الگوی توسعه شهری مبتنی بر عناصر طبیعی و ارزش آفرین نمونه مورد مطالعه: مادی‌های اصفهان و ارزش‌افزوده آن بر بافت همجوار

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

2 استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین

چکیده

توجه به زیرساخت‌های سبز می‌تواند عاملی مؤثر برای کاهش مشکلات شهرهای امروزی باشد؛ به طوری‌که احیا و ارتقای آنها به عنوان یک ساختار برای حل مشکلات روزافزون شهرها می‌تواند راه‌گشا باشد. از طرفی توجه به تأثیر این زیرساخت‌ها بر محیط اطراف از اهمیت بسیاری برخوردار بوده، به گونه‌ای که افزایش ارزش‌افزوده زمین در مناطق تحت پوشش این عناصر سبز در کنار ارتقای کیفیت محیطی بر همه جنبه‌های زندگی تأثیرگذار خواهد بود. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر مادی‌های اصفهان که به عنوان یک زیرساخت سبز در شهر اصفهان جریان دارد بر ارزش‌افزوده زمین است. در کنار آن تأثیر مادی‌ها بر ارتقای کیفیت زندگی و همچنین توجه به الگوی مادی‌ها برای توسعه مناطق کمتر توسعه‌یافته مورد توجه قرارخواهد گرفت. بنابراین بیان مسئله را می‌توان بر مبنای اثرگذاری مادی‌ها بر روی قیمت زمین، نقش مادی‌ها بر کیفیت و ارتقای ساکنین و محیط زندگی و همچنین استفاده از الگوی مادی‌ها برای ارتقای کیفیت مناطق کمتر توسعه‌یافته بیان کرد. روش تحقیق بر مبنای توصیفی-تبیینی (تشریحی) بوده و نتایج نشان می‌دهند، برخلاف تصور اولیه که در گذشته خانه بسیاری از متمکنین برای استفاده از آب و سرسبزی محیط در کنار مادی‌ها ساخته می‌شده است. بنابراین دارای ازش مادی زیادی بودند، امروزه به علت وجود مشکلات ناشی از خشکسالی در چند سال اخیر و حفظ حریم مادی‌ها، تمایل شهروندان برای سکنی گزیدن در کنار مادی‌ها کاهش یافته و این خود عاملی مؤثر برای کاهش ارزش‌افزوده زمین در مناطق تحت پوشش مادی‌هاست. از طرفی بررسی‌ها نشان می‌دهد که ارتقای کیفی محیط اطراف مادی‌ها عاملی مؤثر برای استفاده شهروندان از آنها به عنوان یک مسیر سبز و عنصری خاطره‌انگیز برای گذراندن اوقات فراغت خواهد بود. بنابراین توجه به این زیرساخت سبز برای ارتقای مناطق کمتر توسعه یافته و کاهش مشکلات شهری نیز می‌تواند مورد توجه قرارگیرد. البته رسیدن به این اهداف همگی در گرو مدیریت آب و به طبع دادن حق‌آبه مادی‌ها خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A model for urban development based on natural infrastructure Case Study: Ditchs (Mãdi) of Isfahan and its value added

نویسندگان [English]

  • Ali Reza Arsiya 1
  • Mohammadreza Mehrabani golzar 2
1 PhD. candidate in urban planning, Architecture and Urban Planning Faculty of Islamic Azad University Central Tehran Branch.
2 Imam Khomeini University, Qazvin. Iran
چکیده [English]

