (1395). استعاره و قیاس، راهبردهای خلاق بهره‌گیری از منابع بصری در طراحی معماری. اولین مسابقة کنفرانس بین‌المللی جامع علوم مهندسی در ایران. انزلی: دبیرخانة کنفرانس با همکاری دانشگاه تبریز‌ـ‌دانشگاه گیلان.
فیضی، محسن؛ علی‌پور، لیلا و محمدمرادی، اصغر. (1396). آفرینش معماری به روش قیاس با طبیعت. مطالعات معماری ایران، 6 (11)، 85-101.
قربانی، منیژه. (1397). تأثیر استعاره در افزایش خلاقیت دانشجویان در آموزش طراحی معماری. دومین کنگرة ملی توسعة زیرساخت‌های فناوری صنعت راه و ساختمان ایران با محوریت تاب‌آوری و مدیریت بحران. تهران.
گروت، لیندا و وانگ، دیوید. (1384). روش تحقیق در معماری (ترجمة علیرضا عینی‌فر). ج. 1. تهران: دانشگاه تهران.
گلداشمیت، گابریلا. (1370). صناعت طراحی، صنع معماری الگویی برای طراحی معماری نظریة الگوی دومرحله‌ای (ترجمة لادن اعتضادی). صفه، 1(2 )، 18-29.
لاکوف، جورج و جانسون، مارک. (1387). نظریه‌های ارتباطات. ج. 4. تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
لاوسون، برایان. (1392). طراحان چه می‌دانند؟ (ترجمة حمید ندیمی، فرزانه باقی‌زاده و فرهاد شریعت‌راد).  ج. 1. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
لاوسون، برا‌یان. (1395). طراحان چگونه می‌اندیشند؟ ابهام‌زدایی از فرایند طراحی (ترجمة حمید ندیمی). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
همت‌یار، عرفان؛ مهاجرنیا، مظاهر؛ و باستانی، مهیار. (1394). استعاره و نقش آن در طرح‌مایه. دومین کنگرة علمی پژوهشی افق‌های نوین در حوزة مهندسی عمران، معماری، فرهنگ و مدیریت شهری ایران. تهران: انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
 
Casakin, H. & Miller, K. (2005). Individual learning styles and design performance in the metaphorical reasoning process. Design Research, 7(3), 275-293.
Casakin, H. (2007). Metaphors in Design Problem Solving: Implications for Creativity. International Journal of Design, 1(2), 21-33.
Casakin, H. & Goldschmidt, G. (2000). Reasoning by visual analogy in design problem-solving: the role of guidance. Environment and Planning B: Planning and Design, (27), 105-119.
Chakrabarti & Blessing. (2014). A Review of Theories and Models of Design. Journal of the Indian Institute of Science, 16(95), 325-340.
Cross, N. (1984). Developments in design methodology. New York: Wiley Chichester.
Dorst, K. (2010). The Nature of Design Thinking. DTRS8 interpreting design yhinking. Sydney.
Dubberly, H. (2004). Video visions of the future: a critical review. CHI EA ’04 CHI ’04 Extended Abstracts on Human Factors in Computing Systems, 1584-1585.
Goldschmidt, G. (1994). Visual Analogy in Design, Cybernetics and Systems. World Scientific, 94(1), 507-514.
Goldschmidt, G. (1995). Visual Displays for Design: Imagery, Analogy and Databases, in Visual Databases in Architecture. Aldershot: Avebury.
Hearn, M. F. (2003). Idea that shaped Buildings. Massachusett: Sabon by graphic composition, MIT press.
Kumar, V. (2003). Innovation Planning: Models, Tools, Uses. Humans Interaction Technology Strategy Conference,Chicago: Chicago Historical Society.
Schon, C. (1983). The Reflective Practitioner. London: Basic Book.
باغ نظر
دوره 19، شماره 110
مرداد 1401
صفحه 49-66

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار