مستندسازی و ارزیابی بازسازی باغ‌های تاریخی همدان براساس منشور فلورانس (مطالعه موردی : باغ نظری و باغ خانه آمریکایی‌ها)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد معماری. دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.

2 دانشیار دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

همدان با اقلیمی مناسب دارای باغ‌های بسیاری بوده است. متاسفانه با تغییرات زیادی که در ساختار شهر صورت گرفته بسیاری از باغ‌ها برای ساخت و ساز به بافت شهری افزوده شده و تعداد محدودی از آنها بازسازی شده‌اند. شناخت عناصر، بازسازی و احیا باغ‌ها باید براساس اصول علمی و مطالعات منسجم از لایه‌های مختلف تاریخی‌، فرهنگی و‌... باغ صورت پذیرد‌، از آنجا که مطالعات مدون و منسجمی پیرامون باغ‌های همدان انجام نشده و از طرفی وضعیت گذشته و کنونی آنها مستند نیست مطالعه و ارزیابی بازسازی عناصر آنها ضرورت دارد. این نوشتار براساس منشور فلورانس و روش فهرست‌برداری به مطالعه دو باغ نظری و آمریکایی‌ها می‌پردازد که با هدف ارزیابی کالبدی و فضایی ساختار آنها در گذشته و حال با روش تحقیق توصیفی و تحلیلی با شیوه مقایسه و رویکرد کیفی با جمع‌آوری اسناد، مدارک و برداشت‌های میدانی به این پرسش‌ها پاسخ دهد. مستندات باغ‌های تاریخی همدان جهت بازسازی آنها کدام است؟ ساختار باغ‌های بازسازی شده همدان براساس منشور فلورانس چگونه ارزیابی می‌شود؟ چگونه می‌شود به ویژگی‌های مشترک و متفاوت در بازسازی و حفاظت باغ‌های همدان دست یافت؟ کلیت باغ‌، شاخصه‌های باغ، تاریخچه‌باغ، ساختار فیزیکی باغ و... فیش‌های مستنداتی از باغ‌ها هستند که باید در بازسازی و احیای باغ‌های تاریخی مورد توجه قرار گیرد. مطالعات باغ نظری و خانه آمریکایی‌ها نشان می‌دهد که بازسازی هر دو باغ بر وضع موجود صورت گرفته و براساس منشور فلورانس نیست‌، باغ خانه‌آمریکایی‌ها در گذر زمان بیشتر دستخوش تغییرات شده است و بیشترین تغییراتی که در هر دو باغ براساس اطلاعات روش فهرست‌برداری متوجه آن شده است در انتظام باغ، کاربری بنا در گذر زمان و ساختار فیزیکی دیده می‌شود‌.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Documenting and Evaluating the Restoration of Historic Gardens of Hamadan on the Basis of Florence Charter (Case Study: Nazari Garden and Home Gardens of Americans)

نویسندگان [English]

  • Somayeh Hatefi Shogae 1
  • Mohammad ebrahim Zarei 2
چکیده [English]

Hamedan with suitable climate has had great gardens. Unfortunately, many changes have taken place in the structure of city and many gardens have been added to the urban fabric for construction and a limited number of them have been rebuilt. Understanding the elements, reconstruction and rehabilitation of gardens should be based on scientific principles and integrated studies of the different of historical and cultural layers of gardens should be carried out. . As integrated studies on Hamadan gardens are not codified and on the other hand, the past and current situation is not documented, it is necessary to study and assess the reconstruction of their elements. This paper is based on the Charter of Florence and cataloging methods to study Nazari and American gardens in which there is an attempt to determine the spatial structure of the past and present through descriptive and analytical method in way of comparison and qualitative approach with a collection of documents, and the field work to answer these questions. What is documentation of Hamadan historical gardens to be used to rebuild them? How is the restored Hamedan garden structure evaluated on the basis of the Charter of Florence? How are different and common features found in the restoration and preservation of Hamedan gardens? The whole garden, garden characteristics - the physical structure of gardens – and garden history are  document repertoires that should be taken into consideration in the reconstruction and rehabilitation of historical gardens. Studies of Nazari and American gardens show both gardens have been renovated on the present situation and not on the basis of Florence Charter. American garden has changed over time more and more. The greatest changes in both gardens according to data indexing method have been found are in the organization of the garden, building use the passage of time and the physical structure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Historical gardens
  • Hamedan gardens
  • Florence Charter
  • Documentation and restoration
  • Cataloging
  • Nazari garden
  • American garden
ابوئی‌، رضا و جیحانی‌، محمدرضا‌. 1391‌. دشواری‌های فراروی مرمت باغ تاریخی ایرانی. مجله صفه‌، (57) : 116-107‌.
اذکایی‌، پرویز‌. 1380. همدان نامه. همدان : انتشارات مادستان.
اذکایی‌، پرویز‌. 1387. همدان در یک نگاه. فصلنامه فرهنگ مردم‌، (26) :21-12.
امین‌زاده، بهناز و‌ آقا ابراهیمی سامانی‌، فیروزه. 1385‌. مستندسازی منظر باستانی تخت جمشید. هنرهای زیبا، ( 27) : 86-77.
افشار‌، ایرج‌. 1367. خاطرات و اسناد ظهیرالدوله. تهران‌ : زرین‌.
ایرانی بهبهانی، هما.، شکوهی دهکردی‌، ژاله و سلطانی‌، رضوان‌. 1392‌. روش شناخت و مستندسازی باغ‌های تاریخی ناشناخته ایران‌. محیط شناسی‌، ( 65) : 145-156‌.
بمانیان‌، محمدرضا و همکاران‌. 1389. باززنده‌سازی منظر فرهنگی باززنده‌سازی منظر فرهنگی تخت سلیمان با تأکید بر رویکردهای بازآفرینی و حفاظت از میراث جهانی ICOMOS(منشور فلورانس‌، پی اچ‌، چایلدهود‌، سیاست بنگاه پارک‌های کانادایی‌، بنگاه پارک ملی ایالات متحده‌، مدیریت شهری‌، 8 (29) : 26-7‌.
جکسن‌، ویلیام ابراهام والنتاین‌. 1369. سفرنامه جکسن (ایران در گذشته و حال)‌. تهران : موسسه انتشارات فرانکلین‌.
زارعی‌، محمد ابراهیم‌. 1390. ساختار کالبدی- فضایی شهر همدان از آغاز دوره اسلامی تا پایان دوره قاجار براساس مدارک و شواهد موجود. نامه باستان‌شناسی‌، 1(1) : 82-57.‌
زند، عباس‌. 1387‌. قنات‌ها و چشمه‌های همدان، فرهنگ مردم‌، (26)‌.‌‌
شهسوارگر، مولود‌. 1390‌. تداوم منظر فرهنگی‌، احیا و بازآفرینی یک باغ تاریخی‌، مجله منظر‌،3 ( 17) : 59-54.
گروته‌، هوگو‌. 1369‌. سفرنامه گروته/هوگو‌، ت : مجید جلیلوند‌. تهران : نشر مرکز‌.
محمدی‌، خسرو‌. 1391‌. معرفی خانه اربابی منسوب به خاندان قراگوزلو در همدان. میراث جاویدان‌، (77و78) : 118-107.
مهریار‌، محمد و همکاران‌. 1378.‌ اسناد تصویری شهر ایران دوره قاجار‌، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور و دانشگاه شهید بهشتی‌.
مفتون، رضا‌. 1378‌. دیوان اشعار مفتون. همدان : نشر مفتون همدانی‌.
وحیدنیا‌، سیف‌الله‌. 1385‌. خاطرات و سفرنامه ظهیرالدوله. تهران‌ : نشر آبی‌.
Conan, M. (1985). La méthode à l’usage des enquêteurs du pré- inventaire des jardins en France,‌ irection‌ de I ‘ Architecture et de I ‘ Urbanisme au Ministère de I’ Equipement.
Iocmos. (1982). Historic gardens. The Florence Charter.