مکانیابی موقعیت پردازه‌های محرک توسعه در بافت‌های ناکارآمد شهری (مورد پژوهی: ناحیه 2 منطقه 18 شهرداری تهران)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری شهرسازی دانشکدۀ هنر و معماری واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد گروه شهرسازی، دانشکدۀ هنر ومعماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه شهرسازی، دانشکدۀ هنر ومعماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

چکیده
بیان مسئله:
لزوم باز آفرینی در بافت های فرسوده و ناکارآمد که نسبت به سایر بافت های پیرامونی خود، دچار کاهش کارایی شده اند، امری ضروری است که یکی از سیاست ها در این زمینه اجرای پردازه های محرک توسعه است. به طور خلاصه پردازه های محرک توسعه یکی از رویکردهای متأخر ادبیات بازآفرینی شهری در ایران و جهان می باشد که با مکان یابی مناسب آن ها، بافت محیطی که پردازه های محرک توسعه در آن جانمایی شده اند، احیا و توسعه می یابند.
هدف:
اهداف تحقیق حاضر، تعیین شاخص های مکانیابی پردازه های محرک توسعه با تأکید بر مباحث کالبدی و مکانیابی پهنه های مستعد جهت تعریف پردازه های محرک توسعه در نمونه مطالعه می باشد.
روش تحقیق:
نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی می باشد. روش های گردآوری اطلاعات نیز شامل پرسشنامه، مطالعات کتابخانه ای، پیمایش میدانی و مشاهده است. در بخش مکانیابی از روش AHP در نرم افزار GIS استفاده شده است.
نتیجه گیری:
نتایج تحقیق نشان میدهد شاخص های مختلفی مانند تراکم های جمعیتی و ساختمانی، قدمت و کیفیت ابنیه، سطح فرهنگ و سواد ، اختلاط و تنوع کاربری ها و فعالیت ها و ...جهت مکانیابی پردازه های محرک توسعه با تأکید بر بُعد کالبدی استخراج گردید. با بکارگیری این شاخص ها جهت مکانیابی پهنه های مستعد برای تعریف پردازه های محرک توسعه در نمونه مطالعه، 3.99 هکتار (14.04 درصد) از بافت فرسوده محدوده مورد مطالعه کمترین قابلیت را برای شکل گیری پردازه های محرک توسعه دارا بوده (بخش غربی بافت مسأله دار محلات ناحیه دو) و در مقابل 9.66 هکتار (34 درصد) از محدوده مطالعه بیشترین قابلیت اجرای پردازه های محرک توسعه را دارا می باشد (بخش شرقی محلات ناحیه دو) و عمده پهنه های مناسب برای جانمایی در بخش های مرکزی بافت و محلات شهید رجایی و صادقیه واقع شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Location Positioning of Catalyst Projects in Inefficient Urban Texture (Case Study: Region2 of District 18 of Tehran Municipality)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Hashemi 1
  • Esmaeil Shieh 2
  • Hossein Zabihi 3
1 Ph.D. candidate of Urbanism , Faculty of Art and architecture , branch of Tehran West, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Professor of Urban planning Department, Faculty of Art and architecture , branch of Tehran West, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Associate Professor of Urban planning Department, Faculty of Art and architecture, branch of Science and Research, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Summary
problem statement:
The necessity of regeneration in worn out fabrics, which is the range that is less effective than other peripheral fabrics, is obvious and clear, and one of the policies in this field is the definition of catalyst projects. In summary, catalyst projects are one of the most recent approaches to urban regeneration literature in Iran and in the world, and with their proper location, the fabric of the area in which these projects are located are revived and developed.

Target:
The objectives of this study are to determine the location indices of catalyst projects with emphasis on physical issues and to identify potential areas for defining catalyst projects in the area of two region of Tehran's 18th municipality

research method:
The type of applied research and research method is descriptive-analytic. Data gathering tools included questionnaire, library studies and observation. In the location section, the AHP method is used in GIS software.

Conclusion:
The results show that different indices such as population and construction densities, age and quality of buildings, level of culture and literacy of the community, mixing and diversity of uses and activities, etc. to locate catalyst projects with emphasis on physical dimension is extracted from the views of scholars. Also, by applying these indices to locate potential zones, for defining catalyst projects in the problematic texture in the area of two region of Tehran's 18th municipality, 3.99 hectares (14.04%) of the worn out texture of the studied area have the least ability to formulate catalyst projects (the western part of the contaminated area of the region two) and 9.66 hectares ( 34%) of the studied area has the most ability to implement the catalyst projects (the eastern part of the area of region two) and the major areas suitable for placement in the central parts of the texture and areas of Shahid Rajaee and Sadeghieh.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "catalyst projects"
  • " locating"
  • " Analytical Hierarchy"
  • " Geographic Information System"

