2024-03-29T14:02:43Z
http://www.bagh-sj.com/?_action=export&rf=summon&issue=18661
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1400
18
100
بازنمایی فضای معماری در سینمای اصغر فرهادی با رویکرد نشانهشناسی نمونۀ موردی: فیلم «فروشنده»
فرزاد
نوائی
مهروش
کاظمی شیشوان
اکرم
حسینی
نگار
نصیری
بیان مسئله: در سالهای اخیر نزدیکی روزافزون دو رشتة هنری معماری و سینما که از خصوصیات و تأثیرات دوسویة یکدیگر کاملاً آگاهاند به یک مبحث جدى آکادمیک تبدیل شده است. سینما بهعنوان یک رسانة پرمخاطب و ابزار بیانی تأثیرگذار، از طریق بازنمایی فضای معماری سهم مهمی را در خلق معنا، برقرای ارتباط حسی با مخاطب، بیان روایت و شخصیتپردازی بر عهده دارد. اما آنچه در سینمای ایران مورد غفلت قرار گرفته است نظریهپردازى دقیق در رابطه با تعامل میانرشتهاى میان این دو حوزه و راهکارهای بهرهگیری از ظرفیتهای مدیوم معماری در راستای تجلی معنا در فضای حاکم بر فیلم است.
هدف پژوهش: این پژوهش در پی واکاوی کارکرد دراماتیک کالبد و عناصر فضای معماری در سینمای اصغر فرهادی، به طور خاص فیلم «فروشنده»، و کشف مضامین آشکار و پنهان نشانههای متن فیلم است.
روش پژوهش: در این مطالعه با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و چارچوب نشانهشناسی سوسور، یافتههای تحقیق بهصورت توصیفی-تحلیلی ارائه شده است.
نتیجهگیری: نتایج حاصل از مطالعه مبین این نکات است که در سینمای فرهادی ساختار معمارانة فضا نه فقط بهعنوان پسزمینة داستان، بلکه همچون عاملی دخیل در روند فیلمها، با رفتار شخصیتها و درونمایة آثار منطبق بوده و بهتنهایی مؤید احساسات و حتی ادراک معانی خاص هر فیلم هستند. همچنین هر عنصر و المانی از فضای معماری براساس مقاصد معنایی و نشانهشناختی خاصی بازنمایی میشود. بهعلاوه نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن است که در فیلم «فروشنده» حجمی گسترده از نشانهها به صورت کاملاً محسوس و هدفمند در قالب کالبد و عناصر فضایی معماری گوناگون همچون خانه، رنگ، نور، بافت، بازشو و اشیا به کار گرفته شده تا روایت دراماتیک داستان و انتقال معانی نهفتة آن، تعریف عملکرد و حالات کاراکترها و برانگیختن احساسات بیننده حاصل شود.
Representation
Architectural Space
Semiotics
Architecture in Cinema
Asghar Farhadi
2021
09
23
5
20
http://www.bagh-sj.com/article_130647_08412e0c0f89a1e6f6d2ba09a6ef6229.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1400
18
100
خوشنویسی اسلامی، نماد مقاومت در برابر روند غربیشدن (با تکیه بر نظریۀ مطالعات پسااستعماری)
حجت
امانی
حسن
بلخاری قهی
صداقت
جباری کلخوران
