منظره پردازی در نگارگری ایران

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مطالعات عالی هنر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

منظره پردازی در نقاشی ایرانی و اروپایی دارای اهمیت خاصی است که با نگرش های متفاوت و شیوه های گوناگون به آن پرداخته شده است. نگارگری ایران از قرون اولیه هجری تا به امروز با شیوه و سنتی خاص که متکی بر زیبایی شناسی و باورهای ایرانی است به مسیر خود ادامه داده است. طبیعت گرایی و آمیختگی انسان با طبیعت که ریشه در اعتقادات باستانی مردم ایران دارد، همواره در مینیاتورها به عنوان عنصری ضروری و اصلی زیباشناسانه مشاهده شده است. حیاط و باغ که در نقاشی ایرانی به جوی های آب و انواع گیاهان و پرندگان مزین می باشد، به اعتقاد بسیاری از محققین و نظریه پردازان با الگوی « باغ های بهشت» ساخته شده است و در واقع تصاویری خیالی یا مثالی را از جهان برین نشان می دهد.
1- مراد از باغ های بهشت، تعبیری عام و کلی از بهشت در ادیان مختلف است که مختص الگوی بهشت در قرآن نیست، بلکه در شیوه منظره سازی قبل از اسلام نیز جوی های روان، حوضچه ها و انواع درختان و گیاهان را در حیاط سازی و باغ سازی مشاهده می کنیم. مانند آثاری که از پاسارگاد و کاخ ها و شکارگاه های ساسانی بجای مانده است.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Landscape in the Miniatures of Iran

نویسنده [English]

  • Shohreh Javadi
چکیده [English]

The landscape painting has a significant position in European as well as in Iranian paintings. Painting in Iran, from the first centuries, A.D, to now is being developed based on Iranian specific beliefs and aesthetics. Naturalism and man –    Environment interrelationships which has been rooted in ancient Iran are the particular characteristic of Iranian miniatures as an essential and an aesthetician element. Gardens and court yards with water streams and all kind of the birds and the plants, according to the most of the specialist are based on the image of the Heaven.  

زکی محمد حسن، (1353) تاریخ نقاشی ایران؛ ترجمه سحاب ابوالقاسم، نشر سحاب.
زکی محمد حسن، (1363) تاریخ صنایع ایران پس از اسلام؛ ترجمه خلیلی، نشر اقبال.
کلارک کنت، (1370) سیر منظره پردازی در هنر اروپا؛ ترجمه بهنام خاوران ، نشر ترمه.
گامبریج، ارنست (1379) تاریخ هنر؛ترجمه علی رامین، نشر نی.
گاردنر، هلن، (1365) هنر در گذر زمان؛ ترجمه محمد تقی فرامرزی ، انتشارات نقش جهان.
نصر، سید حسین (1375)  هنر و معنویت اسلامی؛ ترجمه رحیم قاسمیان، ،دفتر مطالعات دینی هنر.
Gray, Basil (1995) La Peinture Persane; édition d, Art Albert Skira, Genève.
Gilles, Chambon (1994-95) Le Paysage Urban dans la Peinture au moyen-age et a la Renaissance ; L,émergence d,une esthétique fractale,centre de la recherche de l,école d,architecture et du paysage de Bordeaux–avec le concours du bureau de la recherche  architecturale.