2024-03-29T13:02:25Z
http://www.bagh-sj.com/?_action=export&rf=summon&issue=16302
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1399
17
90
بازتعریف هستیشناختی مکان بهمثابۀ امر شهری-رابطهای
رضا
بصیری مژدهی
سید عبدالهادی
دانشپور
مهران
علی الحسابی
بیان مسئله: کلانشهر معاصر از گذر تحولات گفتمانی و پارادایماتیکِ صورتگرفته در جهان با دو نقشِ گاه متعارض روبهروست: نقشآفرینی در سطح ملی/فراملی و پاسخگویی به انتظارات سطح محلی. به همین اعتبار و به دلیل کثرت و تنوع ارتباطات میان این دو سطح و سوژههای مختلف ذیل این نقشهای دوگانه، تعریف چیستی «مکان» در این کلانشهر، یا به نوعی هستیشناسی مکان، باید دستخوش تغییر شود. آن مفهومی از هستی مکان مد نظر است که بتواند ارتباطات پیچیدۀ مذکور و منازعات محتمل و مستتر در آن را در مقام یک شبهابژه (مظروف) بر خود هموار کرده و در قامت یک شبهسوژه (ظرف) جرحوتعدیل کند و در خود جای دهد. هدف پژوهش: بازتعریف هستیشناختی مکان به نحوی که فارغ از مرزهای جغرافیایی بتواند در قامت یک لایۀ واسط تحت عنوان «امر شهری-رابطهای»، میان این دو سطحِ نقشانگیزی، میانجیگری کند، یعنی مکان در مقام یک شبهابژه-شبهسوژه.روش پژوهش: پارادایم تحقیق معطوف به الگووارههای بینشی پسااثباتگرایانه و رهیافت پساساختارگرایی است و هستیشناسی مکان بهمثابۀ یک موجودیت شهری-رابطهای در کلانشهر امروز را دنبال میکند. روش این تحقیق کیفی و نوع آن توسعهای-اکتشافی است. این تحقیق بهواسطۀ مرور اسناد کتابخانهای و از طریق توصیف، تحلیل و بسط آرا و رویکردهای نظری، در پی ارائۀ یک هستیشناختی جدید از مفهوم مکان در کلانشهر امروز است.نتیجهگیری: مکان بهعنوان یک شبهابژه/شبهسوژه باید یک میانجی ارتباطدهنده (امر شهری-رابطهای) بین دو سطح نقشانگیزی متفاوت باشد تا از این طریق، ارتباطات سوژههای متکثر و بعضاً ناهمگون را انتظام بخشیده و منازعات میان آنها را تعدیل کند. مختصات میانجیگری این لایۀ واسطِ شهری-رابطهای چهار حالت طیفگونه را برای سطح مکانبودگی ممکن میکند: نیل به سوی مکانبودگی حداقلی، نیل به سوی مکانبودگی حداکثری، دستیابی به حدی از مکانبودگی، احتمال آشوبناکی و بینظمی.
