نئوکلاسیک و مقابله با معنا‌باختگی مکان : میدان تجریش و بازآفرینی معنای آن در شهرسازی

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاداسلامی، قزوین، ایران.

2 استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاداسلامی، قزوین، ایران.

3 دانشیار دانشکده محیط زیست پردیس فنی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

بیان مسئله: معماری و شهرسازی نئوکلاسیک فضای کالبدی را با الهام از مکتب کلاسیک برای عصرحاضر طراحی و معنای مکان را در پیوند فرم با گذشته آن جستجو می‌کند. میدان تجریش به عنوان یک فضای عمومی که نقش مهمی در بازآفرینی خاطره‌های مردم به عهده دارد دیربازی است که از معنا و مفهوم گذشته خود فاصله گرفته و با هجوم بی‌رویه ساخت و سازهای تجاری و اداری مدرن در اطراف آن، آشفتگی‌های «بصری و عملکردی» فراوانی بر فضای آن تحمیل شده است. برای جلوگیری از این استحاله در بهم‌ریختگی و تقابل بین سنت و مدرنیته، در این مقاله به این سؤال مهم پاسخ داده خواهد شد که چگونه می‌توان در شهرسازی بارویکرد به سبک نئوکلاسیک از طریق بازآفرینی معنای مکان و خاطره‌ها و با تقویت ادراک زیباشناسی، به حل چالش تقابل بین سنت و مدرنیسم پرداخت و در اینجا به عنوان نمونه، جایگاه اصیل میدان تجریش را در میان فضاهای شهری ماندگار، چگونه می‌توان احیا و حفظ کرد؟ با اتخاذ روش تحلیل کیفی و آماری، بحث و نتیجه مقاله ما را به این مهم هدایت خواهد کرد : علی‌رغم همه اغتشاشات بصری و آشفتگی در سیما و عملکرد میدان تجریش که شاهد آن هستیم، می‌توان با اتخاذ رویکرد نئوکلاسیک در طراحی شهری، معنای از دست رفته مکان را تا حدودی به آن بازگرداند. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Use of Neoclassicism in Regeneration of the Tajrish Square in Tehran

نویسندگان [English]

  • Abbas Damercheli 1
  • Navid Saeidi Rezvani 2
  • Esmaeel Salehi 3
1 Ph.D. Candidate in Urban planning, Department of Urban planning, Faculty of Architecture and Urban planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
2 Department of Urban planning, Faculty of Architecture and Urban planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
3 Faculty of Environment, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Urban planning and neoclassical architecture, design physical spaces based on the concept of classism. Neoclassicism seeks the meaning of locations and links them to their past. As a public space, Tajrish Square plays an important role in the recreation of peoples’ memories. However, it has been invaded by unreasonable constructions which do not conform to traditional ideas. In order to prevent the deformation and the conflict between traditionalism and modernism, we will address the main question of this article: in urban planning, how does the debate on two major competing paradigms, traditionalism and modernism, can be solved using the neoclassicism method? Moreover, how can we preserve the original feature of Tajrish Square among all the public spaces in Tehran? The analytical research and discussion on data of questionnaires, lead the research to the following important conclusion: in spite of all improper images and chaos that has been occurring in Tajrish Square, it could be possible to somehow approach and redefine the lost meaning of Tajrish square with  appropriate  neoclassical architecture and urban planning. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tajrish Square
  • Aesthetic
  • Memory
  • Function
  • Modernism
  • Neoclassicism
اردلان، نادر و بختیار، لاله. (1394). حس وحدت، سنت عرفانی‌ در معماری‌ ایرانی. ت : ونداد جلیلی. چاپ پنجم. تهران : علم معمار.
بانی مسعود، امیر. (1394). معماری غرب ریشه‌ها و مفاهیم. چاپ هفتم. تهران : نشر هنرمعماری قرن.
بحرینی، حسین و خسروی، حسین. (1393). راهنمای طراحی فضاهای شهری، جلد اول جداره فضای شهری. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
پاکدامن، بهروز. (1376). نگاهی کوتاه بر شیوه‌ها و گرایش‌های معماری در تهران. جلد پنجم و ششم. تهران: انتشارات روشنگران.
بنتلی، ای ین و همکاران. (1382) . محیط‌های پاسخده. ت: مصطفی بهزادفر. چاپ نهم. (1392). تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
پاکزاد، جهانشاه. (1385). سیماى شهر. آن چه ازکوین لینچ مى‌فهمی. فصلنامه آبادى،16 (53) : 25-20.
پامیر، ‏‫سیریل بی. (1389). آفرینش مرکزشهری سرزنده. ت.بهزادفر، مصطفی. و شکیبامنش، امیر. تهران: دانشگاه علم و صنعت
چپمن، دیوید. (1384). آفرینش محلات و مکان‌ها در محیط انسان ساخت. ت : شهرزاد فریادی و منوچهر طبیبیان. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
حیدری، امیر. (1389) نگاهی به ظرفیت فراموش شده میدان تجریش. منظر، (8) : 79-78.
سلطان‌زاده، حسین. (1367). مقدمه‌ای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران. چاپ دوم. تهران : موسسه انتشارات امیرکبیر.
سوانه، پیر. (1393). مبانی زیباشناسی. ت : محمدرضا ابوالقاسمی. چاپ چهارم. تهران : نشرماهی.
کریر، راب. (1384). فضای شهری. ت : خسرو هاشمی‌نژاد. تهران : نشر خاک.
گروتر، جورج کورت. (1393). زیبایی‌شناسی درمعماری. ت : مجتبی دولت‌خواه و سولماز همتی. تهران : انتشارات کتاب آبان.
قبادیان، وحید. (1394). سبک‌شناسی و مبانی نظری در معماری معاصر ایران. چاپ سوم. تهران : انتشارات علم معمار.
براون، لانس جی، دیکسون، دیوید و گیلهام، اولیور. (1393). طراحی شهری برای قرن شهری "مکان‌سازی برای مردم".ت : سید‌حسین بحرینی. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
لینچ، کوین. (1391). تئوری شکل شهر. ت : سید حسین بحرینی. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
نجمی، ناصر. (1377). تهران درگذر زمان. تهران : انتشارات گوتنبرگ.
وینترز، ادوارد. (1396). زیباشناسی و معماری. ت : عبدالله سالاروند. چاپ ششم. تهران : نقش جهان‏.
گات، بریس نایجل، لوپز، دامینیک‏‫. (1384). دانشنامه زیبایی‌شناسی. ت : منوچهر صانعی و همکاران. تهران : نشر چاپ رنگ.
نوربرگ شولتز، کریستین. (1394). روح مکان به سوی پدیدارشناسی معماری. چاپ پنجم. تهران : انتشارات رخ دادنو.
یار احمدی، امیر. (1387). به سوی شهرسازی انسانگرا. تهران: انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.
Rapaport, A. (1982). The Meaning of the Built Environment. Arizona: University of Arizona Press.