مدل مفهومی ارتباط معنایی هنر و فضای شهری

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دکتری معماری، استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

مسئلة پژوهش :‌ ارتباط هنر و فضای شهری در طول تاریخ موجب انتفاع هر دو پدیده بوده است. اما شتاب تحولات سده گذشته موجب چالش‌هایی در زمینه ارتباط هنر با فضاهای شهری در کشور ما شده، به گونه‌ای که هنر به کارگرفته شده در شهر بیش از هر چیز ماهیتی فرمایشی و الصاقی دارد و نه مردمی، واجد معنا و همخوان با ویژگی‌های فضا.
در ارتباط با ارتقای کیفی فضاهای شهری دو نگاه اصلی به پدیدة هنر شهری وجود دارد : «هنر به منزلة وسیله‌ای برای زیباسازی فضا» و «هنر به منزلة وسیله‌ای برای تقویت ارتباط ذهنی مخاطب با فضای شهری». در دیدگاه دوم، تأکید اصلی بر ارتقای معنای فضای شهری از طریق هنر است. ارتباط هنر و فضای شهری در لایه عمیق‌تر ذهنی و معنایی، مستلزم کشف سازوکار ارتباط مخاطب/کنشگر با فضا و هنر شهری است که دغدغه اصلی این پژوهش است.
هدف پژوهش : این پژوهش به دنبال ارایه چارچوبی مفهومی به منظور توضیح ارتباط بهینة دو پدیده هنر و فضاست. با این هدف، پس از بررسی بعد معنایی فضای شهری از خلال آرای صاحبنظران، نیز بررسی سازوکار انتقال معانی توسط هنر، مدلی برای نحوة همکاری هنر در ساخت، تقویت و بازیابی معنای فضای شهری ارایه شده است.
روش پژوهش : روش مورد استفاده در پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است. در مرحلة اول، از طریق تحلیل مقایسه‌ای سازوکار انتقال معانی هنر و فضای شهری، مدل اولیه پژوهش ارایه شده است. مضامین ارتباطی در قالب «هنرمند و قدرت‌ها/کالبد»، «مخاطب جمعی/اجتماع»، «مخاطب فردی/شخص» از مدل، استخراج شده و سپس با بررسی این مضامین از طریق تحلیل محتوای پژوهش‌های صورت گرفته در این زمینه، ابرهنجارها و هنجارهای معطوف به هنر و فضای شهری استنتاج شده است.
نتیجه‌گیری : ابر‌هنجارها، سه مفهوم اصلی «زمینه‌گرایی فرهنگی»، «دموکراسی» و «تجربه زندگی روزمره» هستند که خود به هنجارهایی هم در ارتباط با به کارگیری هنر در فضا و هم در ارتباط با نحوة انطباق فضای شهری با هنر مشتق می‌شوند. همچنین به تأثیراتی که این هنجارها از طریق معنابخشی به فضای شهری بر کیفیت آن می‌گذارند نیز پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Conceptual Model of Semantic Interaction between Art and Urban Space

نویسندگان [English]

  • Bahare Eris 1
  • Mehrdad Karimimoshaver 2
1 Architecture School, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
2 Ph. D. in Architecture, Assistant Professor, Department of Art and Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.
چکیده [English]

The interaction between art and urban space has been historically useful to both phenomena. However, the accelerated developments of the past century have led to formation of some challenges in the interaction between art and urban space in Iran. So that the art used in cities has an inspired and space-attached nature, rather than being popular, meaningful and consistent with space features.
Regarding the qualitative development of urban spaces, there are two major attitudes towards the art: ‘art as a means to beautify spaces’ and ‘art as a means to enhance the addressees’ mindset on urban space.’ The second attitude emphasizes on improving the meaning of urban space through art. The main concern of this research is that the interaction between art and urban space in deeper subjective and semantic layers requires the discovery of the mechanism of addressee /actor interaction with urban space and art.
This research seeks to provide a conceptual framework for explaining the optimal interaction between art and space. Therefore, having examined the semantic aspect of urban space through experts’ views and also having studied the mechanism of the transfer of meanings via art, a model is proposed to explain how the involvement of art in formation, enhancement, and regeneration of urban space meaning.
This research uses qualitative content analysis. In the first step, the initial research model is presented through a comparative analysis of the mechanism of transfer in which the  meanings are transferred through art to the urban space.Interaction contents are obtained from the model in the form of ‘artist and authorities/ body’, ‘collective addressee/ community’, ‘individual addressee/ person’. Thereafter, these contents are studied by analyzing the research conducted in the field, and the main norms, and norms concerning urban space and art are deduced.
The main norms are crystalized in three main concepts, including: ‘cultural contextualism’, ‘democracy’ and ‘everyday experience’ that are derived from the norms concerning the use of art in space as well as the adaption of space to art. Eventually, the effects of these norms on the quality of urban space are mentioned by meaningfulness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban art
  • Urban space
  • Urban space meaning

