رویکرد منظر در ایجاد سرزندگی خیابان ولی‌عصر با تأکید بر ایجاد حس مکان

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

3 استادیار گروه مطالعات عالی هنر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

یان مسئله : تفکرات مدرنیستی و جزءنگر در دهه‌های گذشته سبب شده تا شهر به مثابه موجودی زنده، شادابی و سرزندگی خود را از دست داده و خیابان، رکن اصلی تشکیل دهنده چارچوب و ساختار اصلی فرم شهرها و مقصد و تفرجگاه مردم قبل از این دوره، به مسیری ترافیکی سرشار از دود تنزل یابد. کلانشهر تهران از این قاعده مستثنی نبوده و نگاه کالبدی و دوقطبی (دوآلیسم دکارتی) باعث عدم ایجاد حس مکان و در نتیجه عدم شکل‌گیری فضاهای جمعی سرزنده شده است. متاسفانه در شهرسازی امروز به مقوله مکان یا اصلا توجه نمی‌شود یا اگر بخواهد مد‌نظر قرار گیرد، تنها به مثابه ابژه‌ای صرف به آن نگاه می‌کند؛ ابژه برای سوژه‌ای که در مقابل آن است، نه همراه آن.
هدف : مطالعه حاضر با رویکردی منظرین و راهبردی کیفی- استنتاجی و از مورد پژوهی خیابان ولی‌عصر با هویت تاریخی و خاطره جمعی پر‌رنگ در بین مردم قصد در تبیین مؤلفه‌های سرزندگی و رابطه آن با حس ‌مکان در خیابان ولی‌عصر دارد.
روش تحقیق : درگردآوری داده‌های پژوهش از تکنیک نقشه‌برداری رفتاری و پرسشنامه در باب تدقیق رابطه کیفیت فضایی، معنایی و حس ‌مکان خیابان ولی‌عصر و میزان سرزندگی و از فرمول آزمون فریدمن و نرم‌افزار SPSS برای وزن‌دهی به مؤلفه‌های ایجاد سرزندگی بهره‌گیری شده است. در نتیجه مجموعه‌ای از راهبرد‌ها و راهکار‌ها در راستای احیاء منظر خیابان تاریخی – تفرجی ولی‌عصر در جهت افزایش سرزندگی، ایجاد و تقویت فعالیت‌های اجتماعی و تداوم جریان خاطرات جمعی پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Landscape Approach in Creating Vitality in Valiasr Avenue An Emphasis on Creating the Sense of Place*

نویسندگان [English]

  • Elena Mehrabani 1
  • Seyed-Amir Mansouri 2
  • Shohreh Javadi 3
1
2
3
چکیده [English]

Domination of modernism and non-holistic thinking in the past decades has caused the cities to lose their vitality and vivacity. Consequently, streets as the main constituent of the cities structure, the destination and the promenade of the people during the last decade have turned into smoked- filled route congested with traffic. Tehran as a metropolis has been no exception. The physical and bipolar look (Cartesian dualism) have made it impossible to create a sense of place and vibrant community spaces. Unfortunately, in contemporary urbanization, the sense of place has received less attention. The available studies have considered it as an object; an object which is lying in front of the human, but has not been standing by the human. This qualitative-deductive study draws upon landscape approach to identify the vitality components and their relationship with the sense of place. To this end, we have chosen the Valiasr Avenue as a case study because it is popular with people for its historical identity and collective memories. Methodology: Data were collected using Behavioral mapping and a questionnaire and the relation between the quality of spatial, semantic and physical aspects of Valiasr Avenue and the vitality rate were investigated. Friedman test formula and SPSS software were used to weigh the components of the vitality. As a result, a series of strategies and solutions have been proposed to revive the historical-recreational landscape of Valiasr and to increase its vitality, strengthening social activities and emphasis on collective memories were recommended.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vitality
  • landscape
  • Sense of Place
  • Identity
  • Holistic perspective

