مقایسۀ بازآفرینی شهری و حفاظت شهری در گسترۀ فرایند تغییر (از دیدگاه اندیشمندان معاصر)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری مرمت شهری، دانشکدۀ حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

2 استادیار گروه مرمت بنا و بافت‌های تاریخی، دانشکدۀ حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

3 دانشیار گروه مرمت بنا و بافت‌های تاریخی ، دانشکدۀ حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

بیان مسئله: بازآفرینی شهری و حفاظت شهری، زادة تغییر در دو جریان حفاظت و توسعه هستند. هر دو رویکرد در طی دهه‌ها در تلاش برای نزدیک‌شدن به یکدیگر بوده، تغییر یافته و به تعریف امروزین خود رسیده‌اند. این نزدیکی تا به اندازه‌ای بوده که امروزه برخی این دو را یک رویکرد واحد و یکپارچه به شمار می‌آورند. از سوی دیگر برخی بالعکس، این دو را رویکردهایی متضاد می‌دانند که سمت‌وسویی متفاوت از یکدیگر را دنبال می‌کنند. پژوهشی که به روشنی این دو رویکرد را از یکدیگر بازشناسد و به تشخیص رابطه میان آنها پرداخته باشد و آنها را در فرایند تغییر در شهرها از یکدیگر تمییز دهد وجود ندارد.
هدف پژوهش: پژوهش حاضر در پی بازشناسی دو رویکرد بازآفرینی شهری و حفاظت شهری و مقایسة آنهاست. بنابراین پرسش اصلی این پژوهش این‌گونه مطرح می‌شود که اهداف، مؤلفه‌ها و تعاریف دو رویکرد بازآفرینی شهری و حفاظت شهری چیستند و در گسترة فرایند تغییر چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟ با انجام چنین پژوهشی می‌توان امیدوار بود که تعادلی سازنده‌تر در شهرها میان رویکردها برقرار شود.
روش پژوهش: در این پژوهش، روش تحقیق از نوع کیفی انتخاب شده و از روش مطالعات مقایسه‌ای برای تحلیل‌ها و به منظور استخراج کدهای بازآفرینی شهری، حفاظت شهری و فرایند تغییر از کدگذاری انتخابی استفاده شده است. بدین منظور، با استفاده از روش مقایسه‌ای متغیرمحور، شباهت‌ها و تفاوت‌های بازآفرینی شهری و حفاظت شهری در هر بخش از جنبه‌های فرایند تغییر مورد تحلیل و مقایسه قرار می‌گیرند.
نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشانگر آن است که بازآفرینی شهری و حفاظت شهری یک رویکرد واحد و یکپارچه نبوده و اهداف، تعاریف و مؤلفه‌های متفاوتی دارند. همچنین این دو رویکرد الزاماً متضاد نیستند و می‌توانند مکمل و همراستا باشند. علاوه‌براین، هردو به طور توأمان از مؤلفه‌های حفاظت و توسعه برخوردارند، اما تفاوت آنها در اولویت‌بندی توجه به این مؤلفه‌هاست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing Urban Conservation and Urban Regeneration in the Field of Change Process (from the Perspective of Contemporary Scholars)

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Setayeshmehr 1
  • Shahriar Nasekhian 2
  • Nima Valibeig 3
1 Ph.D. Student of Urban Conservation, Architectural and Urban Conservation Department, Restoration and Conservation Faculty, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
2 Assistant Professor, Architectural and Urban Conservation Department, Restoration and Conservation Faculty, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
3 Associate Professor, Architectural and Urban Conservation Department, Restoration and Conservation Faculty, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Problem statement: Urban regeneration and urban conservation originate from the concept of change in two contexts: conservation and development. For decades, attempts have been made to converge these two approaches by continuously changing and adopting new definitions, to a point where some scholars now consider them as a single integrated approach. Conversely, some studies find them contradictory due to pursuing different directions. However, previous research studies have not explored these approaches together, and their relationship or distinctions in the change process are not yet determined.
Research objective: The present study aims to identify, compare, and contrast these two approaches. Hence, understanding their purposes, components, and definitions (i.e., urban regeneration and urban conservation), as well as their similarities and differences in the change process, is the main topic in question. Accordingly, this study aims at achieving a more constructive dialogue between these approaches in the cities.
Research method: Apart from applying a qualitative comparative analysis for this study, the codes regarding urban regeneration, conservation, and change processes were extracted by selective coding. For this purpose, using a comparative variable-oriented method, the similarities and differences between urban regeneration and urban conservation were compared and analyzed in terms of certain aspects and details in the change process.
Conclusion: According to current results, urban regeneration and urban conservation were not a single integrated approach, as they had different purposes, definitions, and components. Also, they were not necessarily contradictory and could be complementary and congruent times. Furthermore, they were simultaneously associated with components of both conservation and development, albeit with a different priority order.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban problems
  • Development
  • Management of change
  • Values
  • Change

مراجع

آیین‌نامة اجرایی برنامة ملی بازآفرینی شهری پایدار. (1397). تصویب‌نامه هیئت وزیران. مصوب 10/ 3/ 1397.
آیین‌نامة نحوة فعالیت ستاد ملی بازآفرینی پایدار محدوده‌ها و محله‌های هدف برنامه‌های احیا، بهسازی و نوسازی شهری. (1394).  دبیرخانة ستاد ملی بازآفرینی شهری، وزارت راه و شهرسازی، مصوب 23/ 4/ 1394.
ابراهیمی قربانی، فرناز؛ رنجبر، احسان و عندلیب، علیرضا. (1400). شناسایی استراتژی‌های بازآفرینی فرهنگ‌مبنا در محدوده‌های تاریخی شهرهای ایران؛ مورد مطالعه: محلة فیض‌آباد کرمانشاه. باغ نظر، 18(96)، 105-120.
اسفنجاری کناری، عیسی (1400). تحول حفاظت شهری در اروپا: به سوی منظر شهری تاریخی. اصفهان: نقش مانا.
اسماعیل‌دخت، مریم؛ منصوری، سید امیر و شیبانی، مهدی. (1400). قیاس تطبیقی خوانش ساکنین از شهر (منظر شهری) با طرح‌های توسعة شهری؛ بررسی انتقال منظر شهر سنتی به شهر معاصر شیراز. باغ نظر، 18 (96)، 45- 58.
اندرودی، الهام و تقی‌پور اناری، زینب. (1397). ارزیابی تأثیرات ارزشی منظر شهری تاریخی خیابان ولیعصر تهران با بهره‌گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی مشارکت مردمی PPGIS.  هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، 23 (2)، 75-86.
ایزدی، آرزو؛ ناسخیان، شهریار و محمدی، محمود. (1397). تبیین چارچوب مفهومی بازآفرینی پایدار بافت‌های تاریخی (بررسی اسناد، بیانیه‌ها و منشورهای بازآفرینی). مطالعات باستان‌شناسی پارسه، 2(6)، 161- 177.
جعفرپور، ساناز؛ اسفنجاری کناری، عیسی و طبیبیان، منوچهر. (1399). رویکرد منظر شهری تاریخی ابزاری جدید برای مدیریت میراث شهری. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی، 5 (1)، 183- 199.
خاتمی‌فر، ندا. (1398). تبیین پیامدهای مداخلات بافت تاریخی در قالب سیاست‌های حفاظت و توسعه؛ مورد پژوهی: بافت تاریخی شهر بوشهر (رسالة منتشرنشدة دکتری مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی). دانشکدة حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
خانمحمدی، مرجان. (1394). تبیین قلمروی فرهنگی در بافت‌های تاریخی برای حضور در صنایع خلاق (رسالة منتشرنشدة دکتری مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی). دانشکدة حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
دانایی‌فرد، حسن و امامی، سید مجتبی. (1386). استراتژی‌های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی داده‌بنیاد. اندیشة مدیریت، 1 (2)، 69- 97.
سند ملی راهبردی احیا، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری. (1394). تصویب‌نامة هیات وزیران، مصوب 16/ 6/1394.
صحی‌زاده، مهشید و ایزدی، محمدسعید. (1383). حفاظت و توسعة شهری دو رویکرد مکمل یا مغایر؟ آبادی، (45)، 12-21.
عشرتی، پرستو و فدایی‌نژاد، سمیه. (1397). به سوی رویکرد آرمانی در حفاظت و توسعة منظر شهری تاریخی. مرمت و معماری ایران، 8(15)، 75- 88.
غفاری، غلامرضا. (1388). منطق پژوهش تطبیقی. مطالعات اجتماعی ایران، 2 (4)، 99- 119.
فدایی‌نژاد، سمیه. (1391). اصول و معیارهای حفاظت و توسعة یکپارچه در مجموعه‌های معماری تاریخی؛ مطالعة موردی: میدان کهنة اصفهان و میدان امیر چخماق یزد (رسالة منتشرنشدة دکتری معماری). پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
قانون حمایت از بافت‌های تاریخی-فرهنگی. (1398). مصوب مجلس شورای اسلامی، 18/4/1398.
هاشمی، محمدرضا؛ شیعه، اسماعیل و ذبیحی، حسین. (1397). مقایسة تطبیقی تجارب پردازه‌های محرک توسعه با رویکرد بازآفرینی شهری در شهرهای منتخب جهان. سرزمین، 15 (60)، 29-44.
 
