خلاقیت‌های طراحی اقلیمی متناسب با جریان باد در بافت قدیم بوشهر

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

چکیده

سلسله مراتب طراحی اقلیمی در یک منطقه نقش زیادی در شرایط آسایش محیطی دارد. این موضوع در مناطقی با اقلیم خاص از اهمیت بیشتری برخوردار است. در میان عوامل اقلیمی، جریان باد نقش بسیار مهمی در شکل‌دهی به فرم شهر دارد. جهت‌گیری خیابان، ارتفاع و تراکم ساختمان‌ها، پراکنش ساختمان‌های مرتفع و ... از جمله عناصر طرح شهری است که بر الگوی جریان باد در فضاهای شهری اثر می‌گذارند.
اگرچه موضوع تأثیر متقابل طراحی شهری و جریان باد شهری از دهه 50 قرن بیستم مورد توجه ویژه متخصصین قرار گرفته، در ایران با وجود تجربه‌های غنی در شهرهای تاریخی، این موضوع به خوبی مورد کاوش قرار نگرفته است.
شهر بوشهر در کرانه شمالی خلیج فارس یکی از شهرهای اقلیم گرم و مرطوب است که کلیت بافت و فضاهای شهری آن متناسب با شرایط اقلیمی شکل گرفته است به گونه‌ای که خلاقیت‌های منحصر به فردی در طراحی اقلیمی، از بافت تا بنای معماری را می‌توان در آن مشاهده کرد که سیمای شهری متمایز و هویت‌بخش بوشهر قدیم را ایجاد کرده است.
این مقاله با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر اصول موضوعه طراحی اقلیمی و با تکیه بر گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و میدانی به دنبال آشکار‌کردن خلاقیت‌های طراحی اقلیمی متناسب با جریان باد در بافت قدیم بوشهر است.
مجموع تحلیل‌ها و بررسی‌ها حکایت از آن دارد که فضاهای شهری بوشهر در سلسله مراتبی از طراحی اقلیمی متناسب با جریان بادهای محلی شکل گرفته‌است. طراحی اقلیمی متناسب با جریان باد در بافت قدیم بوشهر، در ویژگی‌هایی همچون مکان‌یابی و تنظیم طبقات ارتفاعی بافت، شکل میادین و معابر شهری، جهت‌گیری معابر و مقطع عرضی معابر در جهت کوران بیشتر، شکل فضای معماری و جزئیاتی همچون شناشیر، طارمه، بون و ... تبلور پیدا می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Innovations In Climatic Designing Due to The Wind Flowing Through The Old Bushehr

نویسندگان [English]

  • ehsan ranjbar
  • mohammadreza pourjafar
  • keynav khaliji
چکیده [English]

The way of climatic design has an important role in environmental comfort. This is more important in cities with specific climate. Through climatic factors the wind flow has a main effect on form of city. Street direction, buildings height and density, distribution of high buildings, etc are elements of urban plan that effect on wind flow style in urban public spaces.
Despite the interaction of urban design and urban wind flow has been concentrated by experts from 1950 onwards, there are not sufficient researches about this subject in Iran. There is a rich treasure of climatic design in old cities of Iran.
Bushehr, being located in northern side of Persian Gulf, has settled in hot humid region since four hundred years ago. Urban spaces of Bushehr have formed based on the climate position. We can see climatic design initiatives from whole city to buildings.
This article according to descriptive analytical method and data collection with field survey pursuits climatic design initiatives according to wind flow in old Bushehr.
Results show that urban spaces of Bushehr have formed in a hierarchy of climatic design according to regional wind. We can see this initiative hierarchy in site selection of city, distributing density in city, the specific form of plazas and streets, streets direction, streets profile, building elevation, urban spaces skylines, the form of architectural spaces and some specific architectural elements like Shenashir, Tarmeh, Boon.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Wind Flow
  • Climatic Design
  • Bushehr
  • Urban Spaces
  • Shenashir