اندیشه‌های آرمان‌شهر و پادآرمان‌شهر؛ از دیدگاه صاحبنظران شعر معاصر ایران (سهراب سپهری و فریدون مشیری)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار،دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد ایلخچی، گروه معماری، ایلخچی

2 دانشجوی دوره دکتری ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد جلفا

3 دانشجوی دوره دکتری ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد جلفا، گروه معماری،جلفا

چکیده

آرمان‌شهر، نمادی از یک واقعیت آرمانی و بدون کاستی است. همچنین می‌تواند نمایانگر حقیقتی دست نیافتنی باشد. آﻧﭽﻪ ﻓﺮﻳﺪون ﻣﺸﻴﺮی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آرﻣﺎن ﺷﻬﺮ ﺑﻪ دﻧﺒـﺎل آن اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺪﻳﻨﻪای ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﺑﻌـﺎد اﻧـﺴﺎﻧﻲ، ﻋـﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ، ﻣﻬﺮورزی و ﻋﺸﻖ ﻣﻴﺎن ﻫﻤﻪی اﻧﺴﺎن‌‌ﻫﺎﺳﺖ و همچنین از عناصرآرمانی اشعار سپهری می‌توان به دیدگاه او با رویکردی عرفانی و عاشقانه اشاره داشت. سهراب سپهری در مجموعه اشعار خود در «هشت کتاب» برای تفسیر آرمان‌شهر و راه‌های رسیدن به آن از عناصر و مصالح معماری چون خانه، درگاه، اتاق، مسجد و... و مصالحی چون سنگ،گل، خشت و... استفاده کرده است.
ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ، ﺗﻼﺷﻲ اﺳﺖ برای بررسی دو ﻣﻔﻬﻮم آرمان‌شهر و ﭘﺎدآرمان‌شهر در ﺷﻌﺮ سهراب سپهری و ﻓﺮﻳـﺪون ﻣـﺸﻴﺮی، و نیز یافتن عناصر آرمانی و پادآرمانی در آثار فریدون مشیری و سهراب سپهری ﺷـﺎﻋﺮان ﻧﺎﻣـﺪار ﻣﻌﺎﺻﺮ.
در این پژوهش سعی شده تا هشت کتاب سهراب و کتاب‌های فریدون مشیری را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد و دیدگاه شعر معاصر و مولفه‌‌های آن رابه تفسیر کشیده و میزان اثرپذیری از اجتماع و اثربخشی آن را دریابد. و ﺗـﺼﻮﻳﺮی روﺷـﻦ و ﺷـﻔﺎف از آرﻣـﺎنﺧﻮاﻫﻲ این شاعران اراﺋﻪ ﮔـﺮدد. این پژوهش ابتدا به بررسی پیشینۀ تحقیق و سپس تعریف آرمان‌شهر پرداخته است و آرمان‌شهر را از دیدگاه دو شاعر بزرگ معاصر ایران و همچنین عناصر آرمانی وپادآرمانی را در اشعار بررسی نموده است.
روش ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘـﻪ به صورت کتابخانه‌ای و تحلیل محتوایی اشعار بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Study of Utopia and Dystopia Ideas from Contemporary Iranian Poet’s Perspective;(Sohrab Sepehri and Fereydoun Moshiri)

نویسندگان [English]

  • Masoud Hagh lesan 1
  • Zohreh Abbaszadeh 2
  • Mohammad hosein Eslampour 3
1 Assistant Professor,Department of Architecture,ILkhchi Branch
2 PHD student, Department of Architecture, jolfa Branch , IslamicAzad University,jolfa
3 PHD student, Department of Architecture, jolfa Branch , IslamicAzadUniversity
چکیده [English]

The ideal city (utopia) is a symbol of an idealized reality with no fault. It can also represent an unachievable reality. What Fereydoun Moshiri depicted as an ideal city includes a city with features such as considering humanistic dimensions, equity, tenderness and love among all human beings. The idealistic elements of Sepehri’s poems can be also considered as a mystical and romantic approach. In his magnificent collection of poems named Hasht Ketab, Sepehri has pointed out some architectural elements such as house, portal, room, mosque and etc. and also some materials such as stones, flowers, clay and so on to interpret utopia in his own way.
Research objectives: The research attempts to discuss the concepts of utopia and dystopia from contemporary poet’s perspectives in both Sohrab Sepehri and Fereydoun Moshiri’s works.
Discussion: In this research, we have tried to analyze Hasht Ketab of Sohrab and Fereydoun Moshiri’s works to interpret the effectiveness of contemporary poetry and its components on the society, and also to depict a clear picture of these two poets’ idealism. The research first studies its background and then defines the utopia and examines the ideal city from great contemporary Iranian poets’ perspective, as well as the ideal and artistic elements in the poems.
Research methodology: A library research method and analyzing the content based on library studying is used in this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Utopia
  • Dystopia
  • Sohrab Sepehri
  • Fereydoun Moshiri
آشوری، داریوش، امامی، کریم و معصومی همدانی، حسین. (1359). پیامی در راه، تهران : نشر طهوری.
ارسطو. (1369). ارسطو و فن شعر، ت : عبدالحسین زرین‌کوب، تهران : امیرکبیر.
اصیل، حجت الله. (1381). آرمانشهر در اندیشه ایرانی، چاپ دوم، تهران : نشر نی.
افشار، مهدی. (1377). گذری و نظری بر احوال فریدون مشیری شاعر معاصر ایران، تهران : شهر کتاب.
افلاطون. (1379). جمهور، ت : فواد روحانی، چاپ دهم، تهران : شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
امین‌پور، قیصر. (1390). مجموعه کامل اشعار 1385-1359، چاپ هشتم، تهران: مروارید.
انوشه، حسن. (1381). دانشنامه ادب فارسی، چاپ دوم، تهران : وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات‫.
حسینی، صالح. (1375). نیلوفر خاموش: نظری به شعر سهراب سپهری، چاپ چهارم، تهران : نشر نیلوفر.
حقوقی، محمد. (1378). سهراب سپهری: شعر سهراب سپهری از آغاز تا امروز: شعرهای برگزیده، تفسیر و تحلیل موفقترین شعرها، چاپ نهم، تهران : نشر سیمای دانش.
دهباشی علی. (1378). بـه نرمـی بـاران (جـشن نامـه فریدون مشیری)، تهران: شهاب ثاقب و سخن.
سپهری سهراب .(1377). هشت کتاب. چاپ بیستم. تهران : نشر طهوری.
سپهری، سهراب. (1390). هشت کتاب، چاپ دوم، قم : پدیده دانش.
سرکوهی، فرج . (1369). نقشی از روزگار، شیراز : نشر شیوا.
شاکری یکتا، محمدعلی. (1387). آسمانی‌تر از نام خورشید : زندگی و شـعر فریـدون مـشیری، چاپ دوم، تهران : نشر ثالث.
شاه‌سنی، شهرزاد. (1377). دادپرور دیار. آرمانشهر نظامی گنجوی. کیهان فرهنگی، (148) : 32.
شریفیان، مهدی. ( 1386). بررسی فرایند نوستالوژی غم غربت در اشعار فریدون مشیری. فصلنامه علوم انسانی دانشگاه الزهرا(س)، (68-69) :
85-64.
صاحب اختیاری، بهروز. (1381). فریدون مشیری : شاعر کوچة خـاطرههـا، تهران : هیرمند.
محمدی آملی، محمدرضا. (1382). ترانه آبی زندگی (بررسی زندگی اجتماعی و ادبـی فریـدون مشیری)، تهران : نگاه.
مشیری، فریدون. (1386). بازتاب نفس صبحدمان: کلیات اشعار، چاپ سوم، تهران : نشرچشمه.
مشیری، فریدون. (1384 الف). از دریچة ماه، تهران : نشرچشمه.
مشیری، فریدون. (1384  ب). نوائی هم‌آهنگ باران: شعرهای چاپ نشده، تهران : نشرچشمه .
مشیری، مهشید. (1375). چهل سال شاعری: نگاهی به شعر فریدون مشیری، تهران : نشر البرز.
مولوی، جلال الدین محمد بلخی. (1374). کلیات دیوان شمس تبریزی.به اهتمام منصور مشفق. تهران : انتشارات صفی علیشاه.
منتظمی، علی و نوروزی، علی و احمدی چناری، علی اکبر. (1389). اندیشه آرمانشهر در قصیده «علی بساط الریح» فوزی معلوف، مجله زبان و ادبیات عربی، 1 (2) : 172-147.