An effective factor in reducing the problems of modern cities is to use, regenerate and enhance green infrastructure to tackle the increasing problems of cities. From the one hand, the green infrastructure significantly influences the surrounding environment. On the other hand, the increase of the value added to the lands in the areas covered by these green elements can enrich the environmental quality in addition to improving all aspects of life. This study aims at investigating the effect of Isfahan Madis, as green infrastructures of Isfahan city, on the increase of value added to the adjacent lands.
Moreover, the impact of Madis on improving the quality of life, as well as Madis patterns in promoting less developed regions are put into further scrutiny. Therefore, the influence of Madis on land prices, the role of Madis on the quality and promotion of residents’ life and the living environment, as well as the use of Madis patterns in improving the quality of less developed regions can be stated as the research problems in this study. This study adopts a descriptive-explanatory research method. The results indicate that, despite the fact that wealthy people used to build their houses near Madis to benefit from the water and greenery in the past, the trend is reversed due to drought problems in recent years and providing privacy for the Madis. This has been an effective reason for the decline of the value added to the lands covered by Madis. Furthermore, studies show that improving the quality of Madis surrounding environment can induce the citizens to use these lands as green paths and memorable places for leisure times. Hence, using this green infrastructure to promote the less developed regions and reduce urban problems can be considered as a solution which is highly dependent on irrigation and water management and consequently the rights that are considered for Madis waters. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Madi
  • Green infrastructure
  • Value Added
  • Life quality
  • Development pattern
آریانا، اندیشه. (1392). اصفهان، شهر آب و آینه. ماهنامة دانش‌نما، 23 (103) : 118-102.
احمدی، فرشته و لقایی، حسنعلی و یزدخواستی، نیلوفر. (1394). باززنده‌سازی و ارتقای کیفی لبه شهری مادی‌ها در اصفهان با بهره‌گیری از نورپردازی (مطالعه موردی: مادی‌فرشادی)، علوم و تکنولوژی محیط زیست،17(2): 167-153.
اذانی، مهری و حاتمی‌فر، پژمان. (1394). نقش محله در ارتقای گردشگری شهری (مورد مطالعه محله جلفای اصفهان)، فصل‌نامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، 7 (26) : 16-1.
اکبری، نعمت الله و توسلی، ناهید. (1387). تحلیل تأثیر عوارض شهرداری‌ها بر قیمت مسکن: مطالعه‌ی موردی شهر اصفهان (یک ره‌یافت اقتصادسنجی فضایی). فصلنامه ‌بررسی‌های اقتصادی، 5 (1) : 67-47.
اهری، زهرا. (1380). مکتب اصفهان در شهرسازی. تهران : فرهنگستان هنر.
پرگالی، پگاه. (1391). طراحی خیابان بهشتی اصفهان (شاه پورقدیم) بر‌اساس اصول خیابان‌های کامل شهری، پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی‌ارشد، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران مرکز.
تاجی، سپیده. 1395. طراحی محور مادی‌ها بر‌اساس معیارهای کیفیت فضای شهری (نمونه موردی مادی فرشادی اصفهان)، پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی‌ارشد، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران مرکز.
‌حقیقت‌بین، مهدی و انصاری، مجتبی و بمانیان، محمدرضا. 1392. بررسی آموزه‌های مذهب شیعه در باغ شهرهای صفوی.فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 4 (14) : 12-5.