مراجع

احمدی، بابک. (1396). حقیقت و زیبایی. چاپ سی و سوم. تهران :  نشر مرکز.
راپاپورت، اموس. (1384). معنای محیط ساخته شده رویکردی در ارتباط غیر کلامی. ت : فرح حبیب. تهران : انتشارات پردازش و برنامه‌ریزی شهری، تهران.
رامین‌راد، علی. (1394). مبانی جامعه شناسی هنر. چاپ ششم. تهران: نشر نی.
زیته، کامیلو. (1385). ساخت شهر براساس مبانی هنری. ت : فریدون قریب. تهران : دانشگاه تهران.
سیروس صبری، رضا. (1391). هنر محیطی، تأملی در عناصر معنی دهنده به منظر. چاپ اول. تهران : پیکره.
عظمتی، سعید. (1393). هنر محیطی. فصلنامه نقد کتاب، 3 (4) : 112-91.
گامبریج، ارنست. (1395). تاریخ هنر. ت: علی رامین‌راد. چاپ هشتم. تهران : نشر نی.
مخلص، فرنوش. (1393). گونه‌شناسی هنر شهری در منظر شهری هند. باغ نظر، 11 (30) : 27-36.
مظفری‌خواه، زینب و کفشچیان مقدم، اصغر. (1391). قابلیت‌های هنرکمینه (مینیمال) درگرافیک محیطی شهری با تأکید برنمونه‌های دیوارنگاره‌های شهری ایران. فصلنامه نگره، 7 (22) : 102-84.
Amin, A. (2008). Collective Culture and Urban Public Space, City: Analysis of Urban Trends. Culture, Theory, Policy, Action, 12(1): 5-24. Carr, S, Francis, M., Rivlin, L. G. & Stone, A. M. (1992). Public Space. New York: Cambridge University Press.
Cochrane, A. (2006). Making Up Meanings in a Capital City: Power, Memory, and Monuments in Berlin. European Urban and Regional Studies, 13 (5):5-24.
Coolen, H. & Ozaki, R. (2004). Culture, Lifestyle and the Meaning of a Dwelling. International Conference of Adequate & Affordable Housing for All. University of Toronto.
Currid-Halkett, E. (2012). A Review of Art and the city; Civic imagination and cultural authority in Los Angeles. Journal of the American Planning Association, (78): 2, 214-215.
Deutsche, R. (1996). Evictions: Art and Spatial Politics. Cambridge, MA: MIT Press.
Gustafson, P. (2001). Meaning of Place: Everyday Experience and Theoretical Conceptualization. Journal of environmental psychology, (21): 5-16.
Hall, T. & Robertson, I. (2001). Public Art and Urban Regeneration: Advocacy, Claims and Critical Debates. Landscape Research, 26 (1):5–26.
Hall, T. (2007). Artful Cities. Geography Compass, 1(6):1376–1392.
Jabareen, Y. (2009). Ethnic Groups and the Meaning of Urban Place: The German Colony and Palestinians and Jews in Haifa. Cities, (26):93-102.
Januchta-Szostak, A. (2010). The Role of Public Visual Art in Urban Space Recognition. Cognitive Maps Karl Perusich. IntechOpen. DOI: 10.5772/7120. Available from: https://www.intechopen.com/books/cognitive-maps/the-role-of-public-visual-art-in-urban-space-recognition. (accessed January 1st 2010)
Kong, L. & Yeoh, B.S.A. (1995). The meanings and making of place: Exploring history, community and identity. In Portraits of places: History, community and identity in Singapore, Edited by: Yeoh, B.S.A. and Kong, L. 12–23. Singapore: Times Editions.
Kudryavtsev, A. (2011). Sense of Place in Environmental Education. Environmental Education Research, 18(2): 229-250.
Kwon, M. (2002). Sittings of Public Art: Integration versus Intervention. From Miwon Kwon. One Place after Another: Site Specificity and Locational Identity. Cambridge: MIT Press.
Lacy, S. (1995). Mapping the Terrain: New Genre Public Art. Seattle: Bay Press.
Lalli, M. (1992). Urban-Related Identity: Theory, Measurement. Journal of environmental psychology, (12): 285-303.
Lewicka, M. (2011). Place Attachment: How far have we come in the last 40 years? Journal of Environmental Psychology, (31): 207-230.
Manzo, C. L. (2005). For Better or Worse: Exploring Multiple Dimensions of Place Meaning. Journal of environmental psychology, (25):67–86.
Marter, J. (1989). Collaboration: Artist and Architects on Public Sites. Art Journal, 48(4): 315-320.
Miles, M. (1998). Art, Space and the City: Public Art and Urban Futures. NewYork: Routledge.
Nasar, J. L., Stamps, A.E. & Hanyu, K.. (2005). Form and Function in Public Buildings. Journal of Environmental Psychology, (25):159–165.
Papastergiadis, N. (2010). Spatial Aesthetics, Art, Place, and the Everyday. Amsterdam: Institute of Network Cultures.
Peters, K.B.M. & Haan, H. J. (2011). Everyday Spaces of Inter-ethnic Interaction: the Meaning of Urban Public Spaces in the Netherlands. Leisure/Loisir, 35(2): 169–190.
Rapoport, A. (1990). The Meaning of the Built Environment: A Nonverbal Communication Approach. University of Arizona Press.
Rapoport, A. (1997). Human Aspects of Urban Form: Towards a Man-Environment Approach to Urban Form and Design. Oxford; NewYork: Pergamon Press.
Schrank, S. (2011). Art and the city; Civic imagination and cultural authority in Los Angeles. PA: Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Sharp, J. Pollock, V. & Paddison, R. (2005). Just Art for a Just City: Public Art and Social Inclusion in Urban Regeneration. Urban Studies, 42 (5,6): 1001–1023.
Stedman, R. (2008). What do we ‘mean’ by place meanings? implications of place meanings for managers and practitioners, in Understanding Concepts of Place in Recreation Research and Management. Kruger L. E., Hall T. E., Stiefel M. C., editors. Portland, OR: U.S. Department of Agriculture.
Steinitz, C. (2007). Meaning and the Congruence of Urban Form and Activity. Journal of the American Institute of Planners, 34(4): 233-248.
Willett, J. (1967). Art in a City. Liverpool: Liverpool University Press.
باغ نظر
دوره 15، شماره 66
آذر 1397
صفحه 5-16

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار