TY - JOUR ID - 140749 TI - بررسی شکل‌گیری حروف منفصل در خط نستعلیق براساس بیاض تاج‌الدین احمد وزیر JO - باغ نظر JA - BAGH LA - fa SN - 1735-9635 AU - کاردارطهران, دلارام AU - قلیچ خانی, حمیدرضا AD - کارشناس ارشد نسخه‌شناسی و مرمت نسخه‌های خطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. AD - دکتری مطالعات نسخ خطی، انشگاه دولتی دهلی، هند. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 18 IS - 104 SP - 59 EP - 68 KW - نستعلیق آغازین KW - حروف منفصل KW - میرعلی تبریزی KW - بیاض تاج‌الدین احمد وزیر KW - شیراز DO - 10.22034/bagh.2021.282072.4862 N2 - بیان مسئله: از نیمة نخست سدة هشتم ه. ق. جنبش ابداع قلم‌های خاصِ ایرانیان آغاز شد و نتیجه، پیدایش سه خط تعلیق، نستعلیق و در سده‌های بعد، شکستة نستعلیق بود. نیک می‌دانیم که وضع اقلام به یک‌باره صورت نگرفته بلکه به تدریج تکامل یافته، از این رو هدف اصلی این پژوهش بررسی سیر تغییرات به‌کاررفته در حروف منفصل نستعلیق است. هدف دیگر این پژوهش، بررسی میزان تأثیرگذاری خط نسخ و تعلیق بر پیدایش نستعلیق است.هدف پژوهش: با توجه به اشارات قبل و همچنین با استناد به این نظر که میرعلی تبریزی خط نستعلیق را به کمال رسانده و پیش از آن، این خط در شیراز به ظهور رسیده و وجود نسخة ارزشمند بیاض تاج‌الدین احمد وزیر در کتابخانة مرکزی دانشگاه اصفهان، که یکی از نسخه‌های خطی نفیسی است که به سال 782 ه. ق. در شیراز برای تاج‌الدین احمد وزیر،‌ که در زمان سلطنت شاه شجاع (760- 786 ه. ق.) وزارت فارس را بر عهده داشته،‌ فراهم شده است، در این پژوهش، به بررسی پیدایش و شکل‌گیری حروف منفصل خط نستعلیق در سدة هشتم ه. ق. در ایران و با تأکید بر این بیاض، پرداخته شده است.روش پژوهش: به منظور مقایسه‌، نسخة خطی «شاهنامة ‌باینسقری» به عنوان شاخص خط نستعلیق پس از میرعلی تبریزی در نظر گرفته شده و پس از شناسایی خطوط نستعلیق آغازین در بیاض تاج‌الدین احمد و گروه‌بندی آنان، بررسی بر روی خطوط بیاض و مقایسه میان آن‌ها و خطوط شاخص صورت گرفته است.نتیجه‌گیری: نتایج حاصل نشان می‌دهد که میرعلی تبریزی یگانه واضع خط نستعلیق نیست بلکه سامان‌دهندة آن است، همچنین براساس مستندات، همزمان با میرعلی تبریزی، خط نستعلیق آغازین در شیراز نیز دیده شده است. از سوی دیگر می‌توان اذعان داشت که نستعلیق، برخلاف نظر عده‌ای که آن را نسخ‌کنندة تعلیق می‌دانند، از ترکیب قواعد دو خط نسخ و تعلیق شکل گرفته است. UR - http://www.bagh-sj.com/article_140749.html L1 - http://www.bagh-sj.com/article_140749_8e2540faeae28eff9bece775b7704107.pdf ER -