سازمان فضایی شهر ساسانی بیشاپور

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

چکیده

شهر باستانی بیشاپور دومین پایتخت ساسانی است که توسط شاپور برپا گردید. این مقاله به دنبال توصیف روشن و معرفی ویژگیهای سازمان فضایی این شهر تاریخی بصورت مستند و بر اساس یافته های ملموس کاوش های باستان شناسی است. چهره اصلی شهر بیشاپور که در این مقاله به توصیف آن پرداخته شده در کاوش های باستان شناسی انجام شده طی سالهای 1347 تا 1357 بدست آمده است. طی این کاوش ها ارگ حکومتی شامل کاخ و معبد آناهیتا و حصار شهر بعلاوه قسمتی از برج و باروی آن مورد کاوش قرار گرفت و برخی از ابنیه آن نیز حفاظت و مرمت گردید. بیشاپور به علت سرگذشت ویژه تاریخی آن و عدم تغییر و تحولات بر روی ساخت تاریخی، در دوره اسلامی، تقریبا دچار تغییر اساسی نشده و از جمله معدود شهرهای تاریخی ایران است که سازمان فضایی آن قابل تشخیص است.
در این نوشته ابتدا مفهوم شهر در فرهنگ ایران باستان به اجمال مورد بررسی قرار گرفته و پس از شناخت گذرای وضعیت فرهنگی مذهبی و سیاسی ساخت شهر توسط شاپور کلیت سازمان فضایی شهر بر اساس یافته ها و گزارش باستان شناسی معرفی می گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spatial organization of Sasanian Bishapur city

نویسندگان [English]

  • aliakbar sarfaraz
  • mahmoud teimouri
چکیده [English]

Bishapur, a town in Fars, in the Sasanian period the administrative center of one of the five districts in the province of Fārs that was built by Shapour.
This essay tries to introduce and describe Spatial organization of Bishapur based on archeological founds. Main feature of this city has uncovered by A.-A. Sarfarāz in intermittent seasons between 1968 and 1978 he discovered and restored a temple devoted to Anāhīd and found part of the original northern city wall, where the river imposed an irregular boundary on the otherwise rectangular city plan.
Spatial organization of city has four factors: territory, semi-independent wholes, structural elements and center (nucleus). These four factors has been studied in this city after review of concept of city in ancient Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bishapour
  • city concept
  • Sasanian city
  • anciently city
  • Spatial Organization