بیان مسئله: تقابل با غرب راه نفوذ استعمار را در جوامع اسلامی فراهم آورد و، با تغییر در بافت گفتمانی ساختار نظام سنتی و اجتماعی، موجب بحران و تحولات عمیقی در تمامی عرصهها از جمله فرهنگ و هنر اسلامی شد. با غربیشدنِ آموزش هنر و پیشرفت و فناوری در صنایع مختلف، هنرهای کتابآرایی سنتی از رونق افتاد؛ شیوههای غربیْ جایگزین هنرهای سنتی شد و آنها را «به حاشیه برد». با شکلگیری مطالعات پسااستعماری، و ارائة خوانش «مقاومت» در برابر قدرت در اشکال استعماری، همچنین نفی آکادمیسم غربی از جانب برخی هنرمندان پیشرو غربی، مشروعیت اصول و زیباییشناسی غربی بهعنوان معیار با چالش مواجه شد. بدین ترتیب، هنرمندان اسلامی برای یافتن هویت خود، رهایی از پیامدهای استعمار، و بازتولید فرهنگ بومی، دوباره به خوشنویسی بهعنوان سمبل مقاومت و عنصری زاییده از بطن تمدن اسلامی رجوع کردند.روش پژوهش: پژوهش حاضر، با بهرهگیری از مطالعات پسااستعماری و روش توصیفی-تحلیلی، علل مقاومت خوشنویسی اسلامی در برابر روند غربیشدن را بررسی مکرده است.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر بازشناسی عوامل مصونماندن خوشنویسی اسلامی در برابر استعمار است.نتیجهگیری: پژوهش حاضر، در خصوص علل مقاومت خوشنویسی اسلامی در برابر روند غربیشدن، دو عامل عمده و اساسی را مؤثر میداند: نخست، شرایط اجتماعی و جستجوی هویتِ حاصل از نگاه پسااستعماری که با بازگشت به خود و نظریة مقاومتْ سنت خوشنویسی را از اندیشههای استعمار و امپریالیسم فرهنگی مصون نگه داشته است. دیگری، ماهیت و قابلیتهای خلاقانة خوشنویسی است؛ خوشنویسی، در «پیوندخوردگی» با کلام الهی، خاصیت تجریدی در ماهیت و عینیت دارد، با گنجینة حکمت، ادبیات و علوم انسانی آمیخته، با سایر هنرهای اسلامی تطبیقپذیر است، و نحوة تعلیم و تعلّم آن عمیقاً ریشه در سنتها و عرفان اسلامی دارد. خوشنویسی اسلامی در دوران معاصر نیز، تا زمانی که از جنبههای خلاقانهاش بهرهبرداری شود و در عین حال نسبت خردانگارانه با آموزههای سنت خود داشته باشد، اصالت و هویت خود را حفظ میکند و حیات آن نیز استمرار مییابد.
Calligraphy
Resistance
globalization
Islamic
Postcolonial
2021
09
23
21
30
http://www.bagh-sj.com/article_135541_bf06ae2a368ce6547564c3b80d13669d.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1400
18
100
بازنمایی خاطرۀ شهری به مثابۀ تصاویر عکاسانۀ سوررئالیستی در کتابِ «دوران کودکی در برلین حوالی 1900»
علیرضا
صیاد
فضا، مکان، و شهر مفاهیمی کلیدی در نوشتههای «والتر بنیامین»، فیلسوف و متفکر آلمانی، محسوب میشوند. وی در آثارش خصوصاً تجربة ادراکی مواجهه با فضاهای شهری مدرن را مورد مطالعه قرار داده است. در میان نوشتههای شهری بنیامین، کتاب «دوران کودکی در برلین حوالی 1900» از جایگاهی متمایز برخوردار است. این کتاب از طریق پروژة ناتمام «وقایعنامة برلین» ظهور پیدا کرد و روایت تجربیات و خاطرات دوران کودکی وی از زندگی در برلین مدرن در سالهای انتهایی قرن نوزدهم و سالهای ابتدایی قرن بیستم است. بنیامین، بهمنظور یافتن راهکاری مناسب برای بازنمایی خاطرات دوران کودکیاش از تجربة کلانشهری، از ظرفیتهای تکنولوژیهای بازتولیدی مدرن، همچون سینما و عکاسی، بهره میگیرد. پژوهش حاضر سبک نگارشی بنیامین در اثر مذکور در توصیف فضاهای شهری را با شیوة عکاسی «اوژن آتژه»، عکاس فرانسوی، از فضاهای شهری پاریس مقایسه میکند. خودِ او آتژه را از پیشگامان عکاسی سوررئالیستی محسوب میکرد و معتقد بود تصاویر شهری آتژه از کیفیتی رؤیایی و وهمگونه برخوردارند.