حقیقت بین، مهدی و انصاری، مجتبی و پورجعفر، محمدرضا. 1386. طراحی پایدار در فضای سبز شهری اصفهان در دوران صفویه و تخریب آن در دوران معاصر. دوفصلنامه مدرس هنر، 2 (1): 27-19.
خاکپور، براتعلی و صمدی، رضا. 1393. تحلیل و ارزیابی عوامل مؤثر بر قیمت زمین و مسکن در منطقه سه شهر مشهد. جغرافیا و آمایش شهری-منطقه‌ای، (13) : 38-21.
شکویی، حسین و موحد، علی. 1381. شناخت الگوی فضای توریستی شهر اصفهان با استفاده از سیستم GIS. فصلنامه برنامه‌ریزی و آمایش‌فضا، 6 (4): 114-95.
شهبازی، مجید.، ریاست، زهرا و مرادی، سیما. 1391. مادی‌های اصفهان و پویایی اکولوژیکی، کنفرانس ملی توسعه پایدار و عمران شهری، موسسه آموزش عالی دانش پژوهان، آذرماه، اصفهان. قابل دسترس در : https://www.civilica.com/Paper-NCSDUS02-NCSDUS02_073.html
شیبانی، مهدی و اسماعیل‌دخت، مریم. (1394). شارباغ ایرانی (جایگاه باغ ایرانی در منظر شهری). مجله‌منظر، (33) : 14-21.
عالمی، مهوش. 1387. باغ‌های شاهی صفوی (صحن‌هایی برای نمایش مراسم سلطنتی و حقانیت سیاسی). ت : مریم رضایی‌پور و حمیدرضا جیحانی. گلستان هنر، (12) : 68-47.
فنی، زهره و دویران، اسماعیل. (1387). پژوهشی در بازار زمین و مسکن (مورد: شهر زنجان، سال‌های 1378 الی 1386). فصلنامة مسکن و انقلاب، (26) : 16-1.
قاسمی، مینا. (1393). بررسی تأثیر چشم انداز و فضای سبز شهری در ارزش اقتصادی املاک شهر اصفهان، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
قلعه‌نوعی، محمود و علیخانی، مینو. (1393). ارزیابی مادی‌های اصفهان به منزلة سبزراه-با رویکرد توسعة پایدار (نمونة موردی: نهر نیاصرم)، محیط شناسی،40(4): 1082-1067.
کشانی همدانی، مینا. (1392). نقش محور مادی‌های شهر اصفهان در توسعه پایدار با تأکید بر حفظ اکولوژی شهر، همایش ملی معماری پایدار و توسعه شهری، بوکان، شرکت سازه کویر.
کلانتری، صدیقه و محمدی، محمود. (1392). تدوین راهکارهایی برای ساماندهی و احیای مادی‌های بافت قدیم شهر اصفهان. دو فصلنامه علمی-پژوهشی مرمت و معماری ایران، 3 (5) : 33-15.
ماجدی، حمید و احمدی، فرشته. (1387). نقش مادی‌ها در شکل‌گیری ساختارفضایی شهر اصفهان. هویت شهر، 2 (3) : 50-39.
ماجدی، حمید، زبردست، اسفندیار و مجربی کرمانی، بهاره. (1391). تحلیل عوامل مؤثر بر الگوی رشد کالبدی شهرهای بزرگ ایران (نمونه مطالعه: الگوی رشد کالبدی شهر رشت)، هنرهای زیبا، 17(3) : 60-49.
مثنوی، محمدرضا و فتحی، مهدی. (1390). پژوهش تجربی به منظور ارتقاء توسعه پایدار محیط و منظر بزرگراه شهری با رویکرد سبزراه و بر مبنای ترجیحات بصری استفاده‌کنندگان.آرمان‌شهر، (7) : 89-77.
محمودیان، صفا و قیومی‌بیدهندی، مهرداد. (1392). هنجار مادی: نظام مدیریت آب در اصفهان صفوی. نامه‌معماری و شهرسازی، (10) : 153-141.
منصوری، مریم السادات و آتشین‌بار، محمد. (1393). به سوی منظر فرهنگی در شهر؟ (ارتقاء کیفی منظرشهر تهران در تلاقی خیابان و فضای عمومی). ‌منظر، (28) : 17-12.
مهرابی، علی‌اکبر.، محمدی، محمد و محسنی‌ساروی، محسن و جعفری، محمد و قربانی، مهدی. (1392). بررسی نیروهای محرک انسانی مؤثر بر تغییرات کاربری سرزمین (مطالعة موردی: روستاهای سیدمحله و دراسرا-تنکابن). مرتع و آبخیزداری، 66 (2): 320-307.
مهندسین مشاور نقش‌جهان پارس. (1390). طرح بازنگری طرح تفصیلی شهر اصفهان (ضوابط و مقررات شهرسازی و ساختمانی)، شهرداری اصفهان (معاونت شهرسازی و معماری)، بهمن1390.
نامداریان، احمدعلی، بهزادفر، مصطفی و خانی، سمیه. (1395). نقش شبکة مادی‌ها در تحولات سازمان فضایی اصفهان (از آغاز تا پایان دورةصفوی). دو فصلنامه مطالعات معماری ایران، (10): 228-207.
Googlemap.com (2017).
Luttik, J. (2000). The value of trees, water and open space as reflected b y house prices in the Netherlands. Landscape and Urban Planning, (48): 161-167.