رویکرد رضا والی به چندصدایی و مقایسۀ آن با نگرش های خوشنویسی مدرن (مطالعۀ موردی: خوشنویسی شمارة 13)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری تاریخ تطبیقی تحلیلی هنر، گروه مطالعات عالی هنر، دانشکدۀ هنرهای تجسمی، دانشگاه تهران، ایران.

2 عضو هیئت علمی، دانشیار، گروه موسیقی، دانشگاه تهران، ایران.

چکیده

بیان مسئله: برقراری ارتباط بین عناصرِ بصری و عناصرِ موسیقی، محل چالشی جدی است. تأثیرگذاری موسیقی بر هنرهای تجسمی و بالعکس از لحاظ فرمال همواره وجود دارد، اما نشان‌دادن تأثیرپذیری در هر جنبة آن نیازمند بررسی اثر از لحاظ تکنیکی است.
هدف پژوهش: این نوشته به دنبال یافتن ارتباطی بین عنوان اثر «خوشنویسی» و جنبه‌های تکنیکی در چندصداییِ رضا والی است. پرسش اصلی اثر بدین شرح است که والی چه رویکردی در به کارگیریِ مصالح داشته و ارتباط آن رویکرد با خوشنویسیِ مدرن چیست؟
روش پژوهش: این مطالعه به روش توصیفی-تحلیلی یا تحلیلی-مقایسه‌ای و مبتنی بر مدل یان لارو انجام شده است. اجزای این مدل عبارت‌اند از الف) کیفیت نغمگی: عوامل تمبر، ارکستراسیون و سیستم کوک را در بر می‌گیرد؛ ب) هارمونی: سازماندهی عمودی صداها، ساختار آکوردی و شیوة توالی ساختارهای عمودی را در بر می‌گیرد؛ ج) ملودی: دربرداندة توالیِ مصالح صوتی در راستای افقی است که شنونده آن را به عنوان یک کلیت واحد درک می‌کند. در حوزة ملودی به مسائلی همچون نمایِ کلی و گردش مدال نیز می‌توان پرداخت؛ د) ریتم: دربردارندة سازماندهی کشش نت‌ها و دیدگاه متریک است؛ ه) فرایند: عوامل شکل‌دهندة فرم قطعه همچون تضاد بین قسمت‌ها و شیوة گسترش را در بر می‌گیرد.
نتیجه‌گیری: با بررسی تکنیکی اثر می‌توان نتیجه گرفت که ایدة اصلی والی «گسترش عناصر سنتی و سنتز آن با هنر مدرن» است. در واقع، او تکنیک‌های چندصداییِ سنتی همچون جواب آواز و نت واخوان را گسترش داده و از راه اشتراکات با هنر مدرن ترکیب می‌کند. این فرایند را می‌توان مشابه آثار خوشنویسانه دانست که ریشه‌هایی در سنت خط‌هایِ تفننی همچون متعاکس، توامان و شیوة گلزار دارند. هنرمندان با گرایش خوشنویسانة مدرن‌مأب و سنتیِ نو شیوه‌های خوشنویسی قدیم را در آثارشان به کار می‌گیرند. بازتاب تفکر والی را در طرح جلد آلبوم مجموعة خوشنویسی می‌توان یافت که برگرفته از اثری خوشنویسانه و مدرن‌مأب از نصرالله افجه‌ای است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reza Vali's Approach toward Polyphony and its Comparison with Modern Calligraphy Approaches (Case Study: Calligraphy No. 13)

نویسندگان [English]

  • Hossein Ghanbari Ahmadabad 1
  • Amin Honarmand 2
  • Hooman As’adi 2
1 Ph.D. Candidate in Comparative Analytical History of Art, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Faculty Member, Associate Professor, Fine Arts Campus, University of Tehran, Iran.
چکیده [English]

