TY - JOUR ID - 98943 TI - نقش آیین گذار در ساختار کالبدی حمام‌های عمومی ایران JO - باغ نظر JA - BAGH LA - fa SN - 1735-9635 AU - کاظمی شیشوان, مهروش AU - بایبوردی, مهسا AD - دکترای معماری، استادیار دانشکدۀ هنر و معماری، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران. AD - پژوهشگر دکتری معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 16 IS - 79 SP - 39 EP - 50 KW - حمام KW - گرمابه KW - تطهیر KW - آیین گذار DO - 10.22034/bagh.2019.136094.3636 N2 - بیان مسئله: نظافت و طهارت از اهمیت بسیاری در دین اسلام برخوردار است. این اهمیت در توجه فراوان به گونه‌ای از معماری به نام حمام بیشتر تجلی یافته است. حمام‌ها علاوه بر ویژگی‌های کالبدی و مادی دارای ویژگی‌های آیینی و غیرمادی نیز هستند که برای شناخت آنها باید ساختار کالبدی مشترک حمام‌های عمومی مورد مطالعه قرار گیرند. البته باید در نظر داشت که این ساختار مشترک در معماری و به‌ویژه معماری سنتی رابطۀ مستقیم با عملکرد بنا دارد و در حقیقت هر بنا برای عملکردی ویژه و با طرحی متناسب با آن به‌وجود می‌آمده است. یکی از کارکردهای اصلی حمام انجام آیین طهارت است و مطابق نظر اغلب محققان آیین‌های تطهیر در زمرۀ آیین‌های گذار قرار دارند. حال این پرسش مطرح می‌شود که آیین گذار چه نقشی در ساختار کالبدی حمام‌های عمومی ایرانی داشته است؟هدف پژوهش: آنچه پژوهش حاضر در فرجام کار بر آن تأکید دارد یافتن تأثیر آیین‌های گذار بر کالبد حمام‌های عمومی ایرانی است. نتایج مطالعۀ حاضر نشان می‌دهد که ساختار سه‌بخشی آیین گذار به‌عنوان مفهومی الهام‌بخش در طرح معماری حمام مورد توجه بوده است. روش پژوهش: برای بررسی نقش آیین گذار در ساختار کالبدی حمام‌های عمومی ایران، با توجه به الزامات پژوهش و ضمن بهره‌گیری از نوع پژوهش استدلال منطقی، به‌صورت توأمان از روش تفسیری تاریخی نیز استفاده می‌شود. گردآوری اطلاعات لازم پژوهش نیز از طریق مطالعات اسنادی و منابع کتابخانه‌ای است.نتیجه‌گیری: آفرینش فضای معماری علاوه برعملکرد بنا از ریشه های فرهنگی و اعتقادی جامعه تأثیر می‌پذیرد. در شکل‌گیری ساختار سه‌بخشی حمام‌های ایرانی که شامل بینه، میاندر وگرمخانه است در کنار تثیرعوامل اقلیمی و عملکردی، ارتباط معنا داری با مراحل سه گانه آیین گذار و همچنین آداب استحمام و تطهیر می توان یافت که نشان از توجه به جنبه محتوایی و آیینی در طرح حمام های سنتی ایران است. UR - http://www.bagh-sj.com/article_98943.html L1 - http://www.bagh-sj.com/article_98943_1e3b5fb80f8496671dde9b26e4855696.pdf ER -