هدف پژوهش: مقالة حاضر میکوشد این نکته را آشکار سازد که بهرهگیری بنیامین از تکنولوژیهای نوین، خصوصاً عکاسی، در بازنمایی خاطرات شهری دوران کودکیاش چگونه نقشی تعیینکننده در سبک نگارش و ساختار متن ایفا میکند. مقاله بر آن است که دلالتهای اجتماعی و سیاسیای را که بنیامین، با اتخاذ رویکرد عکاسانه-سوررئالیستی، در بازنمایی خاطرات کودکیاش از شهر برلین به آنها اشاره کرده است برجسته سازد.روش پژوهش: این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای انجام شده است.نتیجهگیری: پژوهش حاضر این نتیجه را مطرح میکند که تصاویر عکاسانه-متنیِ بنیامین از تجربه و خاطرة کلانشهری نهتنها در رابطه با گذشته بلکه در پیوند با زمان حال و آینده معنا پیدا میکنند. تصاویرِ «بیصدا» و سوررئالیستیِ او از خاطرات دوران گذشتة برلین، در مواجهه با تبلیغات پرشکوه و نویدهای فریبندة حزب نازی، پژواک و معنای خود را پدید میآورند.
Walter Benjamin
The Metropolitan Memoirs
The photographic images
Eugène Atget
Surrealism
“Berlin Childhood around 1900”
2021
09
23
31
40
http://www.bagh-sj.com/article_135542_7dc73f1f98d38f1b700816821ee8a105.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1400
18
100
تحلیل معیارهای کالبدی بناهای میانافزا به منظور بهکارگیری در طراحی و ارزشیابی آنها
الهه
نیائی
خسرو
دانشجو
محمدرضا
بمانیان
بیان مسئله: تاکنون رویکردهای مختلفی در خصوص طراحی بناهای میانافزا مطرح شده که دستهبندی آن رویکردها عمدتاً با تأکید بر موضوعات کالبدی بوده است. از این رو معیارهای کالبدی در طراحی بناهای میانافزا واجد اهمیت هستند ولیکن میتوان گفت با توجه به عدم وجود گفتمانی واحد در خصوص معیارهای کالبدی تأثیرگذار برای انتخاب رویکردها از نظر نظریهپردازان و همچنین وجود تفاوتهای محرز در مورد معیارهای معرفیشده و فقدان برخی معیارها در این تعاریف، اهمیت درنظرگرفتن تمامی معیارهای کالبدیِ مؤثر و دستیابی به یک مجموعة منسجم ضروری به نظر میرسد.هدف پژوهش: هدف این پژوهش تحلیل و بررسی نظریات مختلف به منظور تدقیق و دستیابی به مجموعهای جامع از معیارهای کالبدی تأثیرگذار در انتخاب و تعریف رویکردها و دستهبندی آنها در معیارهای اصلی و زیرمعیارها به جهت بهکارگیری در طراحی و ارزشیابی بناهای میانافزاست.روش تحقیق: این پژوهشِ توصیفی-تحلیلی به منظور ساماندهی معیارهای اشارهشده از سوی نظریهپردازان و نهادهای مرتبط در سامانهای جامعتر، از راهبرد استدلال منطقی و تکنیک تحلیل محتوا با استفاده از منابع کتابخانهای، بهره گرفته است.نتیجهگیری: در نتیجة این پژوهش تمامی آن معیارها در چهار حوزة کلیِ 1. موقعیت قرارگیری، 2. فرم و شکل، 3. مقیاس و تناسبات، 4. ویژگیهای ظاهری مصالح به دلیل داشتن بیشترین فراوانی و اهمیت در مبانی بررسی شده، به عنوان معیارهای اصلی، طبقهبندی شده و سپس زیرمعیارهای هر یک از آنها در قالب یک نمودار ارائه شده است تا بتوانند به منظورِ تعیین رویکردهای مختلف در خصوص طراحی و ارزشیابی بناهای میانافزا کمککننده باشند.
Physical criteria
Infill Buildings
historical environment
designation
evaluation
2021
09
23
41
58
http://www.bagh-sj.com/article_135539_0a796b859b880cc7ef9edbc658760b9b.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1400
18
100
ادراک تباین صوتی در تجربۀ حرکت در فضاهای بازار تبریز
عباس
غفاری
مرتضی
میرغلامی
بیتا
شفائی
بیان مسئله: ویژگیهای محیطی فضاهای مختلف شهری، سبب بروز رفتار متفاوت آکوستیکی در آنها میشود. رفتار آکوستیکی مستقیماً بر امواج صوتی اثر گذاشته و سبب میشود حالوهوای شنیداری خاصی در فضا حاکم باشد. بنابراین همجواری فضاهای مختلف با ویژگیهای گوناگون کالبدی و منابع متفاوت صوتی میتواند مناظر صوتی متنوعی را در کنار هم قرار دهد. اختلاف موجود در رفتار آکوستیکی فضاها، که برخاسته از تفاوت در ویژگیهای کالبدی آنهاست، سبب میشود کیفیت صدای شنیدهشده و منظر صوتی آنها نیز متفاوت از هم باشد. لذا گونههای مختلف فضایی مناظر صوتی متفاوتی را ایجاد میکنند که سبب میشود تجربة شنیداری فردی که در امتداد آنها حرکت میکند واجد کیفیت خاصی باشد.
هدف پژوهش: پژوهش حاضر در پی روشنکردن تجربة شنیداری فرد در حین حرکت در گونههای مختلف فضایی بازار تبریز است. بدین منظور یک نمونه از سرا، راستهبازار و تیمچة همجوار از بازار تبریز برای مطالعه انتخاب شده است.
روش پژوهش: برای روشنشدن کیفیت ادارکی حاصل از تجربة شنیداریای که در اثر حرکت در گونههای فضایی بازار حاصل میشود، ابتدا رفتار آکوستیکی فضاهای مورد مطالعه تبیین میشود. تراز فشار صوت و زمان واخنش دو مؤلفهای هستند که روشنکنندة رفتار آکوستیکی سرا، راستهبازار و تیمچة مورد مطالعه هستند. برای روشنشدن نحوة ادراک افراد حاضر از تأثیر رفتار آکوستیکی فضاها در منظر صوتی آنها، ارزیابیهای ذهنی انجام گرفته است.
نتیجهگیری: در نهایت با تحلیلی بر یافتههای پژوهش، چنین استنباط میشود که حرکت در امتداد گونههای مختلف فضایی در بازار تبریز سبب بروز کیفیتی ادراکی میشود که میتوان آن را «تباین صوتی» نامید. تباین صوتی کیفیت احساسی و ادراکی حاصل از تجربة شنیداری فرد در حال حرکت در فضاهای مختلف شهری است که وابسته به ویژگیهای خاص کالبدی فضاها، منابع و رویدادهای صوتی است.
Soundscape
Sonic Distinction
Acoustical Behavior
Urban Spaces
Tabriz Bazaar
2021
09
23
59
78
http://www.bagh-sj.com/article_125493_614cf012d0d02f13482afb8894746b6e.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1400
18
100
مسکن تهران در چشم دولت: تبیین چیستی تصویر دولت از مسکن تهران در آینۀ «طرح ساماندهی تهران»
علی
جاودانی
نادیه
ایمانی
بیان مسئله: پژوهشهای متعددی از زوایای مختلف به نقش دولت در تحولات ساختوساز مسکن در تهران پرداختهاند. گرچه در این همه بهخوبی معلوم شده که دولت با مسکن تهران چه میکند، کم و کیفِ تعریف دولت از مسکن تهران در این پژوهشها چندان مورد توجه قرار نگرفته است.
هدف پژوهش: سعی این تحقیق بر آن است که با تحلیل سند طرح ساماندهی تهران، نخستین طرح جامع تهران پس از انقلاب و یکی از مفصلترین برنامههای ناظر بر چندوچون مسکن تهران، چیستی مسکن تهران را در چشم دولتِ مقارن با تهیه و تصویبِ این طرح بشناسد.
روش پژوهش: تحقیق حاضر، برای مرئیکردنِ تصویر مسکن تهران در چشم دولت، مفصلبندیهای مفهومیِ مسکن تهران را در متن سند طرح ساماندهی تهران مورد مداقه قرار میدهد. در این مطالعه، گزارهها و مفاهیمِ این سند تاریخی در شکلهای مختلفِ تعریف موضوع تحقیق از دهان دولت قرائت میشوند تا بتوان، با کنارهمنشاندن همة تعاریف، اتصالات مفهومی و شکلهای مختلفِ مرئیشدن مسکن تهران، چیستی تصویر مسکن تهران در چشم دولت و در آیندة طرح ساماندهی تهران را معلوم کرد.
نتیجهگیری: مطالعة مفصلبندی طرح ساماندهی شهر تهران نشان میدهد که مسکن تهران، برای دولتِ مقارن با تهیه و تصویب این طرح، در قابی بزرگتر مرئی و تعریف شده که محصول درهمتنیدگیِ پنج جزء تهران است: جمعیت، مردم، مسکن، و البته شهرداری مطلوب در چشم دولت. همنشینیِ این عناصر و اتکای همهجانبة آنها به یکدیگر گواه آن است که چیستی مسکن تهران در چشم دولت اعم از اثرات سیاستگذاریهای دولتی بر مسکن است و در مقابلْ این سیاستها، و نیز ضوابط لازم برای تحقق آنها، هر یک بهنوبةخود در شکل خاصِ نگاه دولت به مسکن تهران ریشه دارند.
Tehran
Housing
State
Comprehensive Plan
Empiricism
2021
09
23
79
90
http://www.bagh-sj.com/article_135540_8150611a4dc464f2621731d0c064e728.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1400
18
100
تبیین مدل خلاق طراحی معماری برای نوآموزان، مبتنی بر یادگیری از طبیعت
ساویز
طیاح
فاطمه
مهدیزاده سراج
مهناز
محمودی زرندی
بیان مسئله: در فرایند طراحی معماری، خلاقیت در پردازش ایده نقش اساسی ایفا میکند. همانطور که ایدههای خلاقانه بدون پشتوانة ذهنی بروز نمیکند، ایدههای گذشته نیز تبار و پشتوانة خلاقیتهای آیندهاند. طبیعت با سالها کارآمدی و تنوع، متعاقب اصل انتخاب طبیعی، میتواند در فرایند خلاقانة طراحی معماری بهعنوان تبار و الگو قرار گیرد. این پژوهش بر محوریت همزمان فرایند خلاقیت، فرایند طراحی و علم بیونیک، در پی فرایند بهرهگیری خلاقانه از بیونیک است، که در پژوهشهای پیشین، همپوشانی این سه مؤلفه لحاظ نشده است.
هدف پژوهش: از آنجا که معماری از اساس، ماهیتی بینرشتهای دارد، با توجه به نقش نظامهای فرایند طراحی، فرایند خلاقیت و علم بیونیک، هدف این پژوهش نتیجهگیری در قالب سامانة مفهومی و منطقی، و برقراری ارتباطی معنادار و هدفمند بین عناصر و مفاهیم ذکرشده است تا بنیانی برای فرایند طراحی معماری خلاقانه با یادگیری از طبیعت قرار گیرد.
روش پژوهش: روش این پژوهش استدلال منطقی با استفاده از تدابیر تحلیلی-توصیفی در زمرة رویکرد کیفی، در پی تدوین رابطة بین گزارههای خلاقیت، طراحی معماری و الگوهای برگرفته از طبیعت است. ماهیت تحقیق از حیث هدف، کاربردی و نوع تحقیق نیز مروری است.
نتیجهگیری: یافتههای پژوهش مؤید آن است که طبیعت بستر مناسبی برای غنای بصری نوآموزان در جهت ایدهیابی طراحی است و بهرهگیری از عملگرهای بصری بهعنوان یک راهبرد شناختی بازیابیهای بصریِ زمان نهفتگی ذهن را در مرحلة خلق ایده در پی دارد که به تنوعِ طرح نهایی منجر خواهد شد.
دانشِ مبتنی بر شناخت اجزای طبیعت روشهایی از تجربة ساختارها و سیستمها را پیش روی ما قرار داده که شانس بیشتر برای فهم مسئلة معماری و تنوع راهحل و در نتیجه افزایش توانایی خلاقیت طراحان مبتدی را فراهم میکند. همچنین مراحل فرایند طراحی و خلاقیت برگرفته از بیونیک همپوشانی دارند. قاببندی بیونیکی مسئلة طراحی معماری، گزینش صحیحِ فهرستِ وارسی از طبیعت بر اساس مسئله و درستی مقیاس درجهبندی ارتباط این فهرست با مسئلة طرح از گامهای اساسی مدل فرایند طراحی خلاق معماری بیونیکی محسوب میشود.
Architectural Design
Design Process
creativity
Creative Process
nature
bionics
2021
09
23
91
108
http://www.bagh-sj.com/article_135538_5e052dfc1291e55d401b3ce941810fc5.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1400
18
100
کاوش دورنمای نظری مفهوم «اوربانیزاسیون» در ایران مبتنی بر روش CLA
محمدحسین
شریف زادگان
امیر
فتحی فرزانه
بیان مساله: «اوربانیزاسیون» به مثابه یکی از پیشران های اصلی دگرگونی های اجتماعی/فضایی در دهه های اخیر همواره مورد توجه بوده، اما قرائت های گوناگون از سیر تغییرات محتوایی این مفهوم در انطباق با ویژگی های زمینه ای و زمانه ای آن، به طور جدی مورد تحلیل و بحث قرار نگرفته است. طوری که معادل سازی هایی از قبیل شهرنشینی، شهری شدن، شهری سازی، ایجاد مدنیت و حتی شهرگرایی برای پوشش مفهوم های پیچیده آن به کار رفته است. بدیهی است که معادل سازی در هر نوشتاری یک مساله قراردادی و صوری باشد، با این حال شایسته است مباحث شکلی واژگان از مباحث مفهومی آن جدا گردد. اهداف پژوهش: این پژوهش با بهره گیری از روش تحلیل لایه ای علی (CLA) در چهار لایه "سطح مشهود و پذیرفته شده"، " سطح علل کلان وابسته به سیستم"، "سطح گفتمان/ جهان بینی" و "سطح استعاره/ اسطوره" سعی دارد تا ضمن شناسایی خوانش های ممکن بر مبنای گفتمان ها و استعاره های موجود به ارائه چشم اندازهای نظری گوناگون ناشی از مفهوم «اوربانیزاسیون» در ایران بپردازد. روش پژوهش: تحلیل لایه ای علی بر اساس مصاحبه عمیق/ نیمه ساختار یافته و در راستای شناسایی مضامین اصلی لایه های تحلیل در سطح نخبگان و متخصص های حوزه مطالعات شهری ایران به کار گرفته شده است. نتیجه گیری: یافته های پژوهش گویای آن است که مفهوم «اوربانیزاسیون» در ایران دارای چهار سطح تحلیلی است. سطح نخست، به عنوان نرخ شهرنشینی ناشی از یک واقعیت عینی و تجربی؛ در سطح دوم همتراز با مفهوم فرایندی شهری شدن؛ در سطح سوم مبتنی بر مفهوم «اوربانیزاسیون» به مثابه یک کنش جمعی با محوریت گشایش افق در امر سیاسی فضا؛ و در سطح چهارم به عنوان امر ذهنی متفاوت، با استعاره رهایی بخش بودن؛ همخوان شده است.
urbanization
Urban Theory
Spatial Phenomenon
CLA
2021
09
23
109
122
http://www.bagh-sj.com/article_129585_ebe85d38157884ee87f5be089849fd0e.pdf