Place
Intermediate/ Mediator
the urban-relational
quasi-subject
quasi-object
2020
11
21
5
18
http://www.bagh-sj.com/article_118421_af8efd2ce51f2142594260f50ef4f84b.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1399
17
90
تأثیر فضاهای معماری در فیلمهای اکسپرسیونیستی ایران مطالعۀ تطبیقی با سینمای اکسپرسیونیست آلمان
محمدتقی
راسفیجانی
ابوالفضل
کربلایی حسینی غیاثوند
بیان مسئله: سینما و معماری بهعنوان دو مقولۀ متناظر که از زمان حیات سینما مدام بر یکدیگر تأثیرات دوسویه داشتهاند شناخته میشوند. در قرن اخیر تأثیرات کالبد معماری بر سینمای جهان مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرارگرفته است. از آنجا که سینمای ایران جزو سینماهای صاحب سبک در جهان بهشمار میآید، طبیعتاً تأثیرپذیری این سینما از فضاهای معماری میتواند ضرورت مطالعه در این زمینه را نشان دهد. شاید شاخصترین سبکی که تأثیرات معماری آن در سینما فرمی جدانشدنی را آفرید، تأثیر معماری اکسپرسیونیست بر سینمای بین دو جنگ جهانی بود؛ جایی که معماری و سینما بیاندازه به یکدیگر نزدیک میشوند. اکسپرسیونیست بهعنوان یکی از جلوههای قرن بیستم در سینمای ایران نیز بروز داشته است. چه در فیلمهای همدورۀ اکسپرسیونیست آلمان و چه در دهههای اخیر، اما فقدان پژوهش در این زمینه سبب ناشناختهماندن تأثیرات این نوع معماری بر فیلمهای اکسپرسیونیستی ایران شده است.هدف پژوهش: در این پژوهش، هدف بررسی سینمای اکسپرسیونیستی ایرانی در دورۀ معاصر و نحوۀ تأثیرپذیری فیلمها از فضاهای معماری است.روش پژوهش: این مطالعه با رویکرد کیفی و با روش مطالعۀ تطبیقی و تحلیل محتوایی انجامگرفته است. در این گذر، ابتدا به شناخت اکسپرسیونیست و مفاهیم آن در معماری و سینما پرداخته میشود سپس با بررسی نمونهها و تحلیل محتوا، نقش فضاهای معماری در سینمای اکپرسیونیست ایران مورد بررسی قرار میگیرد.نتیجهگیری: بررسیها نشان میدهد که تأثیر فضاهای معماری در فیلمهای اکسپرسیونیستی در فیلم «شبنشینی در جهنم» به علت دکورسازی عظیم آن و وفادار ماندن به ارکان اکسپرسیونیست، ارجاعات ملموس و قابل درکی (از نظر بصری) به فضاهای معماری دارد. برخلاف نمونههای دیگر که اثرات کالبدی فضاهای معماری تا حد مینیمالی کاهش پیداکرده است، اما همچنان دیگر عوامل نظیر سایه و نور مورد توجه قرارگرفته است.
Architectural spaces
expressionist films
Iranian cinema
Architecture
Cinema
2020
11
21
19
34
http://www.bagh-sj.com/article_118419_9842ca1805a012820a2699ba877f2650.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1399
17
90
تبیین ارتباط دوسویۀ ادراک منظر و مشارکت در فرآیند توسعۀ منظر مشارکتی
نفیسه
گلستانی
مهدی
خاک زند
محسن
فیضی
باقر
کریمی
بیان مسئله: برقراری ارتباط میان انسان و محیط اطرافش از گذشتههای دور، به عنوان امری اجتنابناپذیر، در زندگی انسان و تأمین نیازهای مادی و معنوی او نقشی اساسی داشته است. این تعامل در دورههای مختلف و در مناظر گوناگون به نمایش گذاشته شده و سبب تقویت فرهنگ مردم هر کشور میشود. همچنین، این تعامل محیط و منظر به کمک ادراک و مشارکت نقش مهمی در بهبود ابعاد کیفی منظر دارد و سعی بر آن شده است که ارتقای آن از طریق منظر مشارکتی ممکن شود.هدف: این پژوهش در پی بررسی ویژگیهای ادراک از مناظر شهری و مشارکتی و ارائۀ فاکتورهای تطبیقی ادراک منظر و حوزۀ مشارکت است.روش تحقیق: این پژوهش که در آن، تلفیق روشهای تحلیل محتوا و مقایسۀ تطبیقی استفاده شده است، ابتدا در پی استدلال در زمینۀ ادراک و مشارکت، سپس به دنبال شیوههای بهکارگیری روش تطبیقی در منظر مشارکتی است. بخش نخست این مقاله به مباحث نظری در زمینۀ ادراک و مشارکت به صورت تحلیل محتوا اختصاص دارد -که با استفاده از راهبردهای کیفی در بستر استدلال منطقی میسر شده است- و سپس با استفاده از روش تحلیلی تطبیقی بررسی اشتراکات فاکتورهای ادراک و مشارکت میپردازد.نتیجهگیری: ادراک منظر به عواملی همچون فضایی-بصری، عملکردی و بصری-رفتاری وابسته است و مشارکت به نظریۀ مشارکتی،گسترۀ چندسطحی، الگو و نردبان مشارکتی بستگی دارد. به کمک همین تعاریف در این مقاله مدل مفهومی ارائه شده است که نمایانگر ارتباط دوسویه بین فاکتورهای ادراک منظر و مشارکت است. نتایج نشان میدهد برآیند متقابل فاکتورها بهواسطه اعتماد فردی، تعمیمیافته و نهادی در توسعه و شکلگیری فرآیند منظر مشارکتی مؤثر است. در انتها الگوی طراحی منظر مشارکتی با بهرهگیری از نظر متخصصین ارائه شده است.
Participation
landscape perception
Participatory landscape
Urban landscape quality
2020
11
21
35
54
http://www.bagh-sj.com/article_117950_851d58b12d403ec632e6aa034d8b6a68.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1399
17
90
سیاست مطبوعات در مواجهه با هنر تجددگرا در دهههای 1330 و 1340 شمسی
کیوان
خلیلنژاد
محمدرضا
شریف زاده
پرناز
گودرزپروری
یان مسئله: بررسی متون مطبوعاتی گام مهمی در جهت مستندنگاری و ترسیم تفسیر محتوای دادههای متنی است. تحلیل کیفی محتوای موجود در این متون، ضمن آشکارسازی رویکردها و سیاستهای فرهنگی، امکان صورتبندی شرایط را نیز فراهم میکند. در خلال سالهای دهههای 1330 و 1340 که هنر تجددگرا در ایران به تثبیت و بازتعریف خود اشتغال داشت، مطبوعات تخصصی فرهنگ و هنر، ضمن پیگری بحثهایی در باب معنای هنر، آموزش شیوههای نگرستین به هنر را نیز آغاز کرده بودند. در بررسی فضای آن دوران عمدتاً دو الگوی ملیگرایی و ترقیخواهی فرض دانسته شده و این دو بهعنوان پارادایم در نسبت با دوگانۀ سنت و تجدد بررسی میشوند. نوشتار حاضر بر آن است تا ضمن تشریح این دو پارادایم از خلال بررسی بیست سال آرشیو مطبوعات، آشکارترین بروز هریک را شرح داده و در نهایت صورتبندی تازهای از شرایط آن روزگار پیشنهاد کند. هدف پژوهش: دستهبندی و در نهایت بازنمایی سیاست مطبوعات، راهبردیترین هدف مقالۀ پیش روست. بهدنبال این مقصود، نیتها و سیاستها مقدمۀ فهم محتوا و درک آثار و نتایج قرار نگرفتهاند. پس نوشتار حاضر میکوشد از طریق تحلیل محتوا به بررسی سیاستها و در نهایت ارائۀ تصویری از نتایج عینی اعمال آنها بپردازد.روش پژوهش: شیوۀ اسنادی و کتابخانهای برای گردآوری مطالب بهکار گرفته شده و روش تحلیل محتوا بهمثابۀ مطالعۀ ارتباط ثبتشدۀ انسانها، روش تحقیق پژوهش حاضر است.نتیجهگیری: مطبوعات ایران در دهههای 1330 و 1340ذیل سه پارادایم ترقیخواهی، آموزشمحور و هنر ملی، مسائل مهمی همچون ایدۀ آزادی هنر، ارتباط و نسبت هنر ایران با مدرنیسم، خویشکاری هنر و هنرمند و ... را صورتبندی کردهاند.
Magazines
national art
Modern Art
modernism
2020
11
21
55
66
http://www.bagh-sj.com/article_118422_b185aca102631898b7edcf148f288739.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1399
17
90
بررسی معماری ایلخانی با تکیه بر آثار معماری شهر اوجان
رحیم
ولایتی
حمید کرمیپور
کرمیپور
فرزانه
سعادتیراد
مهمترین بناهای معماری دوره مغول ( قرن های7 و8 هجری /14و15 م ) در سرزمین آذربایجان که به عنوان مرکز سیاسی دولت مغول شناخته میشد، ساخته شده است. از جمله ی این بنا ها می توان به رصد خانه مراغه، آثار متعدد در تبریز از قبیل مسجد، کاروانسرا وحمام و بازار و ساخت دو شهرک غازانیه وربع رشیدی اشاره کرد . یکی از شهرهای مهم این دوره سلطانیه میباشد که ساخت و توسعه آن در این دوره به دلیل عبور راههای بزرگ تجاری از کنار این شهر بود. از طرفی دیگر شهر اوجان نیز به عنوان پایتخت تابستانی ایلخانان به دلیل دارا بودن مرغزارهای بزرگ و همچنین قرار گیری در چهار راه ارتباطی آسیای مرکزی به بین النهرین و شمال غرب به فلات مرکزی انتخاب و ساخته شده است. این مقاله با رویکرد باستان شناختی در صدد ارائه گزارشی از چهار فصل کاوش قلعه وارگ حکومتی شهر تاریخی اوجان می باشدکه برروی ویرانه های دوره سلجوقی بنا شده است. معماران سازنده شهر اوجان ضمن اینکه تحت تاثیر شیوه والگوی معماری سلجوقی قرار گرفته بلکه با الگوبرداری از شیوه معماری دوره های پیشین ایران الگو وروش نوینی در ساخت وتزیین آثار معماری ارائه نمودهاند.
Ilkhanid architecture
ilkhanid capital of Azerbaijan
Soltaniyeh
Ujan
Seljuq
2020
11
21
67
80
http://www.bagh-sj.com/article_118423_d6dd03d4cc68bc2d2a25a033ea4695ad.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1399
17
90
همگرایی معماری ایرانی با هنر نگارگری
بهروز
جانی پور
نیلوفر
محمدی
گلشن
رضائی میر قائد
بیان مسئله: یکی از راههای فهم و احیای اصول موجود در معماری ایرانی-اسلامی، رجوع به نگارگری است. برای فهم این نگارگریها، باید ویژگیهای آنها را شناخت و به شیوۀ بیانی، به اصول حاکم در آن و تصویرکردن معماری دست پیدا کرد. بررسی چگونگی خلق فضا و استفاده از اصول معماری ایران در آثار هنرمند ایرانی، به درک هرچه بهتر نگارگری ایران کمک میکند. علاوه بر آن، عدم وجود روشی منسجم و نظاممند برای شیوۀ بیان و فهم تصاویر نگارهها، که از آنها به عنوان اسناد تاریخی معماری اسلامی یاد شده است، لزوم شناساندن این دو هنر را بر یکدیگر بیش از پیش ایجاب میکند.پرسش تحقیق: با بررسی نقش نگاری از معماری ایران در نگارههای مینیاتور سنتی و تطبیق با آثار تاریخی همدوره، به چه اصول و نکاتی میتوان پی برد؟هدف پژوهش: هدف از بررسی تطبیقی مفاهیم بنیادی معماری ایرانی با هنر نگارگری، یافتن پرکاربردترین اصول و مفاهیمِ معماری ایرانی تجلییافته در فضای نگارههاست. روش تحقیق: روش پژوهش مقالۀ حاضر دارای ماهیت نظری-کاربردی است و از نظر اهداف نیز از نوع کیفی با رویکرد تطبیقی است. همچنین منابع از روش کتابخانهای گردآوری شده و با استفاده از تحلیل کیفی و تحلیل گرافیکی، تجزیه و تحلیل شدهاند.نتیجهگیری: یافتههای تحقیق نشان میدهد نگارگران ایرانی با پیروی کامل از اصول موجود در معماری ایرانی و به صورت آگاهانه، با استفاده از تمهیداتی، آنها را به تصویر کشیدهاند که نشاندهندۀ همگرایی و انطباق با اصول موجود در معماری سنتی است. درپی آن با اثبات همگرا بودن اصول موجود در هنر نگارگری با اصول معماری ایرانی، مشخص شد اصول رایج موجود در مفهوم سیر از کثرت در وحدت، که از مفاهیم پایه در معماری اسلامی ایران است، بیشترین تجلی را در خلق فضای نگاره داشته است.