مراجع

ایزدی، محمدسعید. ( 1385). تحقق راهبرد مشارکت از طریق برنامۀ جامع بازآفرینی شهری، دومین همایش نوسازی بافت‌های فرسوده شهر تهران.
ایزدی، محمد سعید. (1389). پروژه‌های محرک توسعه، راهکاری برای تحقق برنامه‌های بازآفرینی محلات و مراکز شهری. فصلنامه جستارهای معماری و شهرسازی،  (32) ، 25- 26.
ایمری، راب؛ لیز، لورتا و راکو، مایک. (1390) نوسازی شهری لندن؛ حکمرانی، پایداری واجتماع محوری دریک شهر جهانی (ترجمه  مجتبی رفیعیان). تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
بحرینی، سیدحسین. (1385). تجدد، فراتجدد و پس از آن در شهرسازی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
بحرینی، سید حسین، ایزدی، محمد سعید و مفیدی، مهرانوش.(1392). رویکردها و سیاست‌های نوسازی شهری (از بازسازی تا بازآفرینی شهری پایدار). مطالعات شهری،3 (9)، 30-17.
پاول، کنت. (1386). ریچارد راجرز، عینیت در معماری. اصفهان: انتشارات همام.
حبیبی، سیدمحسن و مقصودی، ملیحه. (1388). مرمت شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
راجرز، ریچارد. (1392). شهرهای پایدار برای سیاره‌ای کوچک (ترجمه خسرو افضلیان). مشهد: مؤسسه چاپ آستان قدس رضوی.
رفیعیان، مجتبی؛ عسگری، احمد و عسگری‌زاده، علی. (1388). رضایتمندی شهروندان از محیط سکونتی شهری. علوم محیطی، 1(7)، 72-53.
زلفی‌گل، سجاد و سجادزاده، حسن. (1396). بررسی نحو فضایی ساختار محله‌های سنتی با نگرش محرک توسعه (نمونه موردی: محله حاجی شهر همدان)، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 28(4)، 70-53.
سجادزاده، خسن و  زلفی‌گل، سجاد. (1394). طراحی شهری در بازآفرینی محلات سنتی با رویکرد محرک توسعه نمونه موردی: محله گلپا همدان، فصلنامه آمایش محیط، (31) ، 171 - 147.
سجادزاده، حسن؛ دالوند، رضوان و حمیدی‌نیا، مریم. (1395)، نقش بازآفرینی با رویکرد محرک توسعه در محلات سنتی (نمونه موردی: محله حاجی شهر همدان. شهرسازی و معماری هفت شهر، 4(53-54)، 76-54.
سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی و نوسازی و توانمندسازی بافت‌های. فرسوده و ناکارآمد شهری. (1393). شماره 48601/74900، تهران: وزارت راه و شهرسازی.
سند راهبردی محلات منطقه 18. (1395). شهرداری تهران. تهران: سازمان نوسازی شهر تهران.
عزیزی، محمد مهدی و بهرامی، بهاره. (1396). نقش پروژه‌های محرک توسعه در بازآفرینی بافت مرکزی شهرها نمونه مطالعاتی: بافت تاریخی شهر یزد، نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، 22(4) ،16-5.
عندلیب، علیرضا؛ بیات، اشکان و رسولی، لیلا. (1392). مقایسه و تطبیق بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری بلوک خیام تهران (ایران) و پروژه لیورپول 1 (بریتانیا). فصلنامه آمایش و محیط، (23)، 104-79.
عندلیب، علیرضا. (1392). اصول نوسازی شهری، رویکردی و به بافت‌های فرسوده. تهران: انتشارات آذرخش.
هاشمی، محمدرضا؛ شیعه، اسماعیل و ذبیحی، حسین. (1397). مقایسۀ تطبیقی تجارب پردازه‌های محرک توسعه با رویکرد بازآفرینی شهری در شهرهای منتخب جهان. فصلنامه علمی و پژوهشی جغرافیایی سرزمین، 15(60) ، 44-29
Beauregard, R. A. & Holcomb, H. B. (1981). Revitalizing cities. Washington: Association of American Geographers.
Blakeley, B. & Evans, B. (2009). who participates, how and why in urban regeneration projects? The case of the new city of east Manchester. Social policy & administration,43(1), 15-32.
Bohannon, L. (2004).The urban catalyst concept: toward successful urban revitalization. Unpublished master’s thesis of Landscape Architecture, VIRGINIA.
DETR (Degree in Town and Regional Planning). (2000). Duncan of Jordanston college. Scotland: University of Dundee.
Grodach, C. (2010). Living next to a flagship development. Journal of Planning Education and Research, 29, 353-366.
Immrie, R. Thomas, H. & Marshall, T. (1999). Business organizations, local dependence and the politics of urban renewal in Britain, Urban Studies, (32), 1-25.
Loftman, P. & Nevin, B. (1995). Prestige projects and urban regeneration in the 1980s and 1990s: a review of  benefits and limitation. Plannig practice and reacerch, 10(314), 123-243.
Loftman, P. & Nevin, B. (1996).  Going for Growth: Prestige Projects in Three British Cities, urban studies. Retrieved from https://journals.sagepub.com/doi/10.1080/00420989650011708.
O’ Toole, M. & Usher, D. (1992). Editorial, in: P. Healey et al. (Eds) Rebuilding the City: property-led urban regeneration.London: E. & F. N. Spon.
Sener, B., Suzen, M. L. & Doyuran, V. (2006). Landfill site selection by using geographic information systems. Environ Geol, (49), 376-388.
Smyth, H. (1994). Marketing the city, the role of flagship developmems in urban regeneration, Talor & Francis. Solesbury, W. (1993). Reframing Urban Policy, Policy and Politics, 21(1), 40-67.
Temelova, J. (2007). Flagship Developments and The Physical Upgrading of Post socialiSt Inner City: The golden angel project in Prague, Department of Social Geography and Regional Development, Faculty of Science Charles University of Prague.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار