2024-03-29T15:57:48Z
http://www.bagh-sj.com/?_action=export&rf=summon&issue=940
باغ نظر
1735-9635
1735-9635
1393
11
29
شیوهها، فنون و ابزار تحلیل بصری در شهر
مهرداد
کریمی مشاور
بررسی علمی دیدهای شهری به دلیل متغیرهای زیاد دخیل در آنها از پیچیدگی زیادی برخوردار است. انواع دیدهای مختلف شهری، زاویههای متنوع دید، روشهای مختلف تحلیل و ابزارهای متفاوت برای انجام تحلیل دیدهای شهری باعث شده در بسیاری مواقع منظور از دیدهای شهری مبهم باشد. در رابطه با دیدهای شهری و کیفیت آنها تاکنون تحقیقات زیادی انجام شده که برخی از آنها بسیار فنی و کمی و برخی کیفی است. علیرغم انجام تحقیقات زیاد در رابطه با دیدهای شهر و کیفیت آنها هنوز چارچوب مشخصی که بتواند مطالعات مربوط به این حوزه از مسایل شهری را قاعدهمند سازد، اندک است. این تحقیق با هدف دستهبندی انواع دیدهای شهری و شیوههای تجزیه و تحلیل آنها جهت تدوین چارچوبی برای انجام تحقیقات بعدی به صورت علمی در این زمینه تدوین شده است. در ابتدا رویکردهای عمدهای که در ارتباط با بررسی دیدهای شهری وجود دارد مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. جهت دستیابی به رویکردهای موجود به مطالعات پیشین رجوع شده و سپس براساس اهدافی متفاوتی که این مطالعات انجام گرفتهاند، رویکردهای مختلف دستهبندی شدهاند. در این تحقیق هفت رویکرد اصلی در رابطه با دیدهای شهری شامل رویکرد مکانی، تصویری، ذهنی، کالبدی، سازمانی، رؤیتپذیری و رفتاری معرفی شدهاند. براساس رویکردهای ذکر شده، روشهای متفاوت برای تحلیل بصری شهر شامل روش شبکه تصویری، قاب ایستا، تحلیل سازمان بصری شهر، تحلیل فرم بصری شهر، رؤیتپذیری، ارزیابی تأثیر بصری، مدلسازی کیفیت بصری، مدلسازی اثر بصری، تحلیل دید مبتنی بر سه بعد و روش تبدیل هاف شرح داده شده است. در ادامه ابزارهای اصلی برای تحلیل بصری شامل تصاویر فتومونتاژ، نرمافزارها و تصاویر دیجیتالی و همچنین شیوههای تجزیه و تحلیل آنها شرح داده شده است. نتیجه این مقاله مشخصکننده یک چارچوب برای دستهبندی روشهای موجود برای تحلیل دیدهای شهری براساس رویکرد، هدف، مقیاس تحلیل، ابزار و تکنیکهای تجزیه و تحلیل دیدهای شهری است که میتواند تحقیقی پایه برای مطالعات بعدی در زمینه دیدهای شهری مرتبط با موضوعات معماری، طراحی شهری، برنامهریزی شهری و یا سایر موارد مرتبط با مطالعات شهری باشد.
دیدهای شهری
رویکردها
شیوههای تجزیه و تحلیل
ابزار و تکنیکها
2014
06
01
3
10
http://www.bagh-sj.com/article_5673_93e7275501e2c61d5a0b2bf301280910.pdf
باغ نظر
1735-9635
1735-9635
1393
11
29
تحول هویت اجتماعی، پیامد معماری و شهرسازی نوگرا در شهرهای نفتی خوزستان
کاوه
رستم پور
غزال
مسافرزاده
حسن
نظیف
در طول سدة گذشته تقابل با غرب باعث مقاومتهایی در برخی کشورهای پیرامونی شده و بحثهای جدی در حوزة هویت آنها ایجاد کرده است. در ایران نیز ابزار این تقابل در ارایة چارچوبی متمرکز به صورت هویت ملی دیده شده که نادیدهگرفتن هویتهای منطقهای را در پی داشته است. حال آنکه هر یک از این نقاط دارای ویژگیهای خاص و حتی رویارویی متفاوتی با نوگرایی بودهاند که خوزستان به واسطه اکتشاف نفت و تجربة منحصر به فردی در نوگرایی، یکی از این مناطق است. لذا این پژوهش با این فرض که نظریة هویت اجتماعی دارای قابلیتهایی است که میتواند این نقیصه را پوشش دهد سعی میکند با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از اسناد کتابخانهای و بایگانیها به ارایة الگویی از هویت در قالب هویت اجتماعی بپردازد که علاوه بر ابعاد هویت ملی ایران همچون دین و سیاست، ویژگیهای منطقهای هویتساز از جمله فرهنگ، تمدن، سنت و محیط هر منطقه از کشور و قابلیت تبیین تحولات ایجاد شده در هر هویت را نیز در بر داشته باشد. سپس با استفاده از آن، سؤال اصلی پژوهش که چگونگی تأثیر معماری و شهرسازی نوگرا بر تحول هویت در شهرهای نفتی خوزستان است را پاسخ میدهد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که جامعة عشایری و روستایی خوزستان به راحتی جذب تمدن غرب شده و با آن سازگار شدهاند که منجر به تحول تدریجی هویت سنتی و شکل گیری هویتی جدید در شهرهای نفتی شده است. تعمیم این موضوع برای کشور ما - که بخش عمدهای از آن را مردم عشایری و روستایی تشکیل میداده است – میتواند در ایجاد نگاهی نو به هویتیابی معماری و شهرسازی مفید باشد.
هویت اجتماعی
نوگرایی
خوزستان
شهرهای نفتی
معماری
2014
06
01
11
22
http://www.bagh-sj.com/article_5674_ca31c4b9f2320c25c6bff2c566818efe.pdf
باغ نظر
1735-9635
1735-9635
1393
11
29
تحلیل تجربی تأثیر فرم شهر بر رفتار سفر خانوارها در محلات مختلف شهری شیراز
حیدر
عباسی
خلیل
حاجی پور
فرم شهر تأثیر بسیار زیادی بر رفتار سفر و وابستگی خانوارها به اتومبیل شخصی و نیز بر مصرف سوختهای فسیلی در بخش حمل و نقل دارد. از آنجایی که کاهش مصرف سوختهای فسیلی از مهمترین اهداف توسعه پایدار است، شناخت و بررسی فرمهای شهری مختلف و تأثیرگذار بر الگوی سفر و در نتیجه مصرف سوختهای فسیلی از موضوعات بسیار مهم است. با در نظر گرفتن این ضرورت، مقاله حاضر یافتههای یک تحقیق تجربی در ارتباط با تأثیر متغیرهای فرم شهری بر رفتار سفر ساکنین و همچنین مالکیت اتومبیل را بیان کرده است. در بررسی این تأثیر متغیرهای فاصله از مرکز شهر، زمان پیادهروی تا حمل و نقل عمومی، اختلاط کاربری و تراکم به عنوان متغیرهای فرم شهری مورد مطالعه قرار گرفتهاند. همچنین متغیرهای فراوانی، زمان، طول و وسیله سفر به عنوان متغیرهای رفتار سفر مورد پژوهش قرار گرفتهاند. در این ارتباط سه محله شهری کلانشهر شیراز، با خصوصیات مختلف فرم شهری انتخاب شدهاند. برای دستیابی به اطلاعات مربوط به متغیرهای فرم شهری، به غیر از زمان پیادهروی تا حمل و نقل عمومی، از نقشههای GIS شهر و در ارتباط با متغیرهای رفتار سفر و همچنین زمان پیادهروی تا حمل و نقل عمومی، از پرسشنامه استفاده شده است. تعداد پرسشنامههای این تحقیق 260 پرسشنامه است. برای بررسی ارتباط بین متغیرهای فرم شهری و رفتار سفر و همچنین مالکیت اتومبیل از تحلیل همبستگی استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر وجود ارتباط بین متغیرهای فرم شهری و رفتار سفر است، و خانوارهای ساکن در محلههای نزدیک به مرکز شهر، با تراکم و اختلاط کاربری بالا، رفتار سفر متفاوتتری با ساکنین سایر محلهها دارند.
فرم شهر
متغیرهای فرم شهر
رفتار سفر
مالکیت اتومبیل شخصی
کلانشهر شیراز
2014
06
01
23
32
http://www.bagh-sj.com/article_5675_4701bf729b0e1efb7ac7f27fbbb5937f.pdf
باغ نظر
1735-9635
1735-9635
1393
11
29
بازآفرینی خیابان چهارباغ عباسی اصفهان در دورههای صفویه و قاجار با تأکید بر بیان تصویری از نوشتههای سیاحان
سودابه
قلی پور
خیابان چهارباغ عباسی یکی از خیابانهای تاریخی شهر اصفهان است که بین دروازه دولت و سیوسه پل قرار دارد. این خیابان که در عصر شاه عباس یکم طراحی شده، یکی از مهمترین و ارزشمندترین عناصر هویتبخش شهر تاریخی اصفهان و در نوع خود اثری بیهمتا و سندی بسیار با اهمیت در اثبات خلاقیت، اندیشهورزی و توانمندی نیاکان ماست. بدیهی است نمیتوان به کیفیت و جزییات تغییر و تحولاتی که قرار است در آن ایجاد شود، بیاعتنا بود. روش این تحقیق مبتنی بر مطالعات و نکات ذکر شده در سفرنامههای سیاحان و تحلیل محتوای آنهاست با هدف شناسایی ساختار کالبدی خیابان چهارباغ عباسی در دورانهای صفویه و قاجار و بازآفرینی متشابه واقع طرح آن براساس گفتههای هر سیاح. از آنجا که نشانههای فیزیکی این خیابان تا حدی باقی مانده است براساس اطلاعات به دست آمده از متون و اسناد، بهویژه سفرنامهها میتوان به ارایه تصاویری فرضی برای آن اقدام کرد و به پرسشهایی از قبیل اینکه این خیابان چه ویژگیهایی داشته و کلیت آن چگونه بوده و در دورههای مختلف چه تغییراتی را به خود دیده، پاسخ داد. در این راستا با بهرهگیری از روش توصیفیـ تاریخی و منابع مکتوب از سیاحان و از طریق مقایسه آنها با یکدیگر به بررسی آنها پرداخته میشود. همچنین ارایه تصاویری از گفتههای هر سیاح در شناسایی بهتر این خیابان کمک میکند. از مطالبی که این اسناد مصور در تأیید و تکمیل منابع مکتوب و تصویری ارایه میدهد، میتوان به چیدمان عناصر داخل خیابان و روابط اجتماعی مردمان در دو دوره صفویه و قاجار دست یافت و به این نتیجه رسید که تغییراتی در این خیابان در دوره بازدید هر سیاح و بالاخص دو دوره دیده شده، از جمله میتوان به نظام کاشت این خیابان که در دوره صفوی دارای دو ردیف درخت چنار بوده و دوره قاجار به چهار ردیف افزایش پیدا کرده، اشاره کرد. همچنین در دوره قاجاریه و به خصوص در زمان ظلالسلطان ـحاکم اصفهانـ این خیابان خرابیهای بیشماری به خود دیده است.
چهارباغ عباسی
صفویه
قاجار
سیاحان
تصویر
2014
06
01
33
46
http://www.bagh-sj.com/article_5710_ef98cf1f57ccee8d9072611236d12434.pdf
باغ نظر
1735-9635
1735-9635
1393
11
29
الگوی گسترش فضایی منطقه 13 شهر تهران
حسن
سجادزاده
امیر
رحمانی
این معضل به عارضة منفی پراکندگی شهری منجر شده و منشاً بسیاری از مشکلات در کشورهای در حال توسعه شده است، بنابراین بررسی الگوی گسترش شهرها یکی از مسایلی است که میتواند استراتژیهای توسعه را در افق دوردست جهت توانمندسازی مدیریت شهری فراهم سازد. هدف از این پژوهش تعیین الگوی گسترش فضایی منطقه 13 شهر تهران طی سالهای 89-1384 و ارایة راهکارهایی به منظور دستیابی به الگوی بهینه و پایدار رشد شهری است. روش پژوهش توصیفیـ تحلیلی، به صورت مطالعات اسنادیـ کتابخانهای، برداشتهای میدانی با در نظر گرفتن شاخصهای مساحت، جمعیت و تراکم کلی مسکونی و بهرهگیری از مدلهای آنتروپی شانون و هلدرن به عنوان روشهایی کاربردی برای تحلیل سیستماتیک الگوهای رشد شهری است. نتایج پژوهش براساس مطالعات صورت گرفته نشان میدهد که منطقة مورد مطالعه طی سالهای اخیر به صورت پراکنده رشد کرده و منجر به عارضة منفی پراکندگی شهری شده است، بر این اساس میتوان از الگوی گسترش متمرکز درونبافتی (فشرده و عمودی) و در عین حال تغییر کاربری زمینهای متعلق به پادگان نیروی هوایی و مهماتسازی بهره گرفت تا توسعة کالبدی منطقه روند معقولانهتری را طی کند.
گسترش فضایی
پراکندگی شهری
مدلهای کمی
رشد شهر
2014
06
01
47
58
http://www.bagh-sj.com/article_5711_951e31e86c71b388042d0ea9bf60106e.pdf
باغ نظر
1735-9635
1735-9635
1393
11
29
تدوین معیارهای ساختار محلات شهری پایدار
سید مجید
مفیدی شمیرانی
حامد
مضطرزاده
محله از ارکان اصلی کالبد شهری بوده و تعادل زندگی اجتماعی در شهرها بستگی به حفظ محلهها دارد. در قرن بیستم، آرمان محله مسکونی در بسیاری از نظریههای نوین محور قرار گرفته و برای حل مشکلات گوناگون شهری مانند مدیریتی، روابط اجتماعی و انسانی، مسایل بهداشتی و رفاهی و ابعاد معنایی و هویتی، از این روش استقبال شده است. از سویی دیگر با مطرحشدن بحثهای توسعه پایدار مقیاسهای متفاوتی برای عملیساختن آن در شهر مطرح شده است (مقیاسهای بینالمللی، ملی، منطقهای-استانی، ناحیهای، شهری، محلهای، واحدهای همسایگی، سایت و مقیاس معماری) که در این بین در دهههای اخیر مقوله توسعه شهری پایدار به عنوان یک موضوع مهم علمی در کلیه جوامع مطرح بوده و بخش وسیعی از ادبیات توسعه شهری را به خود اختصاص داده است. با وجود آنکه تعاریف بسیاری از مفهوم توسعه پایدار در مقیاسهای کلان ارایه شده است اما مفهوم آن در مقیاس محلی هنوز به قطعیت روشن نشده است. این در حالی است که محلات شهری حایز اهمیت بسیار بوده و نقاط قوت یا ضعف آنها در ابعاد مختلف میتواند به کل شهر تسری پیدا کند و کارایی آن را تحت تأثیر قرار دهد. دو مقوله پایداری و محلات شهری و پیوند دادن آنها در قالب یک موضوع بحث اصلی این مقاله است. در ابتدای تحقیق با مطرحساختن سؤالاتی، فرضیهای براساس آنها شکل گرفته و در نهایت مقاله در پی اثبات این فرضیه و یافتن پاسخهایی شفاف برای سؤالات مطرح شده است. این پاسخها از استخراج معیارهای عمومی ساختار محلات شهری پایدار شکل میگیرند که منتج از مؤلفههای ایجاد یک محله پایدار است. در این راستا به منظور مشخصشدن مؤلفههای ذکر شده، از آراء و اندیشههای صاحبنظران و اندیشمندان خارجی استفاده شده و درنهایت هشت مؤلفه به عنوان پایه و اساس ایجاد محلات پایدار معرفی شدهاند. در نهایت مرتبط با هر مؤلفه معیارهای عمومی ساختار محلات شهری پایدار شکل گرفته است.
محله
پایداری
محلات پایدار
مؤلفه
معیار
2014
06
01
59
70
http://www.bagh-sj.com/article_5712_94ca8c9352db6cfd1841f210d7392f69.pdf
باغ نظر
1735-9635
1735-9635
1393
11
29
تطبیق نشانه- معناشناسی تصاویر دوزخ (در نگارههای معراجنامه شاهرخی و آثار دُره از کمدی الهی دانته)
ندا
وکیلی
اصغر
جوانی
با نگاهی گُذرا به آثار نگارین معراجنامه شاهرخی (840 ه.ق) و تصویرسازیهای کمدی الهی به ویژه در بخش دوزخ توسط گوستاو دُره (1870م) در مییابیم که این تصاویر شباهتهای بینظیری با هم دارند.کمدی الهی دانته که بزرگترین اثر ادبی اروپا در قرون وسطی (1300م/699 ه.ق) است و معراجنامه (شرحی که به صورت نثر درباره پدیده معراج پیامبر اکرم (ص) نوشته شده) به عنوان دو الگوی سفر معنوی و روحانی به عوالم پس از مرگ آدمی، برخاسته از باورهای قومی و دینی در دو فرهنگ غرب و شرق است. صرف نظر از ارجاعات تاریخی (از طریق ممسیس) و بینامتنی موجود در خلق تصاویر دو اثر مذکور که بازگو کننده مراحل گُذار و چگونگی رخدادها در این گونه آثار هستند، میتوان گفت این مقاله سعی در بررسی تطبیقی این تصاویر در حوزة نشانه - معناشناسی دارد تا از این طریق با تحلیل نشانهشناختی (ساختارگرا) و تقابلهای بنیادین معناشناختی در نظامهای تصویری مشابه به شناخت و کشف دلالتهای مشترک معنایی در آنها پرداخته و همچنین نقش پویاتری در درک مفاهیم عمیق درونی آنها ایفا کند. بنابراین از مهمترین اهداف این پژوهش علاوه بر موارد فوق، شناخت و کشف نظامهای تصویری مشابه در این دو نسخه از طریق تجزیه و تحلیل ساختارهای ژرف است که مقولههای معناشناسی بنیادین در آن مطرح میشود و سپس خوانش مشابه و توجه به دلالتپردازی آنها. این مطالعه به ما اجازه میدهد علاوه بر شناخت بهتر ساختارهای ژرف در نظامهای تصویری مشابه میزان همگرایی و ارتباط این نظامها نیز شناسایی و معلوم شود. پس از تطبیـق تصاویر با نمونههایی عالی از دو متن همچون مجازات دروغ گویان و متکبران در معراجنامه شاهرخی و شکنجه فریبکاران و دزدان در کمدی الهی مواجه شدیم که دارای قطبهای متقابل با دلالتپردازیهای مشابهی هستند که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد.
تصویرسازی
کمدی الهی
معراجنامه شاهرخی
نشانهشناسی
معناشناسی
2014
06
01
71
80
http://www.bagh-sj.com/article_5713_62885ba96f077fad453e736a93a6fbe6.pdf