Persian Painting
Persian architecture
miniature painter
plurality in unity
2020
11
21
81
92
http://www.bagh-sj.com/article_118424_4e42e08d9863937fa8a2e66a4d128d9d.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1399
17
90
تحلیل کیفی بناهای عمومی معماری معاصر ایران در دورۀ پهلوی دوم با رویکردتکتونیک معماری
نورمحمد
افشاری
بیژن
کلهرنیا
سید علی
نوری
بیان مسئله: امروزه در رابطۀ میان ساخت، سازه و معماری، واگرایی بهوجود آمده و به دلیل رشد علوم، فنآوری و تخصصگرایی، انفکاکی ریشهدار بین این حوزهها حادث شده است. ارتباط بین سازه و معماری با واژهای به نام تکتونیک معنا پیدا میکند. تکتونیک در معماری مفهومی دیرپاست که از تاریخ باستان تا عصر دیجیتال معنای خود را حفظ کرده است و میتواند چارچوبی منسجم و معنادار برای ارتباط میان طراحی، سازه، معماری و ساخت ایجاد کند. این ترکیب معنا و ساخت در معماری، همانا عرصۀ حضورِ تکتونیک است.هدف پژوهش: مقالۀ حاضر جهت تبیین معیارها، خوانش و استنباط تکتونیکی بناهای عمومی معماری معاصر ایران در دورۀ پهلوی دوم انجام شده است. هدف مقاله، ارائۀ تعریف دقیقی از خوانش تکتونیکی معماری، شناخت وحدت یا انفصال سازه، ساخت و معماری، شناخت تحلیلی و تعیین عوامل مؤثر بر ایجاد وحدت فضایی و ساخت بهعنوان یکی از ابعاد روشننشدۀ معماری در ایران و تبیین یک چارچوب نظری متکی بر تکتونیک و معیارهای تعیینگر زیباشناسانۀ معماری و سازه با مطالعۀ بناهای عمومی معماری معاصر ایران است.روش پژوهش: تحقیق حاضر با روش ترکیبی، تفسیری-تاریخی و رویکرد غالب کیفی در گردآوری و تحلیل اطلاعات انجام شد. برای خوانش تکتونیکی نمونههای موردی براساس طرحی هدفمند، از روش تحلیل اسناد و مشاهدۀ توصیفی مبتنیبر پدیدارشناسی توسط خبرگان و نخبگان معماری استفاده شد. در این میان، انتخاب نمونههای موردی از طریق بررسی نتایج حاصل از توزیع پرسشنامه در میان خبرگان معماری انجام شد و همچنین در روند تحقیق، از نرمافزار کیفی مکس کدا (MAXQDA) و نرمافزار آماری اسپیاساس (SPSS) برای ارائۀ خروجیهای مفهومیتر نیز استفاده شد. در پایان نیز با استفاده از مثلث سهسویهسازی (خوانش پدیدارشناسی، استنباطهای محقق براساس اسناد و مدارک موجود، ادبیات غنی تکتونیک)، استحکام و تأیید پژوهش از جهات مختلف بررسی شد. نتیجهگیری: تکتونیک معماری با ابعاد سازه، پوسته، مصالح، جزییات و تأسیسات قابل تبیین است. در بعد سازهای با هندسه، مشارکت در سازمان فضایی و القای بصری پایداری و در جزئیات با پوسته، مصالح و ریزمعیار همبندی مرتبط است. همچنین ابعاد سازهای تکتونیک معماری با مؤلفههای مختلف خود، به نسبت سایر مؤلفهها در خوانش تکتونیکِ معماری بناهای عمومی معاصر ایران مربوط به دورۀ پهلوی دوم حضور بیشتری داشته است.
