سوررئالیسم در نقاشی معاصر سوریه؛ برآیند جنگ و اختناق (مطالعۀ موردی: آثار باسم دحدوح)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکدة هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

2 دکترای هنرهای اسلامی، دانشکده هنرهای صناعی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران.

چکیده

بیان مسئله: سوریه علی‌رغم داشتن تمدنی دیرین، دولت ـ ملتی1 است نوپا که طی یک‌صدسال اخیر در معرض جنگ‌های متعددی قرار داشته است، اما جنگ‌های داخلیِ ده سال گذشته و سیطرة داعش، خشونت و اختناق گسترده‌ای را به همراه داشته که موجب به‌جا‌گذاشتن تأثیرات عمیق جامعه‌شناختی و روان‌شناختی بر مردم و به‌تبع آن فرهنگ و هنر این کشور شده است. هنر مدرن به‌ویژه در بحبوحة جنگ‌ها، هم‌ زبانی مناسب و کارآمد برای بیانگری روح رنجور و لطمه‌دیدة انسان‌ها از جنگ و دیکتاتوری‌ها بوده و هم ابزاری برای طغیانگری و افشاگری علیه چنین وضعیتی.
هدف پژوهش: بررسی و استنتاج تأثیر جامعه و مردم جنگ‌زده روی نقاشی دورة معاصر سوریه با شیوة سوررئالیسم به‌ویژه در آثار باسم دحدوح هدف این پژوهش است.
روش پژوهش: این پژوهش با رویکردی توصیفی و تحلیلی و با مطالعة نمونه‌هایی از آثار نقاشی باسم دحدوح، بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای در کنار تبیین شیوة سوررئالیسم در آثار این نقاش و تحلیل آثار او به سؤالات پژوهش پاسخ می‌دهد.
نتیجه‌گیری: پاسخ به این پرسش که رویدادهای سیاسی و اجتماعی سوریة معاصر در ده سال اخیر چه تعاملات و مناسباتی با عرصة هنر نقاشی داشته‌ و چه تأثیری بر شکل‌گیری شیوه‌های جدید نقاشی در این کشور گذاشته است، نشان می‌دهد که نقاشان معاصر سوریه در ده سال اخیر از شیوة سوررئالیسم برای واکنش به تأثیرات جامعه‌شناختی و روان‌شناختی جنگ و خشونت و اختناق در این کشور و بیانگری آلام و احساسات و اندیشه‌ها و گفتمان خود در این برهه بهره گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reflection of War and Suppression in Syrian Contemporary Surrealism Paintings (Case Study: Bassem Dahdouh’s Works)

نویسندگان [English]

  • Mehdi Mohammadzadeh 1
  • Yaqub Talebi 2
1 Professor Department of Visual arts, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran.
2 Ph.D. in Islamic Arts, Department of Islamic Crafts, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Problem statement: Despite its old civilization, Syria as a newborn government and nation has recently faced numerous wars. In the last 10 years, domestic wars and the dominance of Dāʿish have caused suppression and violence, which has left a deep impression on the sociology and psychology of the people, culture, and art of this country. Art, as a vehicle to show endeavored human soul and man’s concerns, has had bilateral interaction with political, social, and cultural situations in society: realities influence art and the biological realities of the human world are shaped by it.
Research objective: Investigating and deducing the impact of the war-torn society and people on the painting of the contemporary period of Syria with the style of surrealism, especially in the works of Bassem Dahdouh, is the aim of this research.
Research method: This research answers the research questions with a descriptive and analytical approach and by studying examples of Bassem Dehdouh’s paintings, based on library studies, along with explaining the method of surrealism in Bassem Dehdouh’s works and analyzing his works.
Conclusion: study of the works of Bassem Dahdouh show us that Modern art not only played an important role in reflecting the suffering soul of man in the east and west worlds, especially during wartime, but also sowed rebellion against the war situation. This study descriptive and analytical aims to represent and reflect war, violence, and suppression effects on the last 10 years of Syrian surrealism paintings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Syrian painting
  • Modern art
  • Bassem Dahdouh’s Works
  • Civil War
  • Surrealism
احمدی، بابک. (1387). حقیقت و زیبایی: درس‌های فلسفة هنر. تهران: مرکز.
امیری خراسانی، احمد و میرشکار، زهرا. (1396). جامعه‌شناسی و روان‌شناسی جنگ در ترجمة تاریخ یمینی. متن‌شناسی ادب فارسی، (35)، 17ـ32.
پاکباز، رویین. (1383). دایره المعارف هنر: نقاشی، پیکره‌سازی، گرافیک. تهران: فرهنگ معاصر.
پرهام، باقر. (1376). فرهنگ آزادی و فرهنگ استبداد. کیان، (36)، 26ـ33.
پیمان، حبیب‌الله. (1390). عوامل تکوین و بازتولید استبداد در ایران. تهران: قلم.
حسینی‌راد، عبدالمجید. (1370). از باروک تا سوررئالیسم. تهران: برگ.
خطیب، فاطمه. (1396). تأثیر جنگ در آثار نقاشان معاصر سوریه. پروژة عملی: نقش زن در مقاومت «دفاع مقدس سوری» (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد نقاشی). دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
خطیب، فاطمه و حیدری، مرتضی. (1397). تأثیر جنگ بر زنان هنرمند معاصرسوریه (نمونة موردی: آثار ساره شما و زین الاحمد). کنفرانس ملی علوم اسلامی و پژوهش‌های دینی. ایران: کرج.
شاد قزوینی، پریسا. (1396). تحلیل تطبیقی ساختار و مفهوم در آثار نقاشی دفاع مقدس با جنگ جهانی اول. مبانی نظری هنرهای تجسمی، (3)، 13-30.
شمس لنگرودی، محمد. (1382). استبداد و مرگ هنر. کتاب توسعه، (14)، 81 ـ90.
کوپر، جی. سی. (1379). فرهنگ مصور نمادهای سنتی (ترجمة ملیحه کرباسیان). تهران: فرشاد.
غلام‌پوراکی، اکرم. (1379). معرفی هنرمندان شاخص عرب (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد نقاشی). دانشکدة هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
موری، پیتر و موری، لیندا. (1372). فرهنگ هنر و هنرمندان (ترجمة سوسن افشار). تهران: روشنگران.
Cusenza, C. (2019). Artists from Syria in the International Artworld: Mediators of a Universal Humanism. Arts, 8(45), 1-25.