تأثیر معماری خانه‌های چوبی روسیه بر خانه‌های چوبی گمیشان

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

2 گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

بیان مسئله: موضوع این پژوهش بررسی تأثیر معماری خانه‌های چوبی روسیه بر خانه‌های چوبی گمیشان است که در آن به بازشناسی کالبد خانه‌ها از جنبه‌های مختلفی مانند نوع مصالح، روش ساخت، فرم، تزیینات و عناصر بصری پرداخته شده است که در خانه‌های چوبی اقوام ترکمن ساکن گمیشان و اقوام روس مشابه است.
هدف پژوهش: این پژوهش از این نظر اهمیت دارد که می‌توان رابطة میان ویژگی‌های فرهنگی اقوام ترکمن، با ویژگی‌های فرهنگی اقوام روس که با آنان در تعامل بودند را تبیین کرد. پرسش اصلی این است که چه رابطه‌ای میان خانه‌های چوبی در روسیه و خانه‌های چوبی ترکمنی گمیشان وجود دارد؟ مبانی نظری تحقیق متکی بر تأثیرپذیری معماری اقوام از یکدیگر و نقش فرهنگ و تعاملات فرهنگی در ایجاد خانه و بخش‌های مختلف آن در اقوام گوناگون در گذشته بوده است.
روش پژوهش: در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و همچنین روش تحقیق تطبیقی استفاده شده است گردآوری داده‌ها بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی، اصول اجتماعی و فرهنگی اقوام ترکمن در ارتباط با اقوام سنتی روسیه بررسی و عناصر و مؤلفه‌های مشابه شناسایی شده و نیز به بررسی تأثیر این مؤلفه‌ها بر خانه‌های ترکمنی گمیشان پرداخته شد، در این پژوهش فرهنگ معماری خانه‌های چوبی روسیه متغیر مستقل و معماری خانه‌های چوبی گمیشان متغیر وابسته است.
نتیجهگیری: نتایج این تحقیق نشان می‌دهد معماری خانه‌های چوبی گمیشان چه در تقسیمات فضایی، نما و تزیینات و چه در ابزار و روش ساخت به‌صورت مستقیم از خانه‌های چوبی روسیه تأثیر پذیرفته که این تأثیرپذیری ریشه در تعامل افکار و باورهای فرهنگی و اجتماعی آن‌ها دارد و نشان می‌دهد که اقوام ترکمن عناصر فرهنگی و بومی و اقلیمی خود را با مؤلفه‌های فرهنگی–بومی روسیه ترکیب کرده و با بازتولید آن به نوع خاصی از معماری رسیدند که از بسیاری جهات مطابق با مختصات فرهنگی آن‌ها بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Russian Wooden House Architecture on Gomishan’s Wooden Houses

نویسندگان [English]

  • Hannaneh Malek Mohammadi Bidhendi 1
  • Hossein Soltanzadeh 2
  • Maryam Armaghan 1
1 Ph.D. Candidate in Architecture, Faculty of Architecture and Urbanism, Islamic Azad University, Qazvin Branch, Qazvin, Iran.
2 Associate Professor, Architecture Department, Faculty of Architecture and Urbanism, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Problem statement: The present study attempts to examine the effect of Russian wooden house architecture on Gomishan’s wooden houses. To this end, the forms of wooden houses of Turkmens in Gomishan and their Russian counterparts were examined from different perspectives such as materials, building style, physical features, aesthetic elements, and visual elements.
Research objectives: The significance of this study lies in defining the relationship between the cultural characteristics of Turkmen tribes and those of Russian Tribes with whom they used to interact. The main question of this research is what relationship exists between wooden houses in Russia and those in Gomishan. Theoretical findings of the current study highlight the interdependency of tribes’ architecture and the role of culture and cultural interactions in the formation of houses and their various parts in different tribes in the past.
Research method: This study adopted a descriptive-analytical method based on a comparative research approach. Data were collected through the library method and field observations. The social and cultural principles of Turkmen tribes were compared with Russian traditional tribes. Then, similar elements and attributes between them were identified. Moreover, the effects of the extracted attributes on Gomishan’s Turkmen houses were investigated. The architectural culture of Russian wooden is considered the independent variable of the study while the architecture of Gomishan’s wooden homes is regarded as a dependent variable.
Conclusion: The results of this study indicate that Russian wooden houses have influenced the architecture of Gomishan’s wooden houses, spatial allocations, façade, and aesthetic elements as well as building tools and methods. This effect is rooted in the interactions between their cultural and social thoughts and beliefs. It is concluded that the cultural, local, and climatic elements of Turkmen tribes have been merged with the cultural and local attributes of Russia. This has resulted in a special type of architecture that is compatible with their cultural characteristics from many aspects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Russian wooden homes
  • Izba
  • Gomishan’s wooden homes
  • Taam
  • Turkmen architecture
آقی‌پور، مجید. (1393). گمیشان: دو غدیق مکان. گرگان: مختومغلی فرغی.
آیرونز، ویلیام. (1386). ترکمن‌های یموت: مطالعه سازمان اجتماعی یک جمعیت ترک زبان در آسیای مرکزی (ترجمة محمدامین کنعانی). تهران: افکار.
بزرگزاد، علیرضا و البرزی، فریبا. (1397). بررسی نقش تعاملات اجتماعی در معماری فضاهای فرهنگی. در پنجمین کنفرانس ملی معماری و شهرسازی ایران در گذار آثار و اندیشه‌ها. قزوین: دانشگاه آزاد اسلامی.
راپاپورت، آموس. (1382). خاستگاه‌های فرهنگی معماری (ترجمة صدف آلرسول و افرا بانک). خیال، (8)، 56-97.
راپاپورت، آموس. (1384). معنی محیط ساخته‌شده: رویکردی در ارتباط غیرکلامی (ترجمة فرح حبیب). تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
راپاپورت، آموس. (1389). انسان‌شناسی مسکن (ترجمة خسرو افضلیان). تهران: حرفه هنرمند.
سارلی، اراز محمد. (1396). تاریخ ترکمن. گرگان: مختومغلی فرغی.
سلطان‌زاده، حسین. (1393). نقش جغرافیا و فرهنگ در شکل‌گیری بام در واحدهای مسکونی. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 46 (2)، 464-449.
عبداللهی، رکسانا و علی‌محمدی، غلامرضا. (1397). تبیین مبانی نمود فرهنگ در معماری بومی ایران و ارتباط آن با ایجاد حس تعلق به مکان. مدیریت شهری، 17 (50)، 46-33.
فروتن، اشکان. (1390). گمیشان تاریخ سرزمین فرهنگ. گلستان: رسانش.
کریمی، علی‌نقی و افرا، الیاس. (1384). تخریب چوب آلات در ساختمان: شیوه‌های مهندسی تیمار حفاظتی. تهران: آییژ.
گلی، امین. (1366). تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمن‌ها. تهران: علم.
محمدی بدر، نرگس. (1387). نقش ترجمه در تعاملات فرهنگی ایران و روسیه. پژوهش زبان‌های خارجی، (43)، 139-121.
محمودی نژاد، هادی. (1388). مسکن بومی ترکمن گونه‌شناسی و ملاحظات کالبدی. تهران: هله/ طحان.
معطوفی، اسدالله. (1389). تاریخچة چهار شهر ترکمن نشین: آق‌قلا، بندر ترکمن، گمش دپه، گنبدکاووس. گرگان: مختومغلی فرغی.
معماریان، غلامحسین. (1391). سیری در مبانی نظری معماری. تهران: سروش دانش.
ملک محمدی، حنانه؛ سلطان‌زاده، حسین و ارمغان، مریم. (1398). نقش برابری‌خواهی و مهمان‌نوازی بر تداوم سکونت در خانه‌های گمیشان. شهر ایرانی اسلامی، (36)، 48-35.
ملگونف، گرگوری ولریانوویچ. (1376). کرانه‌های جنوبی دریای خزر یا استان‌های شمالی ایران. تهران: کتاب‌سرا.
میریوسفی، پویا. (1388). معماری چوب؛ از گیلان تا آلزاس. معمار، (55)، 46-40.
ورجاوند، پرویز. (1353). دیداری از آثار تاریخی و معماری چوبی شهر حاجی طرخان (آستاراخان). هنر و مردم، (140 و 141)، 7-2.
هدایتی، فاطمه. (1389). معماری خانه‌های چوبی روسیه. در هویت در معماری معاصر جهان. مجموعة مقالات معماری، زیر نظر حسین سلطان‌زاده. قزوین: دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین.
 
Eremeev, V. (2016). The wooden architecture of houses of ancient Russia in XU-XIX century. Retrieved from https://elar.urfu.ru/handle/10995/47115?mode=full
Geertz, C. (1975). The interpretation of cultures. United Kingdom: Hutchinson.
Hartten, T. (2013). Wooden architecture Russia’s window on the past present and future. Retrived from https://seeforestfortrees.com/wooden-architecture-russias-window-on-the-past-present-and-future-354a22ceb5fc.
Kilborn, D., Fery, L. & Duvekot, L. (2017). The City of St. Petersburg’s Design Guidelines for Historic Properties. Tampa-Hillsborough County Public Library System. Retrieved from https://pdfroom.com/books/the-city-of-st-petersburgs-design-guidelines-for-historic-properties/Wx5aDwx02BJ
Pimenova, N. N. & Marysheva, A.V. (2011). Wooden Zodchestvo of Krasnoyarsk City as the Space for Forming Territorial and Ethno-Cultural Identity. Retrieved from http://journal.sfu-kras.ru/en/number/260.
Strelka Magazine (2016). The Wooden Age of Moscow Architectur. Russian. Retrieved from https://www.archdaily.com/784618/a-la-izba-and-faux-stone-moscows-age-of-wooden-architecture.