مراجع

باقری، شیدا. 1385. عرصه‌های عمومی، عرصه‌های فراموش شدة شهر. در: هویت شهرهای جدید. تهران : شرکت عمران شهرهای جدید.
برک، آگوستین. 1387. منظر‌، مکان‌، تاریخ. ت : مریم منصوری‌. باغ نظر‌، (9) : 90-81.
پامیر، سای. 1389. آفریش مرکز شهری سرزنده. ت : بهزادفر، مصطفی و شکیبامنش‌، امیر. تهران : دانشگاه علم و صنعت ایران.
پاکزاد، جهانشاه. 1386. مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری. تهران‌ :‌ انتشارات شهیدی‌.
جیکوبز، جین. 1386. مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی. ت : پارسی، حمیدرضا و افلاطونی، آرزو. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
دادپور، سارا. 1391‌. معیارهای سرزندگی شهری‌. جستارهای شهرسازی‌، (38) : 39-34.
فلاحت، محمد صادق. 1385‌. مفهوم حس مکان و عوامل شکل دهنده آن. مجله هنرهای زیبا‌، (23) : 66-57.
طباطبائی، احمد و همکاران. 1394. خیابان ولی‌عصر میراث معماری و شهرسازی تهران؛ هنر معماری قرن. تهران : معاونت برنامه‌ریزی و توسعة سازمان زیباسازی شهر تهران.
گلگار، کوروش. 1386. مفهوم کیفیت سرزندگی در طراحی شهری. نشریه صفه‌، 16 (44) : 75-66.
گل، یان. 1392. شهر انسانی‌. ت : غفاری، علی غفاری و غفاری‌، لیلا. تهران : علم معمار.
لینچ، کوین. 1381. تئوری شکل شهر. ت : سید حسین بحرینی. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
مدنی‌پور، علی. 1379. طراحی فضای شهری، نگرشی بر فرآیندی اجنماعی و مکانی. ت : فرهاد مرتضایی. تهران : انتشارات شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
منصوری، امیر و فرزین، احمد علی. 1395. رویکرد منظرین در طراحی شهر. تهران : پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر.
منصوری، سید امیر. 1395. مؤلفه‌های منظرین سرزندگی. مصاحبه‌. پژوهشکده نظر.
منصوری، سید امیر. 1391. منظر شهرى، مؤلفه‌هاى کمى و شاخص‌هاى هدایت و کنترل اسناد فنى. مجموعه مقالات همایش ملى منظر شهرى، جلد 3. تهران. تهران : سازمان زیباسازى تهران.
منصوری، سید امیر. 1389. چیستی منظر شهری؛ بررسی تاریخی تحولات مفهومی منظر شهری در ایران. مجله منظر، (9) :33-30.
منصوری، سید امیر. 1383. نقدی بربیانه همایش سیما و منظر شهری. باغ نظر، 1 (2) : 69-78
منصوری، مریم و آتشین بار، محمد. 1393. به سوی منظر فرهنگی در شهر، مجله منظر، (28) :17-12.
هایدگر، مارتین. 1385. هستی و زمان. ت : جمادی، سیاوش. تهران : ققنوس.
AARP. (2005). Livable communities: An Evaluation Guide, public policy institute. Washington: American institute of architects (AIA).
Bentley, I., et al. (1985). Responsive Environments: A Manual for Designers. London: The Architectural Press.
Cown, R. (2005). The dictionary of Urbanism. Tisbury: Streetwise press.
Cullen, G. (1961). Townscape. London: Architectural Press.
Gehl, J. (2006). Life, Spaces, Bulding; in Moor, M.and Rownald, J. Urban Design Futures. London: Routledge.
Jackson, J. ( 1994). A sense of place; a sense of time. New Haven: Yale University Press.
Landry, C. (2000). Urban Vitality: A New Source of Urban Competitiveness. Prince Claus Fund Journal, ARCHIS issue, Urban Vitality / Urban Heroes.
Lynch, K. (1998). Good City Form -Cambridge. Massachusetts and London: The MIT Press.
Salzano, T. (2007). Seven Aims for the Livable City “from “Making Cities Livable Goals. Available from: http://www.Livable Cities.org/Home>. Accessed 12,June,2017.
Lennard, H. L. (1997). Principles for the Livable City” in Lennard, S. H. S von UngernSternberg, H. L. Lennard, eds. Making Cities Livable. International Making Cities Livable Conferences. Gondolier Press: California, USA.
Lennard, S. H. C. & Lennard. H. (1984). Public Life in Urban Places. N.Y. South Hampton: Gondolier Press.
Montgomery, J. (1998). Making a city: Urbanity, vitality and urban Design. Urban Design, (1): 93-115.
Norberg-schilz, C. (1971). Existence, space and architecture. New York: Praeger.
Online Oxford English Dictionary. Oxford University Press. Available from: 12 January 2016.
Pretty, G., Chipuer, H. M. & Bramston, P. (2003). Sense of place among adolescence and adults in two rural Australian towns: The discriminating features of place attachment، sense of community and place dependence in Relation to place identity. Journal of Environmental Psychology, (23): 273–287.
Relph, E. (2009). A Pragmatic Sense of Place. Environmental and architectural Phenomenology, 20 (3): 24-31.
Shamai, S. (1991). Sense of place: an empirical measurement. Israel geoforum, (22): 347-358.
Stedman, R. (2002). Toward a social psychology of place: Predictive behavior from place-based cognitions, attitudes, and identity. Environmental Behavior, (34): 561-581.
Stefanovic, I. L. (1998). Phenomenological encounters with place: cavtat to square one. Journal of Environmental psychology , (18):31-44.
Tuan, Y. F. (1980). Rootedness versus Sense of Place. Landscape, (24): 3–8.
Zaidin, N. (2015). Place Attachment in Relation to Urban Street Vitality. International Transaction Journal of Engineering Management & Applied Sciences & Technologies, 7 (1): 9-20.
باغ نظر
دوره 14، شماره 55
دی 1396
صفحه 5-16

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار