بررسی تأثیر مدرنیته بر معماری خانه‌های معاصر شهر تبریز در دوره قاجاریه

نوع مقاله : مقالۀ ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه معماری، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.

2 کارشناس ارشد مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی، مدرس مرکز آموزش علمی کاربردی جهاد دانشگاهی، تبریز، ایران.

چکیده

بیان مساله: تبریز به عنوان یکی از شهرهای مهم ایران در ادوار تاریخ به خصوص چند سده اخیر مطرح بوده است، در دوران قاجار بسیاری از دستاوردهای تازه دنیای جدید، برای اولین بار در ایران، در این شهر تجربه شد. معماری تبریز به عنوان شهری پیشگام در شکل‌گیری تجدد در ایران، دستخوش تغییراتی در این دوران گردید و معماری سنتی ایران را تحت تأثیر قرار داد. سؤال اصلی پژوهش این است که تأثیر مظاهر تجدد بر کالبد معماری خانه‌های تبریز چگونه نمود یافته و چه تغییراتی در معماری این دوران صورت پذیرفته است؟
هدف: هدف از این پژوهش بررسی تأثیر تجدد و مدرنیته شدن ایران بر معماری دوره قاجار در تبریز می‌باشد.
روش تحقیق: این پژوهش بر اساس هدف، پژوهشی با رویکرد کیفی است که با استفاده از روش تحقیق تفسیری- تاریخی در بعد موضوعات تاریخی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی در بعد موضوعات معماری به دنبال پاسخ به سؤال پژوهش می‌باشد. گردآوری داده‌ها بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی بوده و به بررسی تأثیر عناصر معماری غربی بر معماری ایرانی با تأکید بر خانه‌های شهر تبریز در دوره قاجار پرداخته شده است، در این پژوهش عناصر معماری غربی متغیر مستقل و معماری خانه‌های تبریز متغیر وابسته می‌باشند.
نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق حاکی از این می‌باشد که در این دوران به واسطه ولیعهد نشین بودن و تمرکز قدرت و ثروت در این شهر بستر مناسبی برای روشنفکران برای ایجاد تغییرات در سطوح مختلف از جمله معماری فراهم گردید و شاهد ورود عناصر معماری غرب همچون سقف‌های شیبدار، سرستون‌های کرنتین، جفت ستون در نما، قوس‌های نیم دایره‌ای، تأکید بر پله ورودی، استفاده از نرده فلزی برای پله‌ها، استفاده از خطوط منحنی و نمای متقارن در ساختمان می‌باشیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the influence of modernity on the architecture of contemporary houses in Tabriz city during the Qajar period

نویسندگان [English]

  • Babak Motiei 1
  • Mahmoud Mahdipour 2
1 Assistant Professor, Department of Architecture, Urmia Branch, Islamic Azad University, Urmia, Iran.
2 MSc. in conservation of Historic Buildings and Site, Inviting lecturer, Institute of Applied Science Technology Jahad Daneshgahi, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Problem statement: During the Qajar period, Tabriz had very particular importance to the central government, making it as the most important city after Tehran as a capital. Tabriz architecture as a pioneer in the modernization of Iran has undergone some changes during this period. The main question of the research refers to how the impact of modernity manifestations on the architecture of Tabriz houses is manifested and what changes have been made in the architecture of this period?
Research objectives: The purpose of this study is to investigate the impact of modernization of Iran on the architecture of the Qajar period in Tabriz.
Research method: This research is a research with a qualitative approach, which seeks to answer the research question by using the interpretive-historical research method in the dimension of historical issues and the descriptive-analytical research method in the dimension of architectural issues. Data collection is done through the study of library resources.
Conclusion: The results of the study indicate that the acquaintance of the people of Tabriz with the manifestations of modernity by traveling to Europe led to the tendency of this city moving toward Westernization and usage of western elements in architecture such as pair columns in the facade, Corinthian order columns, two-way stairs at the entrance, the use of semicircular arches, the use of metal railing for stairs, the use of curved lines and extraversion is in some buildings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modernity
  • Qajar
  • Tabriz
  • House
  • Architecture