Aksamija, A. (2021). Research Methods for the Architectural Profession. New York: Routledge.
Ashworth, G. J. (1997). Conservation as Preservation or as Heritage: Two Paradigms and Two Answers. Built Environment, 23 (2), 92–102.
Ashworth, G. J.  & Tunbridge, J. E.  (2017). Multiple Approaches to Heritage in Urban Regeneration: The Case of City Gate, Valletta. Journal of Urban Design, 22 (4), 494-501.
Bandarin, F. & Van Oers, R. (2012). The Historic Urban Landscape: Managing Heritage in an Urban Century. Chichester: John Wiley & Sons.
Bandarin, F. & Van Oers, R. (eds). (2015). Reconnecting the city: the historic urban landscape approach and the future of urban heritage. Chichester: John Wiley & Sons.
Battaglia, A. & Tremblay, D. G. (2011). El Raval and Mile End: A comparative study of two cultural quarters in Barcelona and Montreal, between urban regeneration and creative clusters. Montréal: Télé-université/U niversité du Q uébec à Montréal.
Cizler, J. (2012). Urban regeneration Effects on Industrial Heritage and Local Community–case study: Leeds, UK. Sociologija i prostor: časopis za istraživanje prostornoga i sociokulturnog razvoja, 50(2), 223-236.
Couch, C., Fraser, C. & Percy, S., (2003). Urban Regeneration in Europe. Oxford: John Wiley & Sons.
Cowan, R. (2005). The Dictionary of Urbanism. Illustrated by Lucinda Rogers, Preface by Sir Peter Hall. Tisbury: Streetwise Press.
Esfanjary, E. (2018). Persian Historic Urban Landscapes: Interpreting and Managing Maibud over 6000 years. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Fontanari, E. (2016). The Historic Urban Landscape Approach. Heritage and Urban Regeneration in the XXIst Century. International Planning History Society Proceedings, 17(4), 387-394.
Francesconi, A. (2015). Advanced Cultural Districts: Innovative Approaches to Organizational Designs. London: Palgrave Macmillan.
Gunay, Z. (2010). Conservation Versus Regeneration? Case of European Capital of Culture 2010 Istanbul. European Planning Studies, 18(8), 1173-1186.
ICOMOS. (1987). The Washington Charter: Charter for the Conservation of Historic Towns and Urban Areas. Adopted by ICOMOS General Assembly.
Izadi, M. S. (2008). A Study on City Centre Regeneration: A Comparative Analysis of Two Different Approaches to the Revitalisation of Historic City Centres in Iran. Unpublished Ph.D. thesis. Faculty of Humanities and Social Sciences, Newcastle University, UK.
Jones, P., & Evans J. (2008). Urban Regeneration in the UK. London: SAGE Publications Ltd.
Kapp, P. H. (2017). The Artisan Economy and Post-Industrial Regeneration in the US. Journal of Urban Design, (22)4, 477-493.
Larkham, P. (1996). Conservation and the City. London & New York: Routledge.
Mirzakhani, A., Turró, M. & Jalilisadrabad, S. (2021). Key Stakeholders and Operation Processes in the Regeneration of Historical Urban Fabrics in Iran. Cities, (118), 103362.
Orbasli, A. (2020). Urban Conservation and Regeneration. Architectural Regeneration. Wiley Online Library, 97-125. Retrieved January 5, 2022 from https://onlinelibrary.wiley.com/
 Pendlebury, J. (2002). Conservation and Regeneration: Complementary or Conflicting Processes? The Case of Grainger Town, Newcastle upon Tyne. Planning Practice and Research, 17(2), 145-158.
Pendlebury, J. & Porfyriou, H. (2017). Heritage, Urban Regeneration and Place-making. Journal of Urban Design. 22 (4),429- 432.
Porfyriou, H. & Sepe, M. (2016). Waterfronts Revisited: European Ports in a Historic and global Perspective. London: Routledge.
Roberts, P, & Sykes H. (2008). Urban regeneration: a handbook. London: Sage.
Roberts, P, Sykes H. & Granger H. (2017). Urban regeneration. London: Sage.
Roders, A P. & Bandarin F. (2019). “Reshaping Urban Conservation.” Gateway East: Springer Nature Singapore Pte Ltd.
Shehata, A. M. (2022). Current Trends in Urban Conservation: Medieval Historic Arab City Centers.  Sustainability, 14 (607), 1-30.
Strauss, A. & Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research Techniques. Thousand oaks, CA: Sage publications.
Tallon, A. (2010). Urban Regeneration in the UK. London & New York: Routledge.
Turok, I. (1992). Property-led Urban Regeneration: Panacea or Placebo? Environment and Planning A, 24(3), 361-379.
UNESCO. (2011). February. Recommendation on the Historic Urban Landscape. In Proceedings of the Records of the General Conference 36th Session.
Zancheti, S. M. & Jokilehto. J. (1997). Values and Urban Conservation Planning: Some Reflections on Principles and Definitions. Journal of Architectural Conservation, 3 (1), 37-51.
باغ نظر
دوره 19، شماره 112
مهر 1401
صفحه 67-80

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار