خوانش گفتمان‌های متکثر آثار هشتمین دوسالانۀ نقاشی ملی ایران براساس نظریۀ فرهنگ مانوئل کاستلز

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری پژوهش هنر، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه نقاشی، دانشکدة هنر، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.

چکیده

بیان مسئله: امروزه رشد سریع تکنولوژی و فناوری‌های ارتباطی زندگی بشر را به‌طرزی گریزناپذیر متحول ساخته و مفاهیم، نگرش‌ها و زیستِ همسو با خود را شکل داده است. براساس نظریة فرهنگ «مانوئل کاستلز»، در دنیای امروز، تحولات تکنولوژیک و ظهور رسانه‌های جدید عاملی برای تغییرات اجتماعی و فرهنگی و ایجاد گفتمان‌های متکثر در جوامع شده است؛ مسئلة پژوهش حاضر نمود زوایای فرهنگ جدید از منظر کاستلز بر آثار دوسالانة هشتم نقاشی ملی ایران (1390) است، اینکه چگونه اموری همچون گفتمان‌های متکثر، فارغ از جغرافیای منطقه‌ای، خودگزینی و خودتولیدیِ محتوای فرهنگی برای هنرمندان مسئله‌ساز بوده و در آثار آن‌ها بازتاب یافته است.
هدف پژوهش: این پژوهش بنا دارد، با نگاه به نظریة کاستلز در تبیین فرهنگ در عصر ارتباطات و براساس فرایند ارتباطی و شکل‌گیری ارتباط جمعیِ خودانگیز، به خوانش آثار دوسالانة هشتم بپردازد. از آنجا که گفتمان‌های جاری در برساخت فرهنگی اجتماع و خلق آثار هنری هر دوره اهمیت دارند، این مقاله در صدد است، براساس نظریة فرهنگ کاستلز، گفتمان‌های متکثرِ آثار نقاشی دوسالانة هشتم را مورد مداقه قرار دهد.
روش پژوهش: روش پژوهش به شیوة توصیفی-تحلیلی است، تحلیل‌ها به‌صورت کیفی صورت پذیرفته‌اند و جامعة آماریِ پژوهش شامل 186 اثرِ بخش دوسالانة هشتم نقاشی ملی ایران (1390) است.
نتیجه‌گیری: نوشتار حاضر، براساس نظریة کاستلز که انقلاب فناوری و گسترش اطلاعاتْ تمام سطوح جوامع را دگرگون کرده است، به اثبات این مهم دست یافت که دسترسی به دامنة فرهنگی و محتواییِ آزاد در عصر اطلاعات سبب شده هنرمند شرکت‌کننده در دوسالانة هشتم در گزینش محتوای آثار به شیوة انفرادی عمل و خودگزینی و خودتولیدی محتواهای فرهنگی را در این عصر تجربه کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reading the Multiple Discourses of the Eighth Biennial of Iranian National Painting Based on Manuel Castells’ Theory of Culture

نویسندگان [English]

  • Marjan Edraki 1
  • Parisa Shad Ghazvini 2
1 Ph.D. Candidate in Art Research, Alzahra University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Painting, Faculty of Art, Alzahra University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Problem statement: Today, the rapid growth of technology and communication technologies has inevitably transformed human life and shaped concepts, viewpoints, and lifestyles. According to Manuel Castells’ theory of culture, in today’s world, technological developments and the emergence of new media are essential factors in social and cultural changes and the creation of multiple discourses in societies. But the problem of the present study is different aspects of the new culture from Castells perspective on the works of the eighth biennial of Iranian national painting (2011), that aspects such as multiple discourses, independence from regional geography and self-selection and self-production of cultural content are important issues for the artist and are reflected in their work.
Research objectives: This study investigates the works of the eighth biennial based on modern communication processes and the formation of spontaneous mass communication using Castells’ theory in explaining culture in the era of communication. Because ongoing discourses are important factors in shaping the culture of a society and creating works of art of any period, this article seeks to examine the multiple discourses of the eighth biennial of painting, based on Castells’ theory of culture.
Research method: The research method is descriptive-analytical, analyzes have been done qualitatively and the statistical population of the research includes 186 works of the eighth biennial of National Painting of Iran (2011).
Conclusion: Based on Castells’ theory that the technology revolution and the spread of information have transformed all levels of society, this paper proves that free and quick access to the wide range of cultural data and contents caused most of the participating artists in the biennial to choose the content of their works individually and experience self-selection and self-production of cultural content in this era.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contemporary Iranian Painting
  • Eighth biennial of Iranian national painting
  • Content Multiplicity
  • Self-Motivation
  • Manuel Castells
اسلامی، روح‌الله. (1393). رهایی یا انقیاد: فلسفة سیاسی تکنولوژی اطلاعات در قرن بیستم. تهران: تیسا.
افسریان، ایمان. (1388). بی‌ینال قدرت: میدان رقابت هنرمندان نقاش. جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 1 (2)، 171-195.
پاکباز، رویین. (1378). دای‍رة‌ال‍م‍ع‍ارف ه‍ن‍ر: ن‍ق‍اش‍ی، پ‍ی‍ک‍ره‌س‍ازی و ه‍ن‍ر گ‍راف‍ی‍ک. تهران: فرهنگ معاصر.
حمیدزاده، غلامرضا. (1394). جامعه‌شناسی شبکه‌ای (زندگی و آثار مانوئل کاستلز). رشد آموزش علوم اجتماعی، 18(2)، 42-46.
ریوز، جولی. (1387). فرهنگ و روابط بین‌الملل: روایت‌ها، بومیان و توریست‌ها (ترجمة محسن بیات). تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
زنده‌روح کرمانی، مسعود. (1391). هشتمین دوسالانة ملی نقاشی ایران. تهران: مؤسسة توسعة هنرهای تجسمی معاصر.
سازمان فناوری اطلاعات ایران. (1391). نرخ رشد پهنای باند و دسترسی به اینترنت در کشور. قابل دسترسی در: https://ito.gov.ir/uploads/images/gallery/file
سجودی، فرزان و طباطبایی یزدی، لیلا. (1393). ایدئولوژی جنسیتی بصری در آثار نقاشان زن و مرد با موضوع پرترة زنان در شش دهة گذشته در ایران. جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 6(2)، 187-212.
شریعتی مزینانی، سارا و مدرس صادقی، مریم. (1390). بازنمایی زن در آثار زنان نقاش معاصر ایران با تأکید بر نگاه جنسی به زن. جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 3(2)، 35-45.
کاستلز، مانوئل. (1380). عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه و فرهنگ (ج. 3) (ترجمة عبدالاح‍د ع‍ل‍ی‍ق‍ل‍ی‍ان و اف‍ش‍ی‍ن خ‍اک‍ب‍از). ت‍ه‍ران: طرح ن‍و.
کاستلز، مانوئل. (1396). قدرت ارتباطات (ترجمة حسین بصیریان جهرمی). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
محبی، بهزاد. (1394). جستاری در دوسالانه‌های نقاشی برگزارشده در ایران. مجموعه مقالات اولین همایش بین‌المللی نوآوری و تحقیق در هنر و علوم انسانی، 1، 1-10. قابل دسترسی در: https://civilica.com/doc/431815
مرکز آمار ایران. (1390). نتایج آمارگیری از کاربران اینترنت در یک دهه از 1378 تا 1389. قابل دسترسی در: https://www.amar.org.ir/Portals/0/Files/abstract/1389/n_IT_89.pdf
مریدی، محمدرضا. (1395). کشمکش‌های گفتمانی رئالیسم و ایده‌آلیسم در نقاشی ایران معاصر: طرح رویکردی برای مطالعة تاریخ اجتماعی هنر. جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 8(2)، 81-112.
مریدی، محمدرضا. (1397). گفتمان‌های فرهنگی و جریان‌های هنری ایران؛ کندوکاوی در جامعه‌شناسی نقاشی ایران معاصر. تهران: دانشگاه هنر.
نیل قاز، نسیم. (1390). نقاشی رئالیستی معاصر در ایران و شرایط اجتماعی ظهور آن 1376-1388. جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 3(1)، 37- 74.
یزدی، میثم. (1396). تحلیل گفتمان انتقادی سازمانی نقاشی معاصر ایران پس از انقلاب اسلامی با تمرکز بر جشنواره‌ها و دوسالانه‌های نقاشی ملی و بین‌المللی. پایان‌نامة منتشرنشدة دکتری پژوهش هنر. دانشکدة پژوهش‌های عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان، ایران.
 
Castells, M. (2007). A rejoinder: On power, identities and culture in the network society. New Political Economy, 3(3), 473-483.
Mazzar, M. (2002). Information Technology and World Politics. New York: Palgrave Macmillan.
Paul Gee, J. (2011). How to Do Discourse Analyses: A Toolkit. New York and London: Routledge.
White, A. (2016). Manuel Castells’s trilogy the information age: economy, society and culture. Information, Communication & Society, 19(12), 1673-1678.