TY - JOUR ID - 721 TI - بررسی عناصر نمادین در نگارگری ایران JO - باغ نظر JA - BAGH LA - fa SN - 1735-9635 AU - کفشچیان مقدم, اصغر AU - یاحقی, مریم AD - دکتری هنرهای تجسمی، استادیار دانشکده هنرهای تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران AD - کارشناس ارشد نقاشی از دانشکده هنرهای تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران. Y1 - 2012 PY - 2012 VL - 8 IS - 19 SP - EP - KW - عناصر نمادین KW - نمادهای هندسی KW - نمادهای تلفیقی KW - نمادهای طبیعی KW - نگارگری ایران DO - N2 - به رغم گسست‌های تاریخی و نفوذ فرهنگ‌های بیگانه، تحولات نگارگری ایران از پیوستگی و تداوم نسبی برخوردار بوده است و وجوه اشتراکات صوری و مضمونی فراوانی در آثار دوره‌های مختلف مشاهده می‌شود. نمادگرایی به عنوان یکی از ابزارهای بیان تصویری و انتقال مفاهیم، آثار زیادی از نگارگری ایرانی را در صورت و معنا به هم نزدیک کرده است. بنابراین، بررسی عناصر نمادین و نمادشناسی در نگارگری ایران، با توجه به جایگاه نمادها و چگونگی کاربرد آنها در دوره‌های مختلف قابل ملاحظه است. در این نوشتار بررسی انواع عناصر نمادین براساس طبقه‌بندی نمادهای هندسی، تلفیقی و طبیعی، روند شناخت عمیق تری را از عملکرد عناصر و نمادگرایی در آثار نگارگری ایران فراهم ساخته است. عناصر نمادین به عنوان نماینده‌هایی از مفاهیم والا و دور از دسترس، در نگارگری ایران جلوه‌های بارز و چشمگیری دارد و اغلب به صور گوناگون، رشته‌های ارتباطی خود را با واقعیت ملموس حفظ کرده است. هنرمند ایرانی در فضایی نمادین به آفرینش می‌پردازد؛ بر این اساس، گاهی به شیوة کاملاً مجرد و انتزاعی، گاه ملهم از واقعیت و گاهی با اغراق در ویژگی‌های واقعی و زمانی با ترکیب ویژگی‌های مختلف، نقوش خاصی را با عملکردهای متفاوت به منصة ظهور رسانده است؛ که در فضای نگاره‌ها با چیدمان‌های نمادین، پیوند و ارتباط با معناها و مفاهیم نامحسوس را فراهم ساخته‌اند. در واقع، نگارگر ایرانی با بهره‌گرفتن از بستر ارزشمند شعر و ادب فارسی و همچنین مفاهیم عمیق حکمت ایرانی و عرفان اسلامی، نه در پی بازنمایی طبیعت ملموس، بلکه به فرانمایی جلوه‌های نمادین پرداخته است. با بررسی طبقه‌بندی نمادها در این نوشتار می‌توان به این نتیجه اذعان داشت که ابداع و استفاده از عناصر نمادین در دوره‌های مختلف نگارگری ایران، صورت مستقلی نداشته بلکه روند تکاملی را در صورت و محتوا طی کرده است. UR - http://www.bagh-sj.com/article_721.html L1 - http://www.bagh-sj.com/article_721_a0b5c07262a23bd90ca60beecd884e7a.pdf ER -