Problem statement: The relationship between visual and musical elements is always controversial. Music and visual arts formally impact each other, but illustrating the impact in any aspect requires a technical examination of the musical piece and the visual arts' craft.
Objectives: This essay seeks to find a relationship between the title of the work “Calligraphy” and the technical aspects of Reza Vali's polyphony. The  main question of the study is what is Vali's approach to the use of materials, and how modern calligraphy and the present piece are connected?
Research method: This study uses Jan LaRue's model to answers the question. This model includes A) Sound: timbre, orchestration, and tuning system; B) Harmony: Vertical organization of sounds, chord structure, and harmonic progressions; C) Melody: Pitch organization in the horizontal direction that the listener perceives as a whole. In the melody category, factors such as melodic contour and modal features can also be considered; D) Rhythm: Organization of duration and meter; and E) Growth: Factors that shape the form of a piece, such as the contrast among sections and the development process.
Conclusion: By technically examining the work, it can be concluded that the composer’s main idea is “developing traditional elements and combining them with modern art”. He has developed traditional polyphonic techniques, such as “Javab-e Avaz” and the drone tone technique, and combined them with modern art by applying their common features. This process is similar to Asian calligraphic works rooted in the traditions of Toaman, Motaeaes, and Golzar calligraphic styles. Modern and traditional calligraphy tend to use old calligraphy techniques in their works. The reflection of the composer's thought can be found in the cover of Vali’s Calligraphy Album, which is taken from a modern and calligraphic work by Nasrullah Afjeh.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Polyphony
  • Vali
  • Dastgah
  • Composer
  • Contemporary Music
  • Calligraphy
امانی، حجت. (1399). پژوهشی در معنا و هویت اسلامی در آثار هنرمندان مسلمان معاصر غرب آسیا (مصر، ایران و ترکیه) با تأکید بر خوشنویسی (رسالة منتشرشدۀ دکتری). دانشگاه تهران.
بالنده، محمود. (1385). بررسی جواب آواز در موسیقی ایران (پایان+نامۀ منتشرنشدۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه هنر تهران.
خولوپف، یوری. (1394). تئوری کمپوزیسیون معاصر (ترجمة مسعود ابراهیمی). تهران: هم+آواز.
رمضانی جزء، امیرحسین و نورانی، محسن. (1396). بررسی نقش و آثار گرونوالد در اپرا و سمفونی ماتیاس نقاش اثر هیندمیت. هنرهای زیبا-هنرهای موسیقی و نمایشی، 22(1)، 5-14.
شیرمحمد، محمدرضا. (1390). بررسی تطبیقی جواب ساز به آواز: آواز سید احمدخان، تار درویش+خان، آواز تاج اصفهانی، تار جلیل شهناز (پایان+نامۀ منتشرنشدۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه تهران.
عدالت+نژاد، سعید. (1393). راهنمای نگارش پژوهش دانشگاهی: مقاله، رساله و کتاب. تهران: نیلوفر.
فسایی، بنیامین. (1397). مطالعۀ تحلیلی مجموعه آوازهای فولکلور شمارۀ 14 رضا والی از منظر هارمونی و اُرکستراسیون (پایان+نامة منتشرشدۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه هنر تهران.
گات، بریس و دومینیک، لوپز. (1395). دانشنامة زیبایی+شناسی (ترجمۀ منوچهر صانعی و همکاران). تهران: فرهنگستان هنر.
لوین، مارک. (1394). تئوری هارمونی و فرم در موزیک جز (ترجمة شهاب طالقانی). تهران: نقش جهان.
والی، رضا (1397). سرنا: پارتیتورخوانی شمارة 3. تهران: خانة هنر خرد.
Heinrich, M. I. (2017). Dastgah concept in contemporary Iranian art music: navigating interculturalism in Reza Vali’s kismet for flute trio (Published doctoral dissertation). Queensland Conservatorium of Music, Griffith University, Austria.
Gardiner, J. (2014). Music in the Castle of Heaven: A Portrait of Johann Sebastian Bach. London: Allen Lane.
Rushton, J. (2001). Klangfarbenmelodie. in M. Sadie & J. Tyrrell (Eds.). The New Grove Dictionary of Music and Musicians. London: Macmillan.
LaRue, J. (2011). Guidelines for Style Analysis (Expanded second edition, with Models for Style Analysis, a Companion Text). M. G. LaRue (Ed.), Sterling Heights: Harmonie Park Press.