Contemporary Iranian Architecture
Architectural Tectonic
public buildings
structures and architecture
second Pahlavi era
2020
11
21
93
110
http://www.bagh-sj.com/article_118425_103bd2dee0c098890cff49f2eed10254.pdf
The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar
1735-9635
1735-9635
1399
17
90
ساحت تخیل در تصویرسازی کتاب کودک گروه سنی (الف و ب) مبتنیبر نظریۀ «ساموئل تیلور کالریج (مطالعۀ موردی آثار گلندا اسبورلین، ناتالی پودالف و نیکولتا سیسولی)
مرضیه
تراجی
عفت السادات
افضل طوسی
بیان مسئله: تخیل از عوامل سازندۀ تصویرسازی است و در عرصۀ ادبیات و هنر در ساحت اندیشه قرار میگیرد. پرداختن به عنصر تخیل در ادبیات کودکان از قرن 18 میلادی در انگلستان شکل گرفت و نخستین کتابهای مصور با بهرهگیری از خیالپردازی در همین دوره مصور شدند. مبحث تخیل در همین زمان بهصورت مبسوط در ادبیات انگلستان توسط «ساموئل تیلور کالریج» مورد تأمل قرار گرفت. هدف پژوهش: این پژوهش با نگاهی به رویکرد کالریج، فرایند ذهن خلاق در آفرینش هنر توسط هنرمند را مورد مطالعه قرار میدهد. با توجه به اهمیت تخیل در تصویرسازی، این مقاله سعی دارد بنیان اندیشههای کالریج را که مبتنیبر تداعی تخیل آفریننده و تعلیق ناباوری است، در خلق آثار تصویرسازی کتاب کودک بازشناخته و بحث تخیل در آرای کالریج را مورد مداقه قرار دهد. این پژوهش به این پرسش پاسخ میدهد که آیا تخیل نمایش دادهشده در تصویرسازی ادبیات کتاب کودک میتواند دربرگیرنده آرای کالریج باشد؟روش پژوهش: بنابر آنچه بیان شد هدف تحقیق، فهم تخیل در تصویرسازی و ارتباط آن با قوۀ ذوق و نحوۀ ادراک هنر توسط هنرمند و ذهن مخاطب با بهرهگیری از روش توصیفی- تحلیلی و براساس منابع مکتوب است. ازاینرو با ذکر نمونههای تصویری از تصویرگران معروف خارجی، مبحث تخیل مورد تحلیل قرار میگیرد.نتیجهگیری: تصویرسازیکودک به عنوان مقولهای مستقل، پدیدهای نسبتاً نو در ایران است که کمتر از سایر مقولات تجسمی بدان پرداخته شده است. این عرصه با کمبودها و نقصانهای بسیاری روبهرو است که شاید بخش عمدۀ آن را تازگی وکمسالی آن توجیه میکند. از اینرو اولین و مهمترین عامل رویآوری نگارندگان به این عرصه و ضرورت پژوهش، رفع گوشۀ کوچکی از این کمبودها بوده است. به نظر میرسد برخی شیوههای تصویرسازی در کتاب کودک، جزئی از عناصر تخیل در دیدگاه کالریج را شامل میشود.کودک با رؤیت تخیل در تصویرسازی به امکان کشف معنا و دریافت باطن پدیدهها، بهجای ادراک حسی صرف نائل میشود.
Imagination
Children’s book illustration
Samuel Taylor Coleridge
Suspension of Disbelief
2020
11
21
111
126
http://www.bagh-sj.com/article_118428_657078ec3caad4560d01642ddb367328.pdf