1مربی، عضو هیات علمی، بخش مرمت بناهای تاریخی، دانشکده ی هنر و معماری صبا، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران.
2مربی، عضو هیات علمی بخش مرمت بناهای تاریخی، دانشکده ی هنر و معماری صبا، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
چکیده
دخمة زرتشتیان کرمان یکی از آثار معماری بسیار ارزشمند آیینی در مجاورت شهر کرمان است که قدمت آن به سال‌های 1233 تا 1261 هجری شمسی می‌‌رسد. در کنار آن دخمة قدیمی‌تر و اصلی قرار گرفته که تاریخ ساخت آن به احتمال بسیار مربوط به دوران ساسانی است. از حدود سال‌های 1320هـ.ش که شیوة دفن زرتشتیان به دلایل بهداشتی و اجتماعی تغییر کرد، این دخمه نیز متروکه شده و به مرور زمان در وضعیت حفاظتی نامطلوبی قرار گرفته است. بر مبنای نظریات حفاظت معاصر، همواره یکی از بهترین راه‌حل‌های حفاظت میراث معماری، در صورت امکان بازگرداندن آنها به زندگی معاصر و مورد توجه قرار دادن آنهاست. برای حفاظت از یک اثر معماری بر مبنای تئوری‌های کلاسیک و معاصر سه راه حل عمده وجود دارد : اول حفاظت پیشگیرانه با تمرکز بر حفظ وضعیت کالبدی بنا در وضع موجود و جلوگیری از تغییر و تأثیر عوامل مخل بر آن، دوم حفاظت در قالب باززنده‌سازی و ارایة کاربری قبلی اثر در جهت تداوم حیات آن و سوم حفاظت در قالب باززنده‌سازی و ارایة کاربری جدید و مرتبط با اصالت و هویت بنا. هر یک از روش‌های فوق مسایل و مشکلاتی را در پی خواهد داشت که بسته به بنایی که در آن به کار گرفته می‌‌شود متفاوت است و مستقیماً به ارزش‌های مختلف و شرایط و ویژگی‌های کالبدی و غیر کالبدی بنا بستگی دارد. هدف از این پژوهش بررسی روش‌های فوق و دستیابی به روش مداخله‌ای مناسب برای حفاظت دخمة زرتشتیان کرمان است که بتواند همزمان به بیشترین مقدار ممکن هم ارزش‌های بنا را حفظ کرده و هم به نیاز مخاطبین پاسخگو باشد. روش تحقیق در این مقاله پژوهش موردی است. ابتدا اطلاعات مربوط به ارزش‌های دخمة زرتشتیان کرمان با استفاده از روش میدانی و مطالعات اسنادی گردآوری شده و پس از آن این ارزش‌ها با استفاده از روش تحلیل کیفی در جهت دستیابی به روش مناسب برخورد با اثر تحلیل و بررسی و بر پایة استدلال منطقی نتیجه‌گیری شده است. در پایان و با توجه به بررسی ارزش‌هاى گوناگون اثر از یک سو و نیازهای ذی‌نفعان از سوی دیگر و همچنین بررسی هر یک از سه روش مذکور در بازگرداندن اثر به زندگی معاصر و قدرت هر یک در انتقال و حفظ ارزش‌ها و همچنین پاسخگویی به نیازهای ذی‌نفعان، راه حل سوم، یعنی بازگرداندن آن به زندگی معاصر با ارایة یک کاربری جدید و با توجه و تأکید بر اصالت و هویت اثر نتیجه‌گیری شده است.
A Theoretical Approach to Restoration of Zoroastrian’s Tower of Silence (Dakhma) in Iran (A Case study of Zoroastrian’s tower of silence of Kerman)
نویسندگان [English]
Zeinab Raoufi1؛ Mansour Khajepour2
1Department of restoration of historic buildings, Saba faculty of art and architecture, Shahid Bahonar university, Kerman, Iran
2Department of restoration of historic buildings, Saba faculty of art and architecture, Shahid Bahonar university, Kerman, Iran
چکیده [English]
The Zoroastrian’s tower of silence (Dakhma) in Kerman, is one of the most valuable religious monuments of Kerman and its history dates back to 1233-1261S.H. Alongside, there is the main and older Dakhma that probably belongs to Sassanians. Since about 1320 S.H. that Zoroastrians burial tradition was changed because of the social and hygienic reasons, it was disused and now, is in undesirable condition. On the base of contemporary theory of conservation, one of the best ways to conservation of architectural heritage is regeneration and rehabilitation and put them into consideration if possible. There is three basic method to conserve an architectural monument based on contemporary and classical theories: the first one is protective preservation with focus on maintenance of physical conditions of monument in present situation and prevents it from changes; the second is restoration in old usage for continuity, and the third one is revitalization and rehabilitation with new usage that is relevance to the authenticity and identity. Each of above methods will follow different problems that are depended on the type of monument and various values and conditions of physical and nonphysical status of the building. At first, in this paper, the information of Dakhma gathered for the field study and then analyzed in qualitative research and deductive reasoning to find the best intervention in the monument. In the end, according to the result of subject value essay and at the other hand, the needs of stakeholders, the third method as giving a new usage with emphasize the authenticity and identity of the subject regeneration it, is resulted.
کلیدواژه‌ها [English]
Restoration, Tower of silence, Conservation, Zoroastrian
مراجع
احمدی بهابادی، افسانه. 1392 . طرح مرمت و احیاء دخمة چم. دانشگاه شهید باهنر کرمان : دانشکدة هنر و معماری صبا.
آذرگشسب، موبد اردشیر. 1348. آیین کفن و دفن زرتشتیان. تهران : چاپ راستی.
اکبرزاده، داریوش. 1383. دخمه. مجلة مطالعات ایرانی، 3 (5) :6-1.
اوشیدری، جهانگیر. 1379. نور آتش آتشکده در آیین زرتشت. تهران : انتشارات سعدی.
براندی، چزاره. 1388. تئوری مرمت. ت : پیروز حناچی. تهران : دانشگاه تهران.
بویس، مری. 1388. زرتشتیان، باورها و آداب دینی آنها. ت : عسکر بهرامی. تهران : نشر ققنوس.
تاران، یلدا. 1392. طرح مرمت و احیاء دخمة زرتشتیان کرمان. دانشگاه شهید باهنر کرمان : دانشکدة هنرو معماری صبا.
چایچی، امیرخیز .، سعیدی هرسینی، احمد و محمدرضا. 1381. نگاهی به تدفین تابوتی در ایران باستان. تهران : نشر سمیرا.
حجت، مهدی. 1380. میراث فرهنگی در ایران. سازمان میراث فرهنگی کشور.
دهخدا، علی اکبر. 1340. لغتنامه دهخدا. تهران : دانشگاه تهران.
رضی، هاشم. 1370. مرگ در دیانت زرتشــتی. ماهنامه آینده، (17): 696-683.
زرین‌کوب. عبدالحسین و همکاران. 1394. تاریخ ایران کیمبریج. چاپ یازدهم. گردآوری : ر.ن. فرای. ت : حسن انوشه. تهران : انتشارات امیرکبیر.
سروشیان، جمشید. 1356. فرهنگ به‌دینان. چاپ دوم. به کوشش منوچهر ستوده. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
شینی غلامپور، رویا، حیدری بنی، داریوش و کریم نژاد، محمد مهدی .1393 . پژوهشی در معماری آیینی دخمه‌های زرتشتیان. مطالعه موردی: دخمه های مانکجی لیمجی هوشنگ هاتریا و گلستان بانوی یزد. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 5 (18): 79-67.
علیپور، نسیم.1385 . دادگاه چم گوشه هایی از معماری و شیوه های تدفین پیروان اشو زرتشت پیامبر بزرگ ایرانی. تهران نشر سمیرا.
فلامکی، محمد منصور .1380 . باززنده سازی بناها و شهرهای تاریخی.چاپ چهارم. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
فلامکی، محمد منصور .1395 . منشور مرمت معماری. تهران : نشرفضا.
فیلدن، برنارد و یوکیلتو، یوکا .1388 . راهنمای مدیریت برای محوطه های میراث جهانی. ت: پیروز حناچی. چاپ دوم. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
قدیانی، عباس .1392 . مذهب و باورهای دینی «از ایران باستان تا پایان سلسله زندیه». تهران : انتشارات آرون.
مخلص، فرنوش و فرزین، احمدعلی و جوادی، شهره .1392 . مزار پیرمراد، منظر فرهنگی-آیینی شهرستان بانه. فصلنامه باغ نظر، 12 (34): 38-27.
کامران‌زاده، مطهره و ذره پرور، مرتضی .1391 . تحلیل و بررسی آداب تدفین زرتشتیان کرمان. فصلنامه پژوهشگران فرهنگ، (30): 275-257.
معین، محمد .1375 . فرهنگ فارسی معین. تهران : انتشارات امیرکبیر.
ناس، جان بایر .1354 . تاریخ جامع ادیان. ت : علی اصغر حکمت. چاپ سوم. تهران : انتشارات علمی و فرهنگی.
نائبیان، جلیل و علیپور، جواد.1389 . مانکجی لیمجی و جامعه زرتشتیان ایران عصر قاجار. فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام، 1 (1): 160-129.
نیبرگ، هنریک ساموئل.1383 . دین های ایران باستان. ت : سیف الله نجم الدینی. همدان : انتشارات دانشگاه باهنر.
یوکیلتو، یوکا .1387 . تاریخ حفاظت معماری. ت : محمد حسن طالبیان. انتشارات روزنه.
Ashurst, J. (2007). Conservation of ruins. Oxford: Butterworth-Heinemann.
Boyce, M. (1977). A Persian Stronghold Zoroastrianism.Oxford: University Press.
Fielden, B. (2003). Conservation of historic buildings. Third edition. Oxford; Burlington, MA: Architectural Press.
Framji. K. D. (1884). History of the Parsis. Vol. I, Including their manners, customs, religion and present position. London:
Maccmillian & co.
ICOMOS. (1964). International charter for the conservation and restoration of monuments and sites (The Venice charter). Available from: https://www.icomos.org/charters/venice_e.pdf. accessed 25 June 2017.
ابتدای صفحه