Historical Analysis of Reflection of Fifteen Principles of Christopher Alexander’s Living Structure Theory on the Spatial Organization of “Abwab-al-Berr” (Case study: Ghazanieh and Rab’e Rashidi)

Document Type : Research Article

Authors

1 Ph.D. in Urban Design, Department of Urbanism, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Urbanism, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Iran.

Abstract

Problem statement: One of the physical transformations of the urbanization of Ilkhanid era was the
phenomenon of “Abwab-al-Berr”, which was unique in diversity, organization, and greatness. It consisted of
two general sections, the “central core” and “Shahrestan”, both developed with a regular and pre-designed
geometric structure. Since Ilkhanid urbanization developed in the direction of the tradition of urbanization
in Iran, it is possible to study urban innovation in this era in the same direction. Progress of architecture
unfolds by, rather than losing touch with the past, adhering to long-established traditions, principles, and
technologies.
Research objective: In The Nature of Order, Christopher Alexander describes fifteen properties of a living
structure based on the principles of “wholeness”. He asserts that fifteen properties can be effective in creating
regular, living structures. This study attempts to explore the principles of urban design underlying the spatial
organization of “Ghazanieh” and “Rab’e Rashidi” as transcendent examples of “Abwab-al-Berr”.
Research question: To what extent are the principles of Alexander’s urban design generalizable to the
Ilkhanid city of “Abwab-al-Berr”?
Research method: To answer this question and meet the objective of the study, historical-interpretive
research was selected. The research process comprises two steps:
In the first step, the focus was on the spatial structure of “Abwab-al-Berr” existing in historical documents. In
the second step, the generalizability of the principles of the living structure theory to the spatial organization
of Abwab-al-Berr was assessed.
Conclusion: The results of this study show that the spatial structure of Rab’e Rashidi and Ghazanieh are
compatible with fifteen principles of the living structural theory, namely levels of scale, strong centers,
boundaries, alternating repetition, positive space, good shape, local symmetries, deep interlock and
ambiguity, contrast, gradients, roughness, echoes, the void, simplicity and inner calm, and not-separateness.
This compatibility can help form an approach for designing and organizing irregular modern-day cities.

Keywords

References

آجورلو، بهرام. (1393). رهیافتی تاریخی به شهرسازی و مجموعه‌های معماری تبریز عهد ایلخانی. دو فصلنامة تاریخ نامة ایران بعد ازاسلام، 4(7)، 1-23.
امیدیانی، حسین. (1378). ربع رشیدی مجتمع بزرگ وقفی، علمی و آموزشی در تبریز قرن هشتم هجری. وقف میراث جاودان، (72)، 50-71.
الکساندر، کریستوفر. (1390). سرشت نظم ساختارهای زنده در معماری (ترجمۀ رضاسیروس صبری و علی اکبری). تهران: پرهام نقش.
ابن بطوطه، محمد بن عبدالله. (1359). سفرنامۀ این بطوطه (ترجمۀ محمد علی موحد). ج. 1و2. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ابن بطوطه. محمد بن عبدالله. (1370). تحفه الانظار فی غرائب الامصار و عجائب الاسفار (رحله این بطوطه756ه.ق) (به تصحیح عبدالهادی التازی) (ترجمۀ محمد علی موحد). ج. 1. چاپ دوم، تهران: نشر آگاه.
بلر، شیلا. (1382). هنر و معماری اسلامی در ایران و آسیای مرکزی دورۀ ایلخانیان (ترجمۀ هاشمی گلپایگانی). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بلالی اسکویی، آزیتا؛ کی‌نژاد، محمدعلی و نقره‌کار، عبدالحمید. (1389) . طرح فرضی ربع و شهرستان رشیدی. صفه، 20(2)، 51-76.
بلالی اسکویی، آزیتا و کی‌نژاد، محمدعلی. (1390). بازآفرینی ربع رشیدی براساس متون تاریخی. تهران: نشر آثار هنری متن (فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران).
بلالی اسکویی، آزیتا؛ نقره‌کار، عبدالحمید و کی‌نژاد، محمدعلی. (1391). سازمان فضایی شهرهای ابواب البر دورۀ ایلخانی. مطالعات معماری ایران1(2)، 47-63.
بلالی اسکویی، آزیتا. (1398). واکاوی تاریخی اصول راهبردی ساختار شهرهای ابواب البر ایلخانی با رویکرد نمایانگرهای طراحی شهری کارمونا. مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 6(18)، . 143-177.
تقی‌زاده اصل، اکبر. (1388). رشیدیه آرمانشهری که پایدار نماند. جستارهای شهرسازی، 8(30)، 12-15.
حسینی، سارا. (1396). باز طراحی ساختار فضایی محلات سنتی با رویکردی تحلیلی بر نظریات طراحی کریستوفر الکساندر (پایان نامۀ کارشناسی ارشد معماری). دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه آزاد تبریز، ایران.
حافظ ابرو، نورالله بن لطف الله بن عبدالرشید البهدادینی. (1351). ذیل جامع التواریخ رشیدی شامل وقایع (به اهتمام دکتر خانبابابیانی). تهران: انجمن آثار ملی.
سعیدنیا، احمد. (1379). پژوهشی در ربع رشیدی. هنرهای زیبا، 2(7)، 49-60.
سعیدنیا، احمد. (1381). بازآفرینی شهرستان رشیدی. هنرهای زیبا، 11(2)، 29-41.
سمرقندی ،دولتشاه. (1272 ه.ق). تذکره‌الشعرا سمرقندی (قرن 9 ه.ق) (تصحیح: محمد حسین ابن ملا نجف قزوینی). تهران: چاپ سنگی.
شکاری نیری، جواد. (1384). یافته‌هایی از طرح شنب غازان، پدیدۀ شهری عصر ایلخانی به نام ابواب البر. هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، (24)، 73-80.
علی اصل، پرویز و یوسفی‌فر، شهرام. (1390). غازانیه تبریز: نماد فرهنگی مغولان. تاریخ و تمدن اسلامی، 7(13)، 65-82.
همدانی، رشیدالدین. (1338). جامع التواریخ. ج. 2. (به کوشش بهمن کریمی). تهران: شرکت نسبی حاج محمدحسن اقبال و شرکا.
همدانی، رشید الدین. (1350). وقفنامۀ ربع رشیدی (چاپ عکسی، به اهتمام مجتبی مینوی و ایرج افشار). تهران: انجمن آثار ملی.
همدانی، رشیدالدین. (1358). تاریخ مبارک غازانی (به اهتمام کارل یان و هرتفورد). لندن: نشر ستفن اوستین.
همدانی، رشیدالدین. (1368). تاریخ مبارک غازانی (تصحیح و اهتمام کارل یان). اصفهان: پرسش.
همدانی، رشیدالدین. (1373). جامع التواریخ (تصحیح و تحشیه محمد روشن و مصطفی موسوی). ج. 2. تهران: انتشارات البرز.
همدانی، رشید الدین. (1384). جامع التواریخ (تاریخ اغوز) (تصحیح محمد روشن). تهران: میراث مکتوب.
همدانی، رشید الدین. (1940م.). تاریخ مبارک غازانی (داستان آباقاخان و سلطان احمد و ارغنون خان و کیاخاتون، قسمتی از جامع التواریخ) (به تصحیح کارل یان مونتون). انگلستان: مطبعه ستفن اوستین.
همدانی، رشید الدین. (1945م.). مکاتبات رشیدی (گردآوری محمد ابرقوهی و به اهتمام محمد شفیع). لاهور: دانشگاه پنجاب.
همدانی، رشید الدین. (1975م.). جامع التواریخ (به اهتمام عبدالکریم علی اوغلی علی‌زاده). باکو: فرهنگستان علوم جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان.
همدانی، رشید الدین. (1356). وقفنامۀ ربع رشیدی (به اهتمام مجتبی مینوی و ایرج افشار). تهران: انجمن آثار ملی.
همدانی، رشید الدین. (1313). جامع التواریخ رشیدی (710ه.ق) (به کوشش بهمن کریمی). ج. 2. تهران: اقبال.
کاشانی، ابولقاسم عبدالله ابن محمد. (1348ه.ق) تاریخ اولجایتو (718ه.ق) (تصحیح مهین همبلی). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مرادی، امین؛ موسوی، سید رسول و عمرانی، بهروز. (1395). آرامگاه غازان در مجموعۀ ابواب البر غازانیه و نقش آن بر روند تحولات شهرسازی ایرانی، باغ نظر، 13(42)، 33-44.
مهاجری، ناهید و قمی، شیوا. (1387). رویکردی تحلیلی برنظریه‌های طراحی کریستوفر الکساندر. هویت شهر، 2(2)، 45-56.
نوزمانی، نوشین؛ زاهدی، سمن؛ معتقدی، فرزانه و میرغلامی، مرتضی. (1393). استخراج زبان الگوی شهر تبریز در دورۀ ایلخانیان. مجموعه مقالات اولین کنگرۀ بین‌المللی افق‌های جدید در معماری و شهرسازی، تهران.
هاتفی شجاع، سمیه. (1394). میزان تعمیم‌پذیری نظریۀ ساختار زندۀ کریستوفر الکساندر. باغ نظر، 12(36)، 39-50.
هدایت نیا، محمدرضا. (1392). بررسی و ارزیابی ویژگی‌های کالبدی و فضایی قلعه قورتان بر مبنای اندیشه‌های کریستوفر الکساندر (پایان نامۀ کارشناسی ارشد)، دانشکدۀ معماری، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
Alexander, Ch. (2004). The Nature of Order: an Essay on the Art of Building and the Nature of Universe. (Four Books). New York: Oxford university press.
Hoffmann, B. (2000). Wagf im Mongolischen Iran. Rasiduddins Sorge nm Nachruhm und Seelenhide Von. Stuttgart: Frand Steiner Verlag.
Mehaffy, M. W. (2007). Notes on The Genesis of Wholes: Christopher Alexander and his continuing influence. Urban Design International, 12, 41-49.
Paskaleva, E. (2012). The Silk Road. International Institute for Asian Studies. GJ Leiden: Leiden Publication.
 
 
 
 
 
 
 
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
Volume 18, Issue 101
November 2021
Pages 97-112

Files

Share